اگرچه امروزه چین بیشترین تعداد آسمان‌خراش در جهان را دارد، اما مسابقه برای رسیدن به آسمان در اواخر دهه ۱۸۰۰ از آمریکا آغاز شد؛ زمانی که معماران تصمیم گرفتند ساختن به پهنا قدیمی شده و آینده در ساختن به ارتفاع است. این آسمان‌خراش‌های پیشگام ممکن است در مقایسه با اَبَرساختمان‌های امروزی کوچک به نظر برسند، اما در زمان خود، معادل فرود آمدن انسان روی ماه بودند.
هر یک از این ساختمان‌ها در زمان خود عنوان بلندترین ساختمان جهان را داشتند و تبدیل به پیشگامان شیفته ارتفاع شدند. از سازه‌های انقلابی فولادی شیکاگو تا شاهکارهای آرت‌دکوی نیویورک، این بناها داستانی از چگونگی غلبه انسان بر جاذبه را با شکوه روایت می‌کنند. آماده‌اید با این غول‌های اولیه آشنا شوید؟
۸. ساختمان کرایسلر، نیویورک (۱۹۳۰)
اگرچه امروز دیگر در میان بلندترین آسمان‌خراش‌های آمریکا نیست، اما هنوز یکی از شناخته‌شده‌ترین‌هاست. این شاهکار آرت‌دکو با ارتفاع حدود ۳۱۹ متر تنها برای حدود یازده ماه عنوان بلندترین ساختمان جهان را در اختیار داشت، تا اینکه ساختمان امپایر استیت وارد میدان شد. تمام بخش‌های ساختمان با جزئیات الهام‌گرفته از خودرو تزیین شده‌اند؛ از طرح‌های قالپاق چرخ گرفته تا توری‌های رادیاتور و گارگویل‌های براق عقابی شکل که شبیه به تزیینات جلوی ماشین هستند.
لابی ساختمان به تنهایی ارزش بازدید دارد، هرچند متأسفانه سکوی دید عموم دیگر باز نیست. ولی اگر بخواهیم صادق باشیم، بهترین منظره شامل دیدن خود ساختمان کرایسلر است، پس به امپایر استیت بروید تا بهترین نمای آن را ببینید.
۷. ساختمان وولورث، نیویورک (۱۹۱۳)
این ساختمان که به «کلیسای جامع تجارت» شهرت دارد، ثابت کرد که حتی فروشگاه‌های ارزان‌فروشی هم می‌توانند بناهایی نمادین بسازند. با ارتفاع ۲۴۱ متر، این شاهکار سبک نئوگوتیک برای هفده سال عنوان بلندترین ساختمان جهان را در اختیار داشت. نمای بیرونی آن با پوشش سفالی یادآور کلیساهای باشکوه است و گارگویل‌هایی دیده می‌شود که یکی از آن‌ها معمار کَس گیلبرت را با ماکت ساختمان و دیگری فرانک وولورث را در حال شمردن سکه‌هایش نشان می‌دهد.
لابی در ساعات کاری برای عموم باز است و موزاییک‌های بیزانسی آن شما را از یاد می‌برد که در یک ساختمان اداری ایستاده‌اید. امروزه این ساختمان محل دفاتر کاری و آپارتمان‌های لوکس است، چون ظاهراً زندگی در یک کلیسای گوتیک در منهتن کاملاً طبیعی محسوب می‌شود!
۶. برج بیمه متروپولیتن لایف، نیویورک (۱۹۰۹)
قبل از آنکه شرکت مت‌لایف فقط یک شرکت بیمه معمولی باشد، با ساخت برجی ۲۱۳ متری به نمایش قدرت پرداخت که از برج ناقوس سنت مارک در ونیز الهام گرفته بود. ویژگی شاخص این ساختمان ساعت چهاروجهی عظیم آن است که هر صفحه‌اش ۲۶.۵ فوت (۸ متر) قطر دارد. فقط عقربه‌های دقیقه‌شمار آن نیم تُن وزن دارند.
شب‌ها، این برج با نورپردازی‌اش، مانند فانوسی برای گردشگرانی عمل می‌کند که به‌دنبال پارک مدیسون اسکوئر می‌گردند. دسترسی به طبقات بالایی فقط برای کارکنان فراهم است، اما طبقه همکف آن با مرمرکاری‌های چشمگیرش قابل بازدید است. اگرچه بسیاری از جزئیات رنسانس‌وار آن در بازسازی‌ها از بین رفته‌اند، اما این برج همچنان نمادی از جاه‌طلبی معماری شرکت‌های بیمه باقی مانده است.
۵. ساختمان سینگر، نیویورک (۱۹۰۸)
متأسفانه این شاهکار ۶۱۲ فوتی (۱۸۶ متری) دیگر وجود ندارد؛ زیرا در سال ۱۹۶۸ تخریب شد، و تبدیل به بلندترین ساختمانی شد که داوطلبانه نابود گردید. این ساختمان تلاش شرکت چرخ‌خیاطی سینگر بود تا به معنای واقعی کلمه از رقبا بالاتر باشد. با سقف شیروانی و سبک معماری باشکوه بوز-آر، این ساختمان مثل یک قصر فرانسوی بود که قد کشیده است.
یکی از اولین سیستم‌های آسانسور پرسرعت شهر در این ساختمان نصب شده بود که بازدیدکنندگان را با سرعت خارق‌العاده ۶۰۰ فوت در دقیقه جابه‌جا می‌کرد. تخریب این ساختمان برای ساخت برج وان لیبرتی پلازا، یکی از بزرگ‌ترین اشتباهات معماری نیویورک محسوب می‌شود. تنها چیزی که باقی مانده، عکس‌هایی تاریخی و حسرت برنامه‌ریزان شهری است که شاید باید بیشتر فکر می‌کردند.
۴. ساختمان فلت‌آیرون، نیویورک (۱۹۰۲)
ساختمان فلت‌آیرون با ۲۸۵ فوت ارتفاع (۸۷ متر) و ۲۱ طبقه، اصلاً در میان آسمان‌خراش‌های امروزی نیویورک به‌حساب نمی‌آید و حتی در زمان خودش هم بلندترین نبود. اما این بنا، یکی از نخستین آسمان‌خراش‌های فولادی شهر بود، گرچه نمای رنسانسی آن باعث می‌شود قدیمی‌تر به نظر برسد. امروزه، این ساختمان همچنان یکی از پرعکس‌ترین بناهای دنیاست. میدان اطراف آن موقعیت خوبی برای عکاسی فراهم می‌کند و محله اطرافش به یکی از مناطق مد روز منهتن بدل شده است.
۳. ساختمان پرودنشال، بوفالو (۱۸۹۶)
ساختمان پرودنشال بوفالو که امروزه به «ساختمان گارانتی» شناخته می‌شود، نشان می‌دهد که نوآوری در آسمان‌خراش سازی فقط در شیکاگو و نیویورک اتفاق نیفتاده است. این شاهکار ۱۴۵ فوتی (۴۴ متری) از لویی سالیوان، عملاً زیبایی‌شناسی ساختمان‌های اداری مدرن را اختراع کرد.
اصل معروف سالیوان، «فرم تابع عملکرد است»، در تمام جزئیات این بنا به چشم می‌خورد. تمام سطوح تزیین شده‌اند، اما همه این تزیینات بر خطوط عمودی ساختمان تأکید دارند. این ساختمان در دهه ۱۹۸۰ بازسازی کاملی شد که آن را به شکوه اولیه‌اش بازگرداند. امروز، می‌توانید از لابی با موزاییک‌های خیره‌کننده و نرده‌های تزیینی آن دیدن کنید. شاید بوفالو مقصد اصلی گردشگری نباشد، اما فقط همین ساختمان دلیل خوبی برای یک توقف در مسیر است.
۲. ساختمان مونادناک، شیکاگو (۱۸۹۱)
با ۱۶ طبقه و ۱۹۷ فوت ارتفاع (۶۰ متر)، این ساختمان بلندترین ساختمان آجری باربر در جهان است که از استفاده از سازه فولادی خودداری کرد. ضخامت دیوارهای طبقه همکف به شش فوت می‌رسد! نمای ساده و بدون تزیین آن در زمان خود بسیار مدرن به نظر می‌رسید، گرچه واقعیت این بود که سازندگان برای تزیینات پول خرج نکردند. گاهی صرفه‌جویی‌های مالی منجر به خلق شاهکارهای ناخواسته می‌شوند.
ساختمان از دو بخش تشکیل شده است که در زمان‌های مختلف ساخته شده‌اند و گذار از سبک قدیمی بنایی به ساختار مدرن را نشان می‌دهد: نیمه شمالی تماماً آجری است، در حالی که نیمه جنوبی از قاب فولادی بهره می‌برد. امروز، در این ساختمان دفاتر و فروشگاه‌هایی قرار دارند و می‌توان از لابی عمیق و جذاب آن بازدید کرد.
۱. ساختمان بیمه هوم، شیکاگو (۱۸۸۵)
پدرخوانده همه آسمان‌خراش‌ها، ساختمان بیمه هوم بود که در زمان ساخت تنها ۱۳۸ فوت (۴۲ متر) ارتفاع داشت. مثل ساختمان سینگر، این بنا نیز دیگر وجود ندارد و در سال ۱۹۳۱ برای ساخت ساختمانی بلندتر تخریب شد، چرخه زندگی آسمان‌خراش‌ها!
این نخستین ساختمانی بود که از سازه کامل فولادی استفاده کرد و به همین دلیل، اولین آسمان‌خراش واقعی جهان محسوب می‌شود. اسکلت فولادی این بنا، دیوارها را نگه می‌داشت، نه برعکس، و این روش، ساخت‌وساز را برای همیشه متحول کرد. گرچه نمی‌توان از خود ساختمان بازدید کرد، اما یک پلاک در گوشه خیابان لاسال و آدامز محل آن را نشان می‌دهد. این یادمان ساده به بنایی اشاره دارد که وسواس انسان نسبت به ساخت عمودی را آغاز کرد. بدون این پیشگام شیکاگویی، شاید هنوز هم فقط در جهت افقی توسعه می‌یافتیم.
