بروکلی، کلم، کلم‌پیچ و سبزی خردل شاید در ظاهر جذاب‌ترین خوراک‌ها نباشند، اما درون خود قدرتی شگفت‌انگیز پنهان کرده‌اند؛ قدرت تغذیه‌ای که بسیاری از ما از آن غافلیم. این سبزی‌ها سرشار از ترکیباتی‌اند که به‌طور علمی ثابت شده است می‌توانند سلامت بدن را به‌طور چشمگیری بهبود دهند.
پژوهشگران تأکید دارند: زمان آن رسیده است تا سبزی‌های خانواده کلم (Brassica) جایگاه واقعی خود را در رژیم غذایی ما پیدا کنند.
بر اساس یافته‌های جدید، این گیاهان نه‌تنها برای سلامتی مفیدند بلکه می‌توانند یکی از قدرتمندترین سلاح‌های طبیعی علیه بیماری‌ها و کمبودهای تغذیه‌ای محسوب شوند.
خانواده سبزی‌های براسیکا چیست؟
براسیکاها به گروهی از سبزیجات تعلق دارند که در خانواده Brassicaceae یا همان خانواده خردل قرار می‌گیرند. به دلیل شکل خاص گل‌هایشان که شبیه صلیب است، به آن‌ها سبزی‌های چلیپایی (Cruciferous) نیز گفته می‌شود.
- بروکلی
- کلم
- کلم‌پیچ (کِیل)
- سبزی خردل
این سبزی‌ها ارزان و به‌راحتی قابل کشت‌اند، چون در سراسر جهان به‌صورت تجاری تولید می‌شوند. بااین‌حال هنوز در بسیاری از سیاست‌های تغذیه‌ای و رژیم‌های غذایی حضور پررنگی ندارند.
ترکیبات شگفت‌انگیز درون بروکلی
مطالعه‌ای جدید از دانشگاه کشاورزی هِبِی چین نشان می‌دهد چرا باید توجه بیشتری به این سبزی‌ها داشته باشیم. پژوهشگران این تحقیق ترکیبات درون سبزی‌های براسیکا، اثراتشان بر سلامت بدن و حتی روش‌های بهبود ارزش تغذیه‌ای آن‌ها را بررسی کردند.
«سبزی‌های براسیکا یکی از امیدبخش‌ترین و درعین‌حال کمتر استفاده‌شده‌ترین منابع تغذیه‌ای برای ارتقای سلامت عمومی‌اند.» — پژوهشگران دانشگاه هِبِی
به گفته نویسندگان، ترکیب غنی و طبیعی ویتامین‌ها، مواد معدنی و ترکیبات زیست‌فعال در این سبزی‌ها به بدن کمک می‌کند تا در برابر بیماری‌های مزمنی مانند سرطان و مشکلات قلبی‌عروقی مقاوم شود.
ویژگی منحصربه‌فرد این گیاهان، قابلیت افزایش ارزش غذایی آن‌ها از طریق به‌نژادی، زیست‌غنی‌سازی (Biofortification) و مهندسی متابولیک است. به‌عبارت دیگر، می‌توان سبزی‌هایی مانند بروکلی یا کلم‌پیچ را به «ابرقهرمان‌های تغذیه‌ای» تبدیل کرد.
مواد مغذی قدرتمند در سبزی‌های براسیکا
پژوهش فوق به‌طور دقیق نشان می‌دهد که در این سبزی‌ها چه می‌گذرد:
- گلوکوزینولات‌ها در بروکلی، کلم و جوانه بروکسل به ترکیباتی چون سولفورافان و ایندول-۳-کربینول تبدیل می‌شوند که خاصیت ضدسرطانی بالایی دارند.
- ویتامین‌های C، E، K و فولات برای سلامت استخوان‌ها، تقویت سیستم ایمنی و جذب بهتر آهن ضروری‌اند.
- کاروتنوئیدها مانند لوتئین و بتاکاروتن برای بینایی و سلامت ایمنی مفیدند.
- انواع بنفش براسیکا حاوی آنتوسیانین‌هایی هستند که ممکن است به بهبود عملکرد مغز و قلب کمک کنند.
- مواد معدنی مانند کلسیم، پتاسیم و سلنیوم می‌توانند خطر فشار خون بالا و برخی سرطان‌ها را کاهش دهند.
چگونه ارزش غذایی سبزی‌ها را افزایش دهیم؟
نحوه پخت‌وپز تأثیر زیادی بر حفظ مواد مغذی دارد. بررسی‌ها نشان می‌دهد بخارپز کردن یا ترکیب آن‌ها با روغن‌های سالم به جذب بهتر مواد مفید کمک می‌کند. در مقابل، پخت زیاد یا جوشاندن طولانی می‌تواند بسیاری از مواد ارزشمند را از بین ببرد.
علاوه بر این، پژوهشگران پیشنهاد می‌کنند از همان مرحله رشد، می‌توان ارزش تغذیه‌ای را تقویت کرد. برای مثال، استفاده از نور LED در دوره جوانه‌زنی باعث افزایش کاروتنوئیدها و آنتوسیانین‌ها می‌شود.
به‌کارگیری روش‌های نوین مانند اصلاح ژنتیکی (CRISPR/Cas9) نیز می‌تواند سطح ترکیبات مفید را بالا برده و مواد غیرضروری را کاهش دهد.
براسیکاها و رفع کمبودهای تغذیه‌ای جهانی
این سبزی‌ها گزینه‌ای ارزان و در دسترس برای جبران کمبودهای تغذیه‌ای در سراسر جهان‌اند. چون در بسیاری از مناطق کشت می‌شوند و با فناوری‌های نو می‌توان ارزش غذایی آن‌ها را افزایش داد، بدون اینکه هزینه تولید بالا رود.
«ترکیب طبیعی ویتامین‌ها و مواد معدنی در سبزی‌های براسیکا می‌تواند بدن را در برابر بیماری‌های مزمن مانند سرطان و مشکلات قلبی محافظت کند.» — تیم پژوهش
در جوامعی که با رژیم‌های ضعیف یا دسترسی محدود به خدمات بهداشتی روبه‌رو هستند، گنجاندن این سبزی‌ها در وعده‌های روزانه می‌تواند تأثیر چشمگیری بر سلامت عمومی بگذارد.
با افزایش تمایل مردم به مصرف «خوراک‌های عملکردی» – یعنی غذاهایی که فراتر از سیرکردن، به تقویت بدن کمک می‌کنند – اکنون زمان درخشش براسیکاها فرا رسیده است. این سبزی‌ها دیگر صرفاً یک دورچین نیستند، بلکه می‌توانند پاسخی ساده و روزمره به چالش‌های بزرگ تغذیه‌ای جهان باشند.
نتایج کامل این پژوهش در مجله Horticulture Research منتشر شده است.
جمع‌بندی
سبزی‌های خانواده براسیکا مانند بروکلی، کلم و کلم‌پیچ می‌توانند نقش کلیدی در حفظ سلامت بدن ایفا کنند. با ترکیب ویتامین‌ها، مواد معدنی و ترکیبات زیست‌فعال، این گیاهان راهی طبیعی برای مقابله با بیماری‌ها و تقویت ایمنی‌اند. وقت آن است تا این سبزی‌های قدرتمند جایگاه شایسته خود را در سفره‌های روزمره ما بیابند.
آیا شما هم از خواص بروکلی و کلم در رژیم غذایی خود بهره می‌برید؟ دیدگاه خود را در بخش نظرات با ما به اشتراک بگذارید.
