ماهی‌های دم شمشیری با دم‌های بلند و شمشیرمانندشان، از محبوب‌ترین ساکنان آکواریوم‌های آب شیرین هستند. این ماهی‌های صلح‌جو و پرجنب‌وجوش، با رنگ‌های متنوع و مراقبت آسان، برای تازه‌کارها و حرفه‌ای‌ها به یک اندازه جذاب هستند. اما قبل از اینکه این ماهی‌های زیبا را به خانه‌ی آبی خود بیاورید، بهتر است کمی با آن‌ها آشنا شوید. در این مقاله، به بررسی ویژگی‌های ظاهری، خلق و خو، شرایط نگهداری، و تکثیر ماهی‌های دم شمشیری می‌پردازیم.
۱. شناخت کلی ماهی دم شمشیری
ماهی دم شمشیری (Xiphophorus maculatus) که با نام‌های دیگری مانند دم‌لیری، دم‌چنگالی، و مونته‌زوما نیز شناخته می‌شود، از خانواده‌ی Goodeidae و بومی آمریکای مرکزی و جنوبی است. این ماهی‌ها طول عمر نسبتاً کوتاهی دارند و معمولاً بین ۲ تا ۳ سال عمر می‌کنند.
۱.۱ ویژگی‌های ظاهری
-
- دم شمشیرمانند: بارزترین ویژگی ماهی‌های دم شمشیری، دم بلند و شمشیرمانند آن‌هاست که در جنس نر بسیار کشیده‌تر و پهن‌تر از جنس ماده است. این دم می‌تواند به اندازه‌ی طول بدن ماهی برسد و لبه‌ی پایینی آن معمولاً قرمز یا نارنجی است.
- رنگارنگی خیره کننده: دم شمشیری‌ها در رنگ‌های مختلفی از جمله قرمز، نارنجی، زرد، سبز، آبی، و مشکی دیده می‌شوند. برخی از نژادهای اصلاح‌شده‌ی این ماهی‌ها، حتی دارای الگوهای خال‌خالی، راه‌راه، یا مرمری هستند.
- اندازه و شکل بدن: ماهی‌های دم شمشیری بالغ، معمولاً بین ۶ تا ۱۲ سانتی‌متر طول دارند. بدن آن‌ها کشیده و کمی فشرده است و باله‌های پشتی و شکمی آن‌ها نسبتاً کوچک هستند.
۱.۲ شخصیت و رفتار
ماهی‌های دم شمشیری، ماهی‌های صلح‌جو و اجتماعی هستند که به خوبی با ماهی‌های دیگر گونه‌های صلح‌جو کنار می‌آیند. آن‌ها شناگرانی فعال و پرانرژی هستند و دوست دارند در تمام سطوح آکواریوم پرسه بزنند. ماهی‌های نر دم شمشیری، رفتاری قلمروطلبانه دارند و ممکن است برای جلب توجه ماده‌ها، با همدیگر درگیری‌های نمایشی داشته باشند.
۲. شرایط نگهداری ماهی دم شمشیری
نگهداری از ماهی‌های دم شمشیری نسبتاً آسان است. اما برای اینکه آن‌ها را در بهترین شرایط نگه دارید، باید به نکات زیر توجه کنید:
۲.۱ اندازه آکواریوم
برای یک جفت ماهی دم شمشیری، حداقل به یک آکواریوم ۷۵ لیتری نیاز دارید. با افزایش تعداد ماهی‌ها، باید فضای بیشتری را نیز در نظر بگیرید.
۲.۲ دکوراسیون آکواریوم
ماهی‌های دم شمشیری علاقه‌ی زیادی به گیاهان دارند. بنابراین، استفاده از گیاهان آبزی زنده یا مصنوعی در آکواریوم آن‌ها توصیه می‌شود. گیاهان علاوه بر زیبایی، به بهبود کیفیت آب و کاهش استرس ماهی‌ها نیز کمک می‌کنند.
۲.۳ شرایط آب
-
- دمای آب: دمای مناسب برای ماهی‌های دم شمشیری بین ۲۲ تا ۲۸ درجه سانتی‌گراد است.
- سطح pH: سطح pH آب باید بین ۷ تا ۷.۸ باشد.
- سختی آب: این ماهی‌ها با آب‌های با سختی متوسط تا کمی سخت سازگار هستند.
- تصفیه آب: استفاده از یک فیلتر تصفیه‌ی آب با کیفیت، برای حفظ سلامت ماهی‌ها ضروری است.
۲.۴ تغذیه
ماهی‌های دم شمشیری همه‌چیزخوار هستند و رژیم غذایی متنوعی را می‌پذیرند. شما می‌توانید از غذاهای مخصوص ماهی‌های زنده‌زا، پولکی، کرم‌های خونی، سبزیجات آب‌پز، و غذاهای لبه‌ای برای تغذیه‌ی آن‌ها استفاده کنید.
Swordtail male (top) and female (bottom) Flickr/Valentin Hintikka
۳. تکثیر ماهی دم شمشیری
ماهی‌های دم شمشیری از ماهی‌های زنده‌زا هستند و پس از جفت‌گیری، تخم‌ها در شکم ماهی ماده رشد می‌کنند. پس از حدود ۴۰ روز، نوزاد ماهی‌ها از شکم مادر خارج می‌شوند و می‌توانند به تنهایی غذا بخورند.
برای تکثیر ماهی‌های دم شمشیری، باید شرایط زیر را فراهم کنید:
- دمای آب: دمای آب باید بین ۲۶ تا ۲۸ درجه سانتی‌گراد باشد.
- سطح pH: سطح pH آب باید بین ۷ تا ۷.۸ باشد.
- سختی آب: این ماهی‌ها با آب‌های با سختی متوسط تا کمی سخت سازگار هستند.
- وجود گیاهان آبزی: گیاهان آبزی به حفظ کیفیت آب و ایجاد پناهگاه برای نوزاد ماهی‌ها کمک می‌کنند.
پس از فراهم کردن شرایط مناسب، می‌توانید یک جفت ماهی دم شمشیری را در یک آکواریوم کوچک‌تر قرار دهید. ماهی‌های نر برای جلب توجه ماده‌ها، نمایش‌های زیبایی از خود نشان می‌دهند. پس از جفت‌گیری، ماهی ماده تخم‌هایش را در شکم خود نگه می‌دارد.
پس از حدود ۴۰ روز، نوزاد ماهی‌ها از شکم مادر خارج می‌شوند. نوزاد ماهی‌ها بسیار کوچک هستند و به غذای مخصوص نوزاد ماهی‌های زنده‌زا نیاز دارند. در ابتدا، نوزاد ماهی‌ها به غذای زنده مانند آرتمیا نیاز دارند. پس از چند روز، می‌توانید از غذاهای خشک مخصوص نوزاد ماهی‌ها نیز استفاده کنید.
نوزاد ماهی‌های دم شمشیری رشد سریعی دارند و پس از چند ماه به بلوغ می‌رسند.
۴. نکات مهم در نگهداری ماهی دم شمشیری
در اینجا چند نکته مهم در نگهداری ماهی دم شمشیری آورده شده است:
- ماهی‌های دم شمشیری نسبتاً حساس به تغییرات دما هستند. بنابراین، بهتر است دمای آب آکواریوم را به‌طور ناگهانی تغییر ندهید.
- این ماهی‌ها به‌طور کلی سالم هستند، اما ممکن است در معرض بیماری‌هایی مانند آبله ماهی، سفیدک، و انگل‌ها قرار بگیرند. برای جلوگیری از بیماری، باید کیفیت آب آکواریوم را به‌طور منظم بررسی کنید و از غذاهای تازه و باکیفیت استفاده کنید.
- ماهی‌های دم شمشیری می‌توانند از گیاهان آکواریوم نیز تغذیه کنند. بنابراین، بهتر است از گیاهان غیرسمی در آکواریوم خود استفاده کنید.
