برخی از افراد به‌نظر می‌رسد در تصمیم‌گیری‌های زندگی مهارت بیشتری دارند؛ از جمله پس‌انداز برای دوران بازنشستگی، انتخاب شریک زندگی مناسب یا زمان مناسب برای مراجعه به پزشک. چه چیزی آن‌ها را متمایز می‌کند؟ بر اساس تحقیقات جدید، ممکن است این تفاوت به ضریب هوشی (IQ) و توانایی تفکر بر اساس احتمال‌ها مربوط باشد.
بررسی تأثیر IQ بر تصمیم‌گیری‌های زندگی
مطالعه‌ای از دانشگاه بث
تحقیقات جدید دانشگاه بث نشان می‌دهد افرادی که ضریب هوشی بالاتری دارند، در پیش‌بینی رویدادهای زندگی کمتر دچار اشتباه می‌شوند. این توانایی منجر به تصمیم‌گیری‌های بهتر می‌شود که در نهایت سلامت، ثروت و روابط بهتری را برای آن‌ها به ارمغان می‌آورد.
تحلیل داده‌های افراد مسن
این مطالعه بر روی داده‌های ۳,۹۴۶ فرد مسن در انگلستان متمرکز بود. هر شرکت‌کننده احتمال زنده ماندن تا سن معینی را حدس زد. سپس این حدس‌ها با داده‌های امید به زندگی ملی مقایسه شدند.
تفاوت چشمگیر در خطاهای پیش‌بینی
میزان خطا در پیش‌بینی – که به معنای تفاوت بین احتمال تخمینی و احتمال واقعی است – در میان افرادی که ضریب هوشی پایین‌تری داشتند بسیار بیشتر بود. در واقع، ۲.۵ درصد از افراد با پایین‌ترین ضریب هوشی، بیش از دو برابر افراد با بالاترین ۲.۵ درصد، اشتباه داشتند.
ضریب هوشی چگونه به تصمیمات بهتر منجر می‌شود؟
اهمیت برآورد صحیح احتمال‌ها
کریس داوسون، نویسنده این تحقیق و استاد اقتصاد و علوم رفتاری، می‌گوید: «برآورد دقیق احتمال وقوع رویدادهای خوب یا بد برای ما، بخش کلیدی تصمیم‌گیری درست است.»
بررسی IQ و ویژگی‌های ژنتیکی
در این تحقیق، علاوه بر اندازه‌گیری نمرات IQ، ویژگی‌های ژنتیکی مرتبط با هوش و تحصیلات نیز بررسی شد. این ویژگی‌ها با استفاده از نمرات چندژنی (Polygenic Scores) که تمایل ژنتیکی فرد به هوش یا موفقیت تحصیلی را نشان می‌دهند، محاسبه شد.
دقت بیشتر در پیش‌بینی‌ها
افراد با ضریب هوشی بالاتر نه تنها پیش‌بینی‌های دقیق‌تری داشتند، بلکه در پاسخ‌های تکراری خود نیز ثبات بیشتری نشان دادند. در مقابل، افراد با ضریب هوشی پایین، پاسخ‌های متغیری ارائه می‌کردند و هنگام پاسخ‌گویی مکرر به یک سؤال، تفاوت زیادی در جواب‌هایشان دیده می‌شد.
ذهن‌های هوشمند، پیش‌بینی‌های دقیق‌تر
روش‌های ارزیابی IQ
در این مطالعه از وظایف شناختی مختلفی استفاده شد؛ از جمله به خاطر سپردن مطالب، حل معماهای عددی، توانایی کلامی و نام‌گذاری اشیاء. بر اساس این فعالیت‌ها، نمره کلی IQ یا همان IQ فنوتیپی (Phenotypic IQ) تعیین شد.
نقش ژنتیک در تصمیم‌گیری بهتر
تیم تحقیقاتی، ژنتیک شرکت‌کنندگان را نیز از طریق نمرات چندژنی بررسی کرد. نمرات بالاتر در IQ و موفقیت تحصیلی نشان داد که بخشی از دقت در تصمیم‌گیری به DNA افراد مرتبط است.
افرادی که نمره ژنتیکی بالاتری برای IQ داشتند، خطاهای کمتری مرتکب شدند. این ارتباط، هرچند ضعیف‌تر، در مورد نمرات بالاتر موفقیت تحصیلی نیز دیده شد. با این حال، تأثیر ژنتیک به تنهایی نمی‌تواند تمام تفاوت‌ها را توضیح دهد.
ضریب هوشی پایین، بی‌ثباتی بیشتر
منابع اصلی خطا
خطاهای پیش‌بینی ناشی از دو عامل اصلی هستند: سوگیری و نویز. سوگیری یعنی اشتباهات مداوم در یک جهت، نویز به معنای پاسخ‌های ناپایدار و متغیر در طول زمان است.
اختلاف قابل توجه در میزان نوسانات
افراد با ضریب هوشی پایین در هر دو مورد عملکرد ضعیفی داشتند. انحراف معیار میانگین پاسخ‌های تکراری آن‌ها به‌مراتب بیشتر بود. طبق داده‌ها، افراد با IQ بالا انحراف معیار ۱۲.۰۸ داشتند، اما این عدد برای افراد با IQ پایین ۱۹.۴۶ بود.
داوسون می‌گوید: «برآورد احتمال، مهم‌ترین جنبه تصمیم‌گیری است و افرادی که در این زمینه ضعف دارند، به‌طور قابل توجهی در موقعیت نامطلوبی قرار می‌گیرند.»
تصمیمات هوشمندانه‌تر، زندگی بهتر
اهمیت پیش‌بینی در زندگی روزمره
پیش‌بینی صحیح بر تصمیمات روزمره مانند پس‌انداز، بازنشستگی و سرمایه‌گذاری تأثیر می‌گذارد. اشتباه در این تصمیمات می‌تواند منجر به پیامدهای مالی منفی و کاهش رفاه اقتصادی شود.
حتی افراد با IQ بالا نیز گاهی دچار اشتباه می‌شوند، اما آن‌ها معمولاً به تفکر آهسته و منطقی تکیه می‌کنند. در حالی که افراد با IQ پایین‌تر بیشتر از میان‌برهای ذهنی استفاده می‌کنند یا واکنش‌های احساسی نشان می‌دهند.
تأثیر عوامل محیطی
عوامل محیطی نیز می‌توانند پیش‌بینی‌ها را تحت تأثیر قرار دهند. به عنوان مثال، آب‌وهوای بد ممکن است بر قضاوت افراد درباره ریسک‌های نامرتبط تأثیر بگذارد. این مسئله نویز ایجاد می‌کند که کیفیت تصمیم‌گیری را کاهش می‌دهد.
شفاف‌سازی اطلاعات برای تصمیم‌گیری بهتر
پیشنهاد داوسون برای کمک به افراد
پروفسور داوسون پیشنهاد می‌کند که اطلاعات به‌صورت ساده و شفاف ارائه شوند. او می‌گوید: «بیان صریح تخمین‌های احتمالی در اطلاعات مرتبط با سلامت و مالی می‌تواند به افرادی که مستعد خطای پیش‌بینی هستند کمک کند تا تصمیمات آگاهانه‌تر و دقیق‌تری بگیرند.»
این اقدام می‌تواند شامل برچسب‌های واضح‌تر، ابزارهای مالی ساده‌تر یا پیام‌های بهداشتی شخصی‌سازی‌شده باشد. این تغییرات می‌تواند به همه افراد، صرف‌نظر از میزان IQ آن‌ها، در اتخاذ تصمیمات بهتر کمک کند.
اهمیت تحقیق حاضر
داوسون می‌افزاید: «ضریب هوشی پیش‌تر به‌عنوان عاملی پیش‌بینی‌کننده برای سلامت، ثروت، درآمد، موقعیت شغلی و موفقیت تحصیلی شناخته شده است و این تحقیق یکی از کانال‌هایی را که افراد با IQ پایین‌تر در این موارد ضعیف‌تر عمل می‌کنند، برجسته می‌کند.»
پیش‌بینی‌های هوشمندانه، صرفاً به داشتن اطلاعات بیشتر مربوط نمی‌شود؛ بلکه به توانایی تفکر شفاف و عمل عاقلانه در شرایط نامشخص بستگی دارد.
این تحقیق در مجله Journal of Personality and Social Psychology منتشر شده است.
