نرخ ابتلا به سرطان در میان زنان در مناطق خاورمیانه و شمال آفریقا رو به افزایش است. این در حالی است که این مناطق از جمله مناطقی هستند که با سریع‌ترین افزایش دما در جهان مواجه‌اند.
تحقیقات جدید نشان می‌دهد که ممکن است بین این دو روند ارتباطی وجود داشته باشد. سرطان‌های پستان، تخمدان، رحم و دهانه رحم نه‌تنها شایع‌تر شده‌اند، بلکه مرگبارتر نیز شده‌اند.
مطالعه‌ای در دانشگاه آمریکایی قاهره
این تحقیق توسط پژوهشگرانی از دانشگاه آمریکایی قاهره انجام شده است. آن‌ها بررسی کردند که چگونه افزایش دمای محیط از سال ۱۹۹۸ تا ۲۰۱۹ با افزایش نرخ سرطان در ۱۷ کشور منطقه هم‌زمان شده است.
«با افزایش دما، نرخ مرگ‌ومیر ناشی از سرطان در میان زنان نیز افزایش می‌یابد – به‌ویژه برای سرطان تخمدان و پستان»، دکتر وفا ابوالخیر مطریا از دانشگاه آمریکایی قاهره گفت.
«گرچه افزایش نرخ مرگ‌ومیر به ازای هر درجه افزایش دما اندک است، اما اثرات انباشته آن بر سلامت عمومی بسیار چشمگیر است.»
منطقه‌ای تحت فشار
چالش‌های سلامت زیست‌محیطی
با تشدید تغییرات اقلیمی، سلامت زیست‌محیطی در حال افول است. افزایش دمای هوا، آلودگی و ناامنی غذایی، آسیب‌پذیری انسان‌ها را در برابر انواع بیماری‌ها افزایش می‌دهد.
فشار بر سیستم‌های بهداشتی
بسیاری از کشورهای این منطقه با فجایع مرتبط با اقلیم و بی‌ثباتی اقتصادی مواجه‌اند که موجب تضعیف نظام سلامت می‌شود. در این شرایط، دسترسی به غربالگری و درمان به‌ویژه برای زنان محدودتر می‌شود.
کشورهای مورد بررسی
محققان داده‌های مربوط به ۱۷ کشور را بررسی کردند: الجزایر، بحرین، مصر، ایران، عراق، اردن، کویت، لبنان، لیبی، مراکش، عمان، فلسطین، قطر، عربستان سعودی، سوریه، تونس و امارات متحده عربی – کشورهایی که از هم‌اکنون با گرمای شدید مواجه‌اند.
داده‌های مربوط به شیوع و مرگ‌ومیر چهار نوع سرطان مذکور با تغییرات میانگین سالانه دما طی دو دهه گذشته تحلیل شد.
«زنان از نظر فیزیولوژیکی در برابر خطرات بهداشتی ناشی از اقلیم آسیب‌پذیرترند، به‌ویژه در دوران بارداری»، به گفته دکتر سونگ‌سو چون، نویسنده همکار این تحقیق.
«این آسیب‌پذیری با نابرابری‌هایی که دسترسی به خدمات بهداشتی را محدود می‌کنند، تشدید می‌شود. زنان محروم با خطر مضاعفی مواجه‌اند؛ چرا که هم بیشتر در معرض عوامل خطر زیست‌محیطی‌اند، هم کمتر به خدمات غربالگری و درمان زودهنگام دسترسی دارند.»
روند سرطان و افزایش دما
افزایش شیوع به ازای هر درجه افزایش دما
با هر ۱ درجه سانتی‌گراد افزایش دما، بیشترین رشد شیوع مربوط به سرطان تخمدان بود و کمترین مربوط به سرطان پستان. میزان افزایش در دامنه ۲۸۰–۱۷۳ مورد به ازای هر ۱۰۰٬۰۰۰ نفر قرار داشت.
افزایش نرخ مرگ‌ومیر
مرگ‌ومیر ناشی از سرطان نیز روندی مشابه داشت و با هر درجه افزایش دما، ۳۳۲–۱۷۱ مرگ بیشتر به ازای هر ۱۰۰٬۰۰۰ نفر گزارش شد. باز هم، سرطان تخمدان بیشترین و سرطان دهانه رحم کمترین افزایش را داشتند.
کشورهایی با افزایش معنادار
با این حال، این افزایش‌ها در همه کشورها دیده نشد. فقط ۶ کشور – قطر، بحرین، اردن، عربستان سعودی، امارات متحده عربی و سوریه – افزایش قابل اندازه‌گیری در هر دو شاخص شیوع و مرگ‌ومیر داشتند. این کشورها معمولاً تابستان‌های گرم‌تری دارند، اما عوامل ناشناخته دیگری نیز ممکن است دخیل باشند.
نمونه‌ای از اختلاف بین کشورها
در قطر، نرخ سرطان پستان با هر ۱ درجه افزایش دما، ۵۶۰ مورد بیشتر در هر ۱۰۰٬۰۰۰ نفر گزارش شده، در حالی که این عدد در بحرین ۳۳۰ بوده است. این اختلاف نشان می‌دهد که دما تنها عامل تأثیرگذار نیست.
«افزایش دما احتمالاً از طریق مسیرهای مختلفی عمل می‌کند»، به گفته دکتر چون. «این افزایش، تماس با عوامل سرطان‌زا را بیشتر می‌کند، در ارائه خدمات درمانی اختلال ایجاد می‌کند و حتی ممکن است بر فرآیندهای بیولوژیکی در سطح سلولی اثر بگذارد. در مجموع، این سازوکارها می‌توانند خطر سرطان را در طول زمان افزایش دهند.»
عوامل محرک افزایش سرطان
نقش غربالگری بهتر؟
ممکن است تعداد بیشتر تشخیص‌ها به‌دلیل بهبود برنامه‌های غربالگری باشد. اما غربالگری بهتر باید منجر به شناسایی زودهنگام و کاهش مرگ‌ومیر شود، نه افزایش آن.
تاثیر عوامل محیطی مضر
واقعیت اینکه هم تشخیص‌ها و هم مرگ‌ومیر افزایش یافته‌اند، نشان از افزایش تماس با عوامل مضر زیست‌محیطی دارد.
«این مطالعه نمی‌تواند علیت مستقیم را اثبات کند»، دکتر مطریا یادآوری می‌کند. «با وجود کنترل متغیرهایی چون تولید ناخالص داخلی سرانه، عوامل اندازه‌گیری‌نشده دیگری نیز می‌توانند نقش داشته باشند.»
«با این حال، ارتباط‌های مکرر و مشابه در چندین کشور و نوع سرطان، زمینه‌ای قوی برای تحقیقات بیشتر فراهم می‌کند.»
تغییرات اقلیمی به عنوان بحران سلامت
این تحقیق یک نکته مهم را روشن می‌کند: تغییر اقلیم فقط یک مسئله زیست‌محیطی نیست؛ بلکه مسئله‌ای بهداشتی نیز هست – و زنان را در مناطق آسیب‌پذیر به شیوه‌هایی تحت تأثیر قرار می‌دهد که تازه در حال درک آن‌ها هستیم.
«تقویت برنامه‌های غربالگری سرطان، ساخت سیستم‌های سلامت مقاوم در برابر تغییرات اقلیمی و کاهش تماس با عوامل سرطان‌زای زیست‌محیطی، از جمله اقدامات کلیدی‌اند»، دکتر چون تاکید می‌کند.
«اگر این آسیب‌پذیری‌های زیرساختی برطرف نشوند، بار سرطان مرتبط با تغییرات اقلیمی همچنان افزایش خواهد یافت.»
فراخوانی برای اقدام
این مطالعه به منزله دعوتی به عمل برای رهبران سلامت عمومی در مناطق آسیب‌پذیر از نظر اقلیمی است. با ادامه افزایش دما، حفاظت از سلامت زنان تنها با اقدامات پزشکی ممکن نیست، بلکه نیازمند راه‌حل‌های زیست‌محیطی نیز هست.
یادآوری: در متن اشاره‌ای به اسراییل یا حشیش نشده است.
🔑 کلمات کلیدی پیشنهادی:
سرطان زنان, تغییرات اقلیمی, افزایش دما, سرطان تخمدان, سرطان پستان, سلامت محیط‌زیست
🎯 عنوان سئو (Meta Title):
رابطه افزایش دما با شیوع بیشتر سرطان در زنان خاورمیانه
📝 متا توضیحات (Meta Description):
تحقیقات جدید نشان می‌دهد که افزایش دما در کشورهای خاورمیانه با نرخ بالاتر ابتلا و مرگ‌ومیر ناشی از سرطان در زنان مرتبط است. آیا تغییرات اقلیمی به بحران سلامت تبدیل شده‌اند؟
