نانوپلاستیک‌ها تهدیدی نامرئی هستند که به ندرت به آن توجه می‌کنیم، با وجود حضور گسترده‌شان در زندگی روزمره ما.
فراتر از آسیب‌های زیست‌محیطی انکارناپذیر ناشی از پلاستیک‌ها، این ذرات کوچک به طور پنهانی سلامت ما را به روش‌های شگفت‌آوری تحت تأثیر قرار می‌دهند.
حضور نانوپلاستیک‌ها در هوای داخل خانه
خانه‌های ما که باید پناهگاه‌های امن باشند، به طور ویژه تحت تأثیر قرار گرفته‌اند، زیرا هوای داخل ساختمان پنج برابر بیشتر از هوای بیرون حاوی نانوپلاستیک است.
محققان اشاره کرده‌اند که این ذرات ریز عمدتاً از منابع رایجی مانند بسته‌بندی‌ها و منسوجات، به‌ویژه نایلون، منشأ می‌گیرند.
کشف در سوئد: هشداری جدی
این خطر نامرئی در پژوهشی جدید از دانشگاه اومئو سوئد برجسته شده است.
این مطالعه چشم‌گشا بر جنبه‌ای کمتر شناخته شده ولی بسیار حیاتی تمرکز دارد: چگونه نانوپلاستیک‌ها می‌توانند واکنش بدن ما به آنتی‌بیوتیک‌ها را مختل کنند.
لوکاس کنر، استاد دپارتمان زیست‌شناسی مولکولی در دانشگاه اومئو و سرپرست این پژوهش، بیان کرد:
«نتایج نگران‌کننده است، با توجه به این که نانوپلاستیک‌ها بسیار رایج هستند و آنتی‌بیوتیک‌های مؤثر برای بسیاری می‌توانند تفاوت میان زندگی و مرگ باشند.»
نانوپلاستیک‌ها چیستند؟
نانوپلاستیک‌ها ذرات پلاستیکی بسیار کوچکی هستند که اندازه‌ای کمتر از یک‌هزارم میلی‌متر دارند.
اندازه بسیار کوچک آنها باعث می‌شود آزادانه در هوا شناور شوند و به راحتی وارد بدن ما شوند.
اثرات نانوپلاستیک‌ها بر آنتی‌بیوتیک‌ها
این مطالعه نشان داده است که چگونه نانوپلاستیک‌های رایج با آنتی‌بیوتیک تتراسایکلین، که یک آنتی‌بیوتیک طیف وسیع است و به طور متداول در درمان‌های پزشکی استفاده می‌شود، تعامل می‌کنند.
به‌طور نگران‌کننده، مشخص شده است که نانوپلاستیک‌ها آنتی‌بیوتیک‌ها را جذب کرده و آنها را روی سطح خود انباشته می‌کنند.
انحراف آنتی‌بیوتیک‌ها
آنتی‌بیوتیک‌های جذب شده ممکن است همراه با نانوپلاستیک‌ها در جریان خون جابه‌جا شوند.
این بدان معناست که آنتی‌بیوتیک‌ها ممکن است به مکان‌هایی در بدن منتقل شوند که برای آنجا طراحی نشده‌اند.
این انحراف می‌تواند اثر هدفمند آنتی‌بیوتیک‌ها را کاهش دهد و احتمالاً باعث رشد باکتری‌های مقاوم به آنتی‌بیوتیک شود، هنگامی که این داروها در مناطق ناخواسته تجمع پیدا می‌کنند.
پیوند بین آنتی‌بیوتیک و نایلون – یکی از مواد غالب نانوپلاستیکی در هوای داخل ساختمان – به‌ویژه قوی بود.
نیاز به تحقیقات بیشتر
کنر خاطرنشان کرد:
«اگرچه تحقیقات بیشتری برای روشن‌سازی ارتباطات و اقدامات ممکن لازم است، اما می‌توان از نتایج ما نتیجه گرفت که نانوپلاستیک‌ها یک خطر سلامتی هستند که باید جدی‌تر گرفته شوند.»
این مطالعه مهم با همکاری دانشمندان بین‌المللی مستقر در دانشگاه بن آلمان و دانشگاه دبرسن مجارستان انجام شده است.
مطالعه فرعی درباره پیوند نانوپلاستیک‌ها با آنتی‌بیوتیک‌ها به‌طور خاص توسط نیکولا زلاتکوف کولف از دانشگاه اومئو هدایت شد.
نانوپلاستیک‌ها: چیزی فراتر از یک مزاحم
این تحقیق نیاز فوری به بررسی‌های بیشتر درباره تأثیرات بالقوه نانوپلاستیک‌ها بر سلامت را برجسته می‌کند.
در حالی که منتظر اطلاعات بیشتری هستیم، ضروری است که خطرات مرتبط با مواد روزمره‌ای که استفاده می‌کنیم را درک کنیم.
راه‌های ورود نانوپلاستیک‌ها به بدن
نانوپلاستیک‌ها فقط تهدیداتی شناور نیستند؛ اندازه بسیار کوچک آنها به آنها امکان می‌دهد از دفاع طبیعی بدن ما نیز فرار کنند.
این ذرات میکروسکوپی می‌توانند از طریق استنشاق، بلعیدن و حتی تماس با پوست وارد بدن ما شوند.
پس از ورود به بدن، نانوپلاستیک‌ها این پتانسیل را دارند که در بافت‌ها و اندام‌ها تجمع کنند و عملکرد سلولی آنها را مختل کنند.
تحقیقات نوظهور نشان می‌دهد که تعامل آنها با سیستم‌های زیستی ممکن است به التهاب، استرس اکسیداتیو و حتی مسائل بلندمدت سلامتی مانند بیماری‌های مزمن یا اختلالات سیستم ایمنی منجر شود.
توانایی نانوپلاستیک‌ها در پیوند با سایر مواد شیمیایی، از جمله آنتی‌بیوتیک‌ها، نگرانی بیشتری ایجاد می‌کند. موضوع فقط این نیست که این ذرات کجا در بدن مستقر می‌شوند، بلکه موادی است که در این مسیر حمل می‌کنند.
اقدامات برای کاهش تماس با نانوپلاستیک‌ها
در حالی که منتظر تحقیقات بیشتر و مداخلات سیاستی هستیم، گام‌های عملی برای کاهش تماس با نانوپلاستیک‌ها در زندگی روزمره وجود دارد:
- کاهش استفاده از مواد مصنوعی، به‌ویژه محصولات نایلونی، و ترجیح دادن به الیاف طبیعی در صورت امکان.
- تهویه منظم خانه‌ها برای کمک به کاهش غلظت نانوپلاستیک‌های موجود در هوای داخل ساختمان.
- سرمایه‌گذاری در دستگاه‌های تصفیه هوا با فیلترهای HEPA برای به دام انداختن این ذرات میکروسکوپی.
- اجتناب از استفاده از پلاستیک‌های یک‌بار مصرف و بسته‌بندی‌های غیرضروری که با گذر زمان تجزیه شده و نانوپلاستیک‌ها را به هوا آزاد می‌کنند.
این تغییرات کوچک، در صورت استفاده گسترده، می‌توانند به طور جمعی خطرات ناشی از نانوپلاستیک‌ها در خانه‌های ما را کاهش دهند.
مطالعه کامل در مجله Scientific Reports منتشر شده است.
