در این مقاله جامع، قصد داریم در مورد فیبروم‌های رحمی، تومورهای غیرسرطانی که در رحم بانوان رشد می‌کنند، صحبت کنیم. ما به بررسی علائم، علل، روش‌های تشخیص و درمان این عارضه خواهیم پرداخت. پس با ما همراه باشید تا با خیالی آسوده و با اطلاعاتی دقیق با این موضوع روبرو شوید.
فیبروم‌های رحمی چیست؟
فیبروم‌های رحمی، توده‌های سفت و غیر سرطانی هستند که در عضلات رحم ایجاد می‌شوند. این توده‌ها از سلول‌های ماهیچه‌ای صاف رحم تشکیل شده‌اند و می‌توانند به‌صورت تکی یا گروهی در اندازه‌های مختلف ظاهر شوند. اندازه فیبروم‌ها می‌تواند به‌اندازه یک نخود یا حتی یک هندوانه باشد!
علائم فیبروم‌های رحمی
بسیاری از زنان مبتلا به فیبروم رحمی هیچ علامتی را تجربه نمی‌کنند. بااین‌حال، در برخی موارد، فیبروم‌ها می‌توانند باعث ایجاد علائم ناخوشایندی شوند، از جمله:
- خونریزی شدید قاعدگی (Menorrhagia)
- دوره‌های قاعدگی طولانی (Menstrual Periods That Last More Than a Week)
- درد لگن (Pelvic Pain)
- فشار یا درد شکم (Abdominal Pressure or Pain)
- تکرر ادرار (Frequent Urination)
- یبوست (Constipation)
- مشکل در باروری (Infertility)
- سقط‌جنین (Miscarriage)
- کمردرد (Backache)
- احساس پری در شکم (Feeling Full in the Abdomen)
شدت علائم به‌اندازه، محل و تعداد فیبروم‌ها بستگی دارد. اگر هر یک از علائم ذکر شده را تجربه می‌کنید، مهم است که به پزشک متخصص زنان مراجعه کنید تا علت علائم شما مشخص شود و در صورت نیاز، درمان مناسب دریافت کنید.
علل ایجاد فیبروم‌های رحمی
علل دقیق ایجاد فیبروم‌های رحمی هنوز ناشناخته است، اما محققان بر این باورند که عوامل زیر ممکن است در بروز آن‌ها نقش داشته باشند:
- استروژن: هورمون استروژن باعث رشد سلول‌های رحم می‌شود. فیبروم‌ها دارای گیرنده‌های استروژن هستند، بنابراین سطوح بالای استروژن ممکن است رشد آن‌ها را تحریک کند.
- پروژسترون: پروژسترون نیز هورمونی است که بر رحم تأثیر می‌گذارد. برخی تحقیقات نشان می‌دهند که پروژسترون ممکن است بر رشد فیبروم‌ها تأثیر بگذارد، اما نتایج قطعی نیست.
- سابقه خانوادگی: اگر مادر، خواهر یا سایر بستگان نزدیک شما سابقه فیبروم رحمی داشته باشند، احتمال ابتلای شما نیز بیشتر است.
- نژاد: زنان سیاه‌پوست بیشتر در معرض ابتلا به فیبروم‌های رحمی قرار دارند.
- چاقی: چاقی با افزایش خطر ابتلا به فیبروم‌های رحمی مرتبط است.
تشخیص فیبروم‌های رحمی
تشخیص فیبروم‌های رحمی اغلب طی معاینه لگن توسط پزشک متخصص زنان انجام می‌شود. در طی معاینه، پزشک ممکن است بتواند فیبروم‌های بزرگ‌تر را از طریق لمس احساس کند. برای تأیید تشخیص و بررسی دقیق‌تر، پزشک ممکن است از روش‌های زیر استفاده کند:
- سونوگرافی (Ultrasound): در سونوگرافی از امواج صوتی برای ایجاد تصویری از رحم استفاده می‌شود. این روش می‌تواند به شناسایی محل، اندازه و تعداد فیبروم‌ها کمک کند.
- سونوگرافی هیستروسکوپی (Hysterosal سونوگرافی): در این روش، یک کاوشگر نازک و قابل‌انعطاف از طریق واژن و دهانه رحم وارد رحم می‌شود. سپس امواج صوتی با فرکانس بالا از طریق کاوشگر ارسال شده و تصویری از داخل رحم ایجاد می‌گردد. این روش به بررسی دقیق‌تر پوشش داخلی رحم و تشخیص فیبروم‌های ساب‌موکوزال (زیر مخاطی) کمک می‌کند.
- بیوپسی (Biopsy): در برخی موارد، ممکن است برای تأیید تشخیص، از فیبروم نمونه‌برداری (بیوپسی) انجام شود.
انتخاب روش تشخیصی مناسب به عوامل مختلفی مانند سن، علائم، سابقه پزشکی و سلامت کلی فرد بستگی دارد.
درمان فیبروم‌های رحمی
درمان فیبروم‌های رحمی به عوامل مختلفی مانند سن، علائم، تمایل به باروری و سلامت کلی فرد بستگی دارد. در برخی موارد، ممکن است نیازی به درمان نباشد، به‌خصوص اگر فیبروم‌ها کوچک باشند و علائمی ایجاد نکنند.
روش‌های درمانی مختلفی برای فیبروم‌های رحمی وجود دارد، از جمله:
- مراقبت منتظرانه (Watchful Waiting): در این روش، پزشک به طور مرتب با معاینه لگن و سونوگرافی، فیبروم‌ها را تحت‌نظر قرار می‌دهد. این روش برای زنانی که علائم خفیفی دارند یا به دنبال بارداری هستند، مناسب است.
- داروها: داروهای مختلفی می‌توانند برای کنترل علائم فیبروم‌ها مانند خونریزی شدید قاعدگی و درد لگن استفاده شوند. از جمله این داروها می‌توان به داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) مانند ایبوپروفن یا ناپروکسن و همچنین داروهای هورمونی مانند قرص‌های ضدبارداری، IUD و آگونیست‌های GnRH اشاره کرد.
- روش‌های جراحی: درصورتی‌که فیبروم‌ها باعث علائم شدید شوند یا در باروری اختلال ایجاد کنند، ممکن است جراحی لازم باشد. روش‌های جراحی مختلفی برای برداشتن فیبروم‌ها وجود دارد، از جمله:
- میومکتومی (Myomectomy): در این روش، فیبروم‌ها از طریق برش در شکم یا واژن برداشته می‌شوند. میومکتومی می‌تواند به حفظ باروری کمک کند.
- آمبولیزاسیون شریان رحمی (Uterine Artery Embolization): در این روش، با استفاده از یک کاتتر، جریان خون به فیبروم‌ها مسدود می‌شود. این روش می‌تواند باعث کوچک‌شدن یا ازبین‌رفتن فیبروم‌ها شود.
- هیسترکتومی (Hysterectomy): در این روش، رحم به طور کامل برداشته می‌شود. هیسترکتومی فقط در موارد شدید و زمانی که سایر روش‌های درمانی مؤثر نباشند، انجام می‌شود.
پیشگیری از فیبروم‌های رحمی
هیچ راه قطعی برای پیشگیری از فیبروم‌های رحمی وجود ندارد. بااین‌حال، برخی از اقدامات ممکن است خطر ابتلا به این عارضه را کاهش دهد، از جمله:
- حفظ وزن سالم: چاقی با افزایش خطر ابتلا به فیبروم‌های رحمی مرتبط است.
- مصرف میوه‌ها و سبزیجات: رژیم غذایی سرشار از میوه‌ها و سبزیجات ممکن است خطر ابتلا به فیبروم‌های رحمی را کاهش دهد.
- محدودکردن مصرف گوشت قرمز: مصرف زیاد گوشت قرمز ممکن است خطر ابتلا به فیبروم‌های رحمی را افزایش دهد.
- ورزش منظم: ورزش منظم ممکن است خطر ابتلا به فیبروم‌های رحمی را کاهش دهد.
