پستانک و مکیدن انگشت از جمله ابزارهای نجات‌بخش در روزهای ابتدایی والدگری هستند. این عادت‌ها به نوزادان کمک می‌کنند آرام شوند، به خواب بروند و با محیط ناآشنا بهتر کنار بیایند. اما دیر یا زود، والدین با چالش تازه‌ای روبرو می‌شوند: چه زمانی و چگونه باید به کودک کمک کنند تا این عادت‌ها را کنار بگذارد.
استفاده گسترده در بین کودکان
نتایج نظرسنجی ملی دانشگاه میشیگان از بیمارستان کودکان C.S. Mott نشان می‌دهد که تقریباً نیمی از والدین اعلام کرده‌اند که فرزندشان از پستانک استفاده کرده است و یک‌چهارم نیز گفته‌اند کودکشان انگشت یا انگشتان خود را می‌مکیده است.
اگرچه این رفتارها در اوایل زندگی رایج و اغلب بی‌ضرر هستند، اما بسیاری از والدین نگران‌اند که ممکن است این عادت‌ها بیش از حد ادامه یافته باشند.
پستانک در ابتدا مفید است
مزایای اولیه پستانک و مکیدن انگشت
به گفته متخصصان دانشگاه میشیگان، پستانک و مکیدن انگشت در دوران نوزادی نقش مهمی دارند.
آکادمی اطفال آمریکا حتی توصیه می‌کند که نوزادان هنگام خواب از پستانک استفاده کنند تا خطر سندروم مرگ ناگهانی نوزاد (SIDS) کاهش یابد.
«برای نوزادان، مکیدن یک واکنش طبیعی است که در تغذیه نقش دارد و به آن‌ها در تطبیق با عوامل استرس‌زا در محیط کمک می‌کند.»
– دکتر سوزان وولفورد، متخصص اطفال بیمارستان C.S. Mott
با این حال، آنچه در ابتدا به عنوان رفتار آرامش‌بخش آغاز می‌شود، اگر تا بعد از دوران نوپایی ادامه یابد، ممکن است مشکلاتی از جمله اختلالات دندانی یا حتی تأخیر در گفتار ایجاد کند.
وقتی عادت آرامش‌بخش به رفتار دائمی تبدیل می‌شود
استفاده گسترده در موقعیت‌های مختلف
طبق نتایج نظرسنجی، بسیاری از کودکان هنگام خواب، چرت زدن یا احساس اضطراب از پستانک یا مکیدن انگشت استفاده می‌کنند. اما این رفتار محدود به این موقعیت‌ها نمی‌ماند.
تقریباً ۱۰٪ از کودکان هنگام تماشای صفحه‌نمایش از پستانک استفاده می‌کنند، در حالی که نزدیک به ۲۵٪ از کودکانی که انگشت خود را می‌مکند نیز همین رفتار را دارند.
برای برخی کودکان، این عادت تقریباً مداوم می‌شود – ۱۸٪ از والدین گفته‌اند که فرزندشان تقریباً همیشه از پستانک استفاده می‌کند.
نشانه‌ای از نبود ابزارهای دیگر مقابله با استرس
دکتر وولفورد می‌گوید:
«این رفتارهای آرامش‌بخش بخشی طبیعی از رشد اولیه هستند، اما اگر پس از دوران نوپایی ادامه یابند یا در امور روزمره اختلال ایجاد کنند، ممکن است نشانه‌ای از آن باشد که کودک فاقد ابزارهای جایگزین برای مقابله با استرس است.»
بهترین زمان برای ترک این عادت‌ها
دیدگاه والدین درباره زمان مناسب
بیش از نیمی از والدین معتقدند که بهترین زمان برای ترک این عادت‌ها قبل از دو سالگی است. برخی از کودکان به‌طور طبیعی از این عادت‌ها عبور می‌کنند، اما برخی دیگر نیاز به کمک و هدایت دارند.
راهکارهایی که والدین امتحان کرده‌اند
راهکارهای خلاقانه برای کنار گذاشتن پستانک
والدین روش‌های متفاوتی را برای کنار گذاشتن پستانک امتحان کرده‌اند:
- محدود کردن استفاده به هنگام خواب
- پنهان کردن یا وانمود کردن به گم‌شدن آن
- توضیح اینکه کودک اکنون بزرگ شده و نیازی به پستانک ندارد
- حتی ۱۰٪ از والدین سر پستانک را سوراخ کرده‌اند تا جذابیت آن را کاهش دهند
روش‌های مقابله با مکیدن انگشت
برای مکیدن انگشت، ۱۸٪ از والدین عروسک یا شی نرم جایگزین معرفی کرده‌اند. برخی نیز از مواد بازدارنده مانند وازلین، سس تند یا دستکش استفاده کرده‌اند.
موفقیت به کودک بستگی دارد
نقش ویژگی‌های شخصیتی کودک در موفقیت
دکتر وولفورد تأکید می‌کند که موفقیت هر رویکرد بستگی به کودک دارد:
- برخی با داستان‌ها یا ویدیوهای آموزشی بهتر کنار می‌آیند
- برخی با سیستم پاداش مثل برچسب یا هدیه کوچک انگیزه می‌گیرند
- برخی به‌تدریج عادت را ترک می‌کنند
- برخی با قطع کامل و ناگهانی، مثل «پری پستانک» راحت‌تر کنار می‌آیند
او توصیه می‌کند که والدین می‌توانند از عروسک یا اسباب‌بازی نرم به‌عنوان جایگزینی سالم برای آرامش کودک استفاده کنند.
عبور آرام از عادت‌های آرامش‌بخش
تمرکز بر حمایت عاطفی و هدایت تدریجی
هر کودک منحصر به فرد است و روش مشخص و واحدی برای ترک عادت‌هایی مانند پستانک یا مکیدن انگشت وجود ندارد.
مهم‌ترین موضوع، توجه به میزان وابستگی کودک به این ابزارها و ارزیابی میزان تأثیر آن بر سایر جنبه‌های رشد، از جمله گفتار، خواب و توانایی مقابله با احساسات است.
هدف نباید ایجاد فشار یا شتاب در ترک این عادت‌ها باشد، بلکه باید به‌تدریج کودک را به سوی روش‌های جدید آرام‌سازی سوق داد.
با صبر، ثبات و اندکی خلاقیت، بیشتر کودکان به‌خوبی با این تغییر کنار می‌آیند. برای والدین نیز این تغییر می‌تواند یادآوری دیگری باشد از اینکه چقدر سریع کودکان رشد می‌کنند.
