با وجود هزاران قالب آماده اسلاید، ساخت یک ارائه خوب همچنان زمانبر است. جابهجایی شکلها، تنظیم باکسهای متنی و جستوجوی مداوم برای پیدا کردن دیاگرام مناسب، معمولاً بخش زیادی از وقت را میگیرد. تا زمانی که گزینه دیگری نداشتم، این زحمتها منطقی به نظر میرسید. اما همه چیز وقتی تغییر کرد که با NotebookLM آشنا شدم؛ ابزاری رایگان که میتواند تنها با یک کلیک، یادداشتها و منابع من را به یک اسلاید حرفهای تبدیل کند.
هوش مصنوعی NotebookLM قرار نیست جای PowerPoint را بگیرد یا از آن بهتر باشد. مزیت اصلیاش این است که فرایند تبدیل تحقیق و یادداشت به دیاگرام را بسیار ساده میکند. بهجای ساخت اسلایدها بهصورت دستی و مرحلهبهمرحله، کافی است منابعتان را بارگذاری کنید تا در عرض چند دقیقه یک ارائه کامل تحویل بگیرید.
NotebookLM یک اپلیکیشن مبتنی بر وب است که روی اندروید و iOS هم در دسترس قرار دارد و بهصورت رایگان ارائه میشود. همین رایگان بودن، در کنار سادگی استفاده، آن را به گزینهای جذاب برای دانشجویان، پژوهشگران و تولیدکنندگان محتوا تبدیل کرده است.
ساخت اسلاید از صفر تا صد
تجربه کار با NotebookLM کاملاً با پاورپوینت متفاوت است. برای شروع، باید یک دفترچه جدید یا Notebook بسازید. این دفترچه مثل یک مخزن مرکزی عمل میکند که تمام منابع مربوط به ارائه یا دیاگرامهای شما در آن قرار میگیرد. با کلیک روی Create notebook میتوانید منابع مختلف را اضافه کنید؛ از فایلهای PDF و اسناد متنی گرفته تا لینک وبسایتها، ویدیوهای یوتیوب، فایلهای صوتی، تصاویر یا حتی محتوای ذخیرهشده در Google Drive. امکان جستوجوی مستقیم در وب و افزودن منابع جدید هم وجود دارد.
نکته کلیدی این است که NotebookLM فقط بر اساس منابعی که شما اضافه میکنید کار میکند. بنابراین باید تمام اطلاعاتی که میخواهید در اسلاید نهایی بازتاب پیدا کند، از ابتدا وارد کنید. در نسخه رایگان، امکان افزودن تا ۵۰ منبع برای هر دفترچه وجود دارد که برای اغلب ارائهها کافی است.
پس از اضافه کردن منابع، میتوانید مشخص کنید کدامیک از آنها در ساخت اسلاید لحاظ شوند. لازم نیست همه منابع روی خروجی اثر بگذارند و همین موضوع اجازه میدهد از یک دفترچه، چند ارائه متفاوت بسازید.
شخصیسازی اسلایدها
بعد از انتخاب منابع، نوبت تولید اسلاید است. با کلیک روی آیکن مداد کنار گزینه Slide Deck، بخش تنظیمات باز میشود. در این قسمت میتوانید نوع خروجی را تعیین کنید:
- Detailed Deck با متنهای توضیحی کامل
- Presenter Slides که بیشتر روی نکات بصری و کلیدی تمرکز دارد
زبان پیشفرض انگلیسی است، اما میتوان آن را تغییر داد. همچنین امکان انتخاب طول ارائه وجود دارد؛ نسخه کامل یا نسخه کوتاهتر. در بخش توضیحات میتوانید سبک بصری، دستورالعملهای برندینگ، ساختار کلی یا حتی روایت مورد نظر خود را مشخص کنید.
اگر حوصله شخصیسازی ندارید، میتوانید مستقیماً روی Slide Deck کلیک کنید تا NotebookLM با تنظیمات پیشفرض، همه چیز را انجام دهد. در هر دو حالت، چند دقیقه بعد اسلایدها و دیاگرامها آماده هستند.
پس از تولید، میتوانید فایل را بهصورت PDF دانلود کنید، ارائه را مستقیماً داخل NotebookLM اجرا کنید یا حتی تصاویر جداگانه هر اسلاید را ذخیره کنید. اشتراکگذاری هم ساده است؛ فقط با افزودن آدرسهای جیمیل، دیگران میتوانند به کل دفترچه، منابع و خروجیها دسترسی داشته باشند.
بهبود با تکرار، نه ویرایش مستقیم
نکته مهم این است که اسلایدهای ساختهشده در NotebookLM قابل ویرایش مستقیم نیستند. تنها راه بهبود خروجی، اصلاح منابع و دقیقتر نوشتن پرامپتهاست. اگر ارائهای نکتهای را جا انداخت یا بیش از حد روی زاویه اشتباهی تمرکز کرد، باید منبع جدیدی اضافه کنید یا توضیح دقیقتری بنویسید و دوباره اسلاید را بسازید.
منابع زیاد، منابع کم یا منابع بیربط میتوانند خروجی را شلوغ و نامنسجم کنند. همینطور پرامپتهای مبهم معمولاً نتایج مبهم میدهند. هرچه درخواست شما دقیقتر باشد، نتیجه هم به خواستهتان نزدیکتر میشود.
برای مثال، نویسنده مقاله پایاننامه کارشناسیارشد خود را همراه با چکیده بارگذاری کرده و به طور مشخص خواسته هر سؤال پژوهشی در ۲ تا ۳ اسلاید بررسی شود، با طراحی مینیمال و رنگهای آبی و سفید. نتیجه نهایی بسیار نزدیکتر به تصور ذهنی او بوده است.
آیا واقعاً جای پاورپوینت را میگیرد؟
شاید امکان ویرایش مستقیم اسلایدها فرایند را کاملتر میکرد، اما مزیت بزرگ NotebookLM این است که در چند دقیقه یک ارائه کامل با دیاگرامهای قابل استفاده تحویل میدهد. در بسیاری از موارد، همان خروجی اولیه برای استفاده کافی است، بهخصوص با توجه به محدودیت دفعات استفاده روزانه در نسخه رایگان.
در چهار مورد از هر پنج بار، اسلایدهای ساختهشده توسط NotebookLM دقیقاً همان چیزی هستند که انتظار میرود. اگر خروجی ضعیف باشد، معمولاً مشکل از انتخاب منابع یا تنظیمات نادرست است، نه خود ابزار. برای کسانی که مشکلی با سپردن ساخت اسلاید و دیاگرام به هوش مصنوعی ندارند، NotebookLM یکی از بهترین گزینههای موجود است.
