سرطان پانکراس یکی از مرموزترین و مرگبارترین سرطان‌هاست. علائم آن معمولاً دیر ظاهر می‌شوند و درمان‌های مرسوم مانند جراحی، رادیوتراپی و شیمی‌درمانی اغلب تأثیر محدودی دارند. همین موضوع باعث شده است که نرخ بقا در پنج سال کمتر از ۱۰ درصد باشد و نیاز به راهکارهای نوآورانه بیش از هر زمان دیگری احساس شود.
«در سطح جهانی، نرخ ابتلا و مرگ‌ومیر ناشی از سرطان پانکراس همچنان رو به افزایش است و نرخ بقای پنج ساله کمتر از ۱۰ درصد است.» — ناراندالای دانشیتسودول، دانشگاه هیروشیما
ایده‌ای نو از دل طبیعت
دانشمندان این بار به جای طراحی یک داروی کاملاً جدید، از طبیعت الهام گرفته‌اند. پرسش کلیدی آن‌ها این بود: آیا می‌توان ترکیبات گیاهی طبیعی مانند استویا را طوری بازطراحی کرد که به سلول‌های سرطان پانکراس فشار بیاورند اما به سلول‌های سالم آسیب کمتری برسانند؟
استویا فراتر از یک شیرین‌کننده
استویا به دلیل شیرینی طبیعی‌اش معروف است، اما این گیاه حاوی ترکیبات زیست‌فعال متعددی است که هر کدام نقش متفاوتی در بدن ایفا می‌کنند. در این پژوهش، دانشمندان عصاره برگ استویا را تحت فرآیند تخمیر کنترل‌شده قرار دادند تا اثر آن بر سلول‌های سرطان پانکراس را تقویت کنند.
«سرطان پانکراس تهاجمی و مستعد متاستاز است و مقاومت بالایی در برابر درمان‌های موجود دارد. بنابراین شناسایی ترکیبات ضدسرطان جدید، به‌ویژه از منابع گیاهان دارویی، ضروری است.» — ناراندالای دانشیتسودول
دو عصاره برای یک رقابت علمی
محققان دو عصاره تهیه کردند: عصاره معمولی برگ استویا (SLE) و عصاره تخمیرشده با باکتری Lactobacillus plantarum (FSLE). سپس هر دو را در تست‌های آنتی‌اکسیدانی و آزمایش‌های سلولی شامل رشد، بقا، حرکت و چسبندگی بررسی کردند.
تخمیر استویا برای مبارزه با سرطان
نتایج شگفت‌انگیز بود. ظرفیت آنتی‌اکسیدانی عصاره پس از تخمیر به شکل قابل توجهی افزایش یافت. در آزمایش‌های DPPH و ABTS، عصاره تخمیرشده توانست رادیکال‌های آزاد بیشتری را خنثی کند. به بیان ساده‌تر، مثل اسفنجی بود که لکه‌های بیشتری را جذب می‌کند.
در محیطی که سلول‌ها در معرض استرس اکسیداتیو ناشی از پراکسید هیدروژن قرار می‌گرفتند، عصاره تخمیرشده حفاظت بیشتری ارائه داد. از آنجا که استرس اکسیداتیو با رشد و گسترش سرطان مرتبط است، این تغییر بسیار مهم تلقی می‌شود.
کاهش رشد سلول‌های سرطانی
آزمایش‌ها نشان دادند که عصاره تخمیرشده باعث کاهش قابل توجه زنده‌مانی سلول‌های سرطانی (PANC-1) شد. همچنین در تست‌های عملکردی، تشکیل کلونی‌های جدید و مهاجرت سلول‌ها را محدود کرد. این یافته‌ها نشان می‌دهد که رشد و گسترش تومور مهار می‌شود.
ترکیب فعال: CAME
تخمیر فقط قدرت اثر را تغییر نمی‌دهد بلکه ترکیب شیمیایی را هم دگرگون می‌کند. محققان با استفاده از روش‌های HPLC، NMR و طیف‌سنجی جرمی، مولکولی به نام کلروژنیک اسید متیل استر (CAME) را شناسایی کردند. این ترکیب در عصاره تخمیرشده به مقدار معنی‌داری وجود داشت.
مکانیسم اثر CAME
- توقف چرخه سلولی و جلوگیری از تقسیم سلول‌ها
- فعال‌سازی آپوپتوز (مرگ برنامه‌ریزی‌شده سلول‌های سرطانی)
- افزایش بیان پروتئین E-cadherin که مانع از گسترش سلول‌های سرطانی می‌شود
«داده‌های ما نشان می‌دهند که CAME اثر سمی قوی‌تر و اثرات القاکننده مرگ سلولی بیشتری نسبت به کلروژنیک اسید معمولی دارد.» — ناراندالای دانشیتسودول
گام‌های بعدی پژوهش
گام‌های آتی شامل انجام مطالعات حیوانی برای بررسی اثربخشی و ایمنی FSLE و CAME، بهینه‌سازی دوز مصرفی و بررسی مدل‌های دیگر سرطان پانکراس است. در صورت موفقیت، این یافته‌ها می‌توانند زمینه‌ساز کارآزمایی‌های بالینی در انسان باشند.
جمع‌بندی
این تحقیق نشان می‌دهد که حتی یک گیاه ساده مانند استویا می‌تواند با کمک میکروب‌های مناسب به یک درمان هدفمند تبدیل شود. این رویکرد گامی کوچک اما مهم در مسیر یافتن درمان‌های جدید برای سرطان پانکراس است.
نظر شما چیست؟ آیا درمان‌های طبیعی می‌توانند جایگزین روش‌های سنتی سرطان شوند؟ دیدگاه خود را در بخش نظرات بنویسید یا این مطلب را با دوستانتان به اشتراک بگذارید.
