کالدرای مک‌درمیت در ایالت اورگن آمریکا به‌تازگی به‌دلیل کشف یکی از بزرگ‌ترین ذخایر لیتیوم در خاک این کشور مورد توجه قرار گرفته است. بسیاری این کشف را نقطه عطفی برای تولید داخلی باتری می‌دانند، هرچند جوامع محلی نگرانی‌هایی جدی درباره تأثیرات این پروژه بر حیات‌وحش و مکان‌های فرهنگی دارند.
برآوردها نشان می‌دهد ارزش این ذخیره لیتیوم حدود ۱.۵ تریلیون دلار است. برخی زمین‌شناسان معتقدند رسوبات آتشفشانی باستانی در این منطقه ممکن است بین ۲۰ تا ۴۰ میلیون تن متریک لیتیوم در خود جای داده باشند.
تضاد منافع: توسعه صنعتی یا حفظ زیست‌بوم؟
واکنش کارشناسان و مردم محلی
به گفته «سمی کاستونگوای»، زمین‌شناس کالج جامعه گنجینه ولی،
«این منطقه ۱۶ میلیون سال قدمت دارد، اما ما داریم تصمیم‌هایی می‌گیریم که ظرف چند سال آینده اجرایی می‌شوند.»
این اظهارنظر بحث‌هایی را در میان ساکنان منطقه درباره آینده این دشت مرتفع برانگیخته است. حامیان صنعت، این پروژه را فرصتی برای پاسخ‌گویی به نیاز رو‌به‌رشد بازار خودروهای برقی می‌دانند. اما ساکنان اطراف کالدرا نگران تخریب زیست‌بومی هستند که گونه‌هایی مانند آنتیلوپ پرانگهورن و مرغ دشتی (sage-grouse) را در خود جای داده است.
چالش‌های زیست‌محیطی پروژه
طرح پیشنهادی شرکت HiTech Minerals
شرکت «های‌تک مینرالز» قصد دارد در شهرستان مالهور، جاده‌ها و صدها چاه آزمایشی حفر کند تا میزان لیتیوم منطقه را بررسی کند. اداره مدیریت اراضی ایالات متحده (BLM) یک بازه زمانی کوتاه برای نظردهی عمومی در نظر گرفت که با انتقادات گروه‌های زیست‌محیطی روبه‌رو شد.
شاخه اورگن از باشگاه سیرا (Sierra Club) اعلام کرد که اگرچه از انرژی پاک حمایت می‌کنند، اما این موضوع نباید به بهای تخریب زیستگاه‌های شکننده تمام شود. بسیاری این پروژه را با دعواهای مشابه در نوادا مقایسه می‌کنند که در آن‌جا نیز مردم محلی نگران منابع آبی و محیط‌زیست بودند.
در عین حال، برخی از ساکنان شهرستان مالهور – یکی از فقیرترین مناطق اورگن – امید دارند این پروژه فرصت‌های شغلی جدید ایجاد کند.
«ما باید این کار را به روش اورگنی انجام دهیم؛ یعنی با پاسخ‌گویی کامل و مزایای مشترک»،
گفت «گرگ اسمیت»، مدیر توسعه اقتصادی شهرستان مالهور.
چرا لیتیوم این‌قدر مهم است؟
نقش لیتیوم در انرژی پاک
نیاز روزافزون به وسایل نقلیه برقی و ذخیره انرژی‌های تجدیدپذیر، تقاضا برای لیتیوم را به‌شدت افزایش داده است. این عنصر به‌دلیل وزن سبک و ویژگی‌های الکتروشیمیایی عالی، در تولید باتری‌های مدرن نقشی کلیدی دارد.
با افزایش تقاضا، بسیاری به دنبال تأمین داخلی لیتیوم هستند تا از وابستگی به منابع خارجی بکاهند. اما مخالفان هشدار می‌دهند که استخراج فلزات، اغلب با تبعات زیست‌محیطی جبران‌ناپذیری همراه است.
استخراج لیتیوم نیازمند حفاری گسترده، پردازش شیمیایی و مصرف بالای آب است. گزارش‌های اولیه نگرانی‌هایی درباره گردوغبار، گازهای خروجی از خودروها و نشت احتمالی مواد زائد صنعتی مطرح کرده‌اند.
ریشه‌های آتشفشانی و منحصر‌به‌فرد ذخیره
ویژگی‌های زمین‌شناسی کالدرای مک‌درمیت
کالدرا بر اثر فوران‌های باستانی شکل گرفته و لایه‌های غنی از مواد معدنی را در بستر خود باقی گذاشته است. این منطقه اکنون زیستگاهی نیمه‌خشک و حیاتی برای گونه‌های مهاجر است.
یک پژوهش سطح بالایی از لیتیوم را در رسوبات این منطقه نشان داده و کارشناسان معتقدند اگر روش‌های استخراج بهینه باشند، آمریکا می‌تواند جزو بزرگ‌ترین تأمین‌کنندگان لیتیوم جهان شود.
تفاوت با سایر ذخایر جهانی
برخلاف منابع شورآبه‌ای (brine) در آمریکای جنوبی، رسوبات رس‌سنگی (claystone) مانند کالدرای مک‌درمیت نیازمند فناوری‌های پیچیده‌تری مثل «شست‌وشوی اسیدی» (acid leaching) هستند که خود نگرانی‌هایی درباره دفع پسماند و ایمنی منابع آب ایجاد می‌کند.
تهدیدهای فرهنگی و زیست‌محیطی
نگرانی قبایل بومی و زیست‌شناسان
زیستگاه مرغ دشتی در حال کوچک شدن است و بسیاری از گروه‌های محلی از کاهش بیشتر زمین‌های بیابانی نگران‌اند. همچنین، این منطقه از نظر فرهنگی برای قبایل بومی اهمیت زیادی دارد.
رهبران قبایل بارها به برنامه‌های توسعه اعتراض کرده‌اند و به مکان‌هایی اشاره داشته‌اند که برای آیین‌ها و سبک زندگی سنتی آن‌ها مقدس‌اند. همچنین نگرانی‌هایی درباره تأثیر پروژه بر ماهی قزل‌آلای نادر Lahontan cutthroat trout وجود دارد.
حفاری‌های پیشین در مناطق بیابانی نشان داده‌اند که سفره‌های آب زیرزمینی نیز ممکن است تحت تأثیر قرار گیرند. در مقابل، برخی می‌گویند با فناوری‌های نوین و نظارت دقیق، می‌توان این خطرات را کنترل کرد.
آینده مبهم، چشم‌اندازی پرچالش
تعادل بین پیشرفت صنعتی و حفظ منابع بومی
متخصصان معتقدند ذخایر کالدرا می‌تواند آمریکا را در رقابت جهانی باتری‌ها پیش بیندازد. درعین‌حال، نهادهای غیردولتی هشدار می‌دهند که نباید منافع کوتاه‌مدت، ثروت اکولوژیک و تاریخی صحرای بلند اورگن را تحت‌الشعاع قرار دهد.
شرکت‌های معدنی وعده داده‌اند که استانداردهای فدرال را رعایت کنند و از بازخوردهای جامعه محلی بهره ببرند، اما همچنان تردیدهایی درباره صداقت این تعهدات وجود دارد.
باشگاه سیرا در اورگن پیشنهاد داده که باید به‌دنبال جایگزین‌های لیتیوم یا روش‌های بهتر برای استخراج آن بود. در مقابل، حامیان پروژه معتقدند این خاک رس‌ها منبعی استراتژیک در زمانی هستند که تمام خودروسازان بزرگ در حال گذار به خودروهای برقی‌اند.
بسیاری از اختلاف‌نظرها ناشی از سرعت پیشبرد پروژه‌ها و نقش اندک جوامع روستایی در تصمیم‌گیری‌هاست.
گام بعدی چیست؟
نگاه به آینده
بحث‌های محلی عمدتاً بر مصرف آب برای حفاری و پردازش متمرکز است. برخی دانشمندان بر این باورند که بازیافت پیشرفته و شیمی باتری‌های جدید می‌تواند فشار زیست‌محیطی را کاهش دهد.
درحالی‌که برخی استدلال می‌کنند پروژه‌های داخلی آمریکا باعث کاهش وابستگی به زنجیره‌های تأمین خارجی و کاهش ریسک‌های ژئوپلیتیکی می‌شود، اما واقعیت این است که تقریباً تمام ذخایر لیتیوم – هر جا که باشند – پیامدهای زیست‌محیطی خاص خود را دارند.
برخی کارشناسان این لحظه را فرصتی می‌دانند برای بازنگری در نحوه استخراج منابع طبیعی. اگرچه سرمایه‌گذاران به آینده لیتیوم خوش‌بین‌اند، اما جوامع محلی خواهان این هستند که پس از فروکش‌کردن هیجان اولیه، تنها با پیامدها و آسیب‌ها باقی نمانند.
این مطالعه در نشریه Minerals منتشر شده است.
