چگونه گوشی‌های هوشمند به ما کمک می‌کنند حافظه‌ خود را تقویت کنیم؟

حافظه‌ها مسیر مستقیم و خطی را دنبال نمی‌کنند، هرچند که اغلب آن‌ها را مانند داستان‌هایی مرتب به یاد می‌آوریم. امروزه محققان این پیچیدگی را پذیرفته‌اند و از گوشی‌های هوشمند برای بررسی چگونگی تغییر حافظه‌ها در طول زمان، نحوه‌ی غنی شدن یا محو شدن آن‌ها و همچنین روش‌های تقویت عمدی حافظه استفاده می‌کنند.

ابزارهای دیجیتالی به دانشمندان اجازه می‌دهند تا تجربیات واقعی را به شیوه‌هایی که مطالعات آزمایشگاهی قادر به انجام آن نیستند، ردیابی کنند. این تحقیقات نشان می‌دهند که اقداماتی مانند امتحان کردن چیزهای جدید، مرور خاطرات قبل از خواب یا تجربه‌ی احساسات قوی می‌توانند حافظه را بهبود بخشند.

تحقیقات جدید در همایش علوم اعصاب شناختی

این یافته‌ها در همایش سالانه‌ی انجمن علوم اعصاب شناختی (CNS) ارائه شده‌اند، جایی که محققان مطالعات مختلفی را که بر اساس گوشی‌های هوشمند انجام شده‌اند، بررسی می‌کنند تا تأثیر زندگی روزمره بر شکل‌گیری حافظه را کشف کنند.

الیزابت گلدفارب از دانشگاه ییل، که مدیریت یکی از این جلسات را بر عهده دارد، می‌گوید:

“گوشی‌های هوشمند ابزاری شگفت‌انگیز برای درک الگوهای احساسات، رفتارها و تجربیات در زندگی روزمره هستند و نشان می‌دهند که چگونه انواع مختلفی از رویدادهای روزمره در حافظه ما باقی می‌مانند.”

تأثیر خواب و رؤیا بر حافظه

یکی از خطوط تحقیقاتی که در این همایش ارائه شده است، توسط مورگان بارنس از دانشگاه تورنتو هدایت می‌شود. او در حال بررسی تأثیر خواب و رؤیا بر حفظ حافظه است. این تحقیق زمانی آغاز شد که مشخص شد زمان‌بندی مرور مطالب نسبت به خواب، تأثیر قابل‌توجهی بر یادآوری آن‌ها دارد.

بارنس توضیح می‌دهد:

“ما متوجه شدیم که زمان اولین مرور مطالب نسبت به خواب، اثر بزرگی بر یادآوری آن‌ها دارد. این تأثیر آن‌قدر چشمگیر بود که ابتدا باورش سخت بود. این کشف نشان داد که همه‌ی محققان حافظه باید به خواب توجه بیشتری داشته باشند.”

تیم بارنس، به سرپرستی دانشجوی تحصیلات تکمیلی نلی ماتورینا، یک اپلیکیشن به نام HippoCamera را توسعه دادند تا تأثیر خواب بر خاطرات روز قبل را بررسی کنند.

خواب باعث وضوح بیشتر خاطرات می‌شود

شرکت‌کنندگان در این مطالعه هر روز دو رویداد را – یکی در صبح و دیگری در عصر – به مدت دو هفته ثبت کردند. سپس محققان پس از فواصل ۱۲ ساعته، میزان یادآوری آن‌ها را مقایسه کردند.

نتایج نشان داد که خاطرات پس از خواب واضح‌تر، نزدیک‌تر به نظر می‌رسند و راحت‌تر به یاد آورده می‌شوند. همچنین، خاطراتی که در رؤیاها ظاهر شده بودند، بیشتر از زاویه‌ی دید اول شخص به یاد آورده شدند.

تیم تحقیقاتی این نتایج را یک سال بعد بررسی کرد تا ببیند چگونه این خاطرات تغییر کرده‌اند، به‌ویژه در ارتباط با مکان رویداد. آن‌ها دریافتند که در ابتدا پیوند بین یک رویداد و مکان آن ممکن است پس از یک شب خواب ضعیف شود تا حافظه سازماندهی مجدد شود، اما در طولانی‌مدت، این ارتباط دوباره قوی‌تر می‌شود.

گوشی‌های هوشمند و تحقیقات حافظه

مطالعه‌ی حافظه خارج از آزمایشگاه چالش‌هایی دارد، اما بارنس معتقد است که این روش ارزشمند است. او توضیح می‌دهد:

“جمع‌آوری داده‌ها از دنیای واقعی، تنوعی ایجاد می‌کند که کنترل آن دشوار است و پیگیری خواب و حافظه در طول زمان، نیازمند طراحی دقیق روش‌شناسی است. اما همین چالش‌ها هستند که تحقیقات مبتنی بر گوشی‌های هوشمند را نویدبخش می‌کنند.”

تیم بارنس قصد دارد با آزمایشگاه کن پالر در دانشگاه نورث‌وسترن همکاری کند تا ببیند آیا می‌توان با استفاده از تحریک هدفمند حافظه در هنگام خواب، حفظ حافظه را بهبود بخشید.

بررسی تأثیر هیجان و اعتیاد بر حافظه

الیزابت گلدفارب همچنین از گوشی‌های هوشمند برای بررسی تأثیر تجربه‌های احساسی شدید بر حافظه استفاده می‌کند، به‌ویژه در زمینه‌ی اعتیاد به الکل.

او توضیح می‌دهد که حافظه نقش مهمی در اعتیاد دارد؛ کسی که خاطره‌ای از نوشیدن الکل در مکانی خاص ندارد، نمی‌تواند در آن مکان دچار عود شود. اما هنوز اطلاعات کمی درباره‌ی این که افراد چگونه تجربیات نوشیدن الکل را در ذهن خود ذخیره می‌کنند، وجود دارد.

کشف تأثیر تجربه‌های جدید بر حافظه

لیلا دواچی از دانشگاه کلمبیا نیز از تحقیقات مبتنی بر گوشی‌های هوشمند برای مطالعه‌ی حافظه استفاده می‌کند. تیم او از اپلیکیشن “دفترچه خاطرات روزانه” برای بررسی چگونگی ثبت وقایع روزمره استفاده کرد.

نتایج نشان داد که رویدادهای جدید با وضوح و جزئیات بیشتری به یاد آورده می‌شوند. اما جالب‌تر این بود که حتی رویدادهای عادی‌ای که در همان روز یک اتفاق جدید رخ داده بود، بهتر از سایر روزها به یاد آورده شدند.

نتیجه‌گیری

این تحقیقات نشان می‌دهند که گوشی‌های هوشمند می‌توانند ابزاری قدرتمند برای مطالعه‌ی حافظه باشند و به ما کمک کنند که خاطرات غنی‌تر و ماندگارتری داشته باشیم. به نظر می‌رسد که عوامل مانند خواب، هیجانات و تجربه‌های جدید تأثیر مستقیمی بر حافظه دارند و می‌توان از این یافته‌ها برای بهبود عملکرد شناختی استفاده کرد.