آکنه که به نام جوش نیز شناخته می‌شود، یکی از مشکلات پوستی رایج است که اگرچه معمولاً به عنوان کابوس دوران نوجوانی شناخته می‌شود، اما در بزرگسالان نیز به میزان زیادی دیده می‌شود. اما آکنه در قسمت‌های مختلف بدن چه چیزی را نشان می‌دهد؟
تقریباً ۲۰ درصد از بزرگسالان، به‌ویژه زنان بالای ۲۵ سال، یعنی از هر ۵ زن یک نفر، با مشکل آکنه مواجه هستند. عوامل ژنتیکی، هورمونی و محیطی در ایجاد آن نقش دارند و برخی عادات نادرست نیز می‌توانند شدت آن را افزایش دهند. آکنه اگرچه یک مشکل پوستی خفیف به نظر می‌رسد، اما در مواردی باعث ایجاد کیست‌های دردناک و ندول‌هایی می‌شود که می‌توانند لکه‌ها و جای زخم دائمی روی پوست باقی بگذارند.
اهمیت درمان زودهنگام آکنه
دکتر اوزلم آکین چاکیجی، متخصص پوست در بیمارستان Acıbadem Ataşehir، تأکید می‌کند که درمان زودهنگام آکنه بسیار مهم است و بیان می‌کند:
شروع زودهنگام درمان می‌تواند از پیشرفت آکنه و ایجاد لک و جای زخم جلوگیری کند. برای دریافت نتیجه مؤثر از درمان، داروها باید طبق دستور پزشک و به‌طور منظم مصرف شوند. نباید فراموش کرد که درمان آکنه نیاز به صبر و تلاش دارد؛ داروها باید منظم مصرف شوند و نباید به دلیل تصور بی‌اثر بودن آن‌ها، درمان متوقف شود.
از آنجا که آکنه یک بیماری التهابی مزمن و عودکننده است، حتی در صورت کنترل با روش‌های موضعی یا سیستمیک، در بسیاری از بیماران ممکن است دوره‌های تشدید (خفیف یا شدید) مشاهده شود. شناخت عوامل محرک و تغییر عادات روزمره به‌گونه‌ای که از آن‌ها اجتناب شود، نقش مهمی در موفقیت درمان دارد.
آکنه در هر ناحیه از بدن چه معنایی دارد؟
آکنه یک بیماری التهابی پوستی است که عمدتاً در صورت، پشت، سینه و شانه‌ها دیده می‌شود و به دلیل افزایش ترشح چربی، مسدود شدن فولیکول‌های مو و رشد باکتری‌ها ایجاد می‌شود. آکنه می‌تواند به‌صورت نقاط سفید، برآمدگی‌های قرمز و کیست‌های دردناک ظاهر شود.
دکتر چاکیجی اشاره می‌کند که آکنه در قسمت‌های مختلف بدن می‌تواند علل مختلفی داشته باشد:
✅ پیشانی، پوست سر و گردن: جوش‌های این نواحی می‌توانند ناشی از استفاده از محصولات مو چرب‌کننده، استفاده از کلاه و کلاه‌کاسکت (که باعث تعریق و آسیب مکانیکی به پوست می‌شوند) باشند.
✅ چانه: در زنان، آکنه در این ناحیه می‌تواند نشانه‌ای از مشکلات هورمونی باشد.
✅ پشت و باسن: آکنه در این نواحی می‌تواند ناشی از تعریق زیاد، عدم خشک کردن پوست پس از تعریق و پوشیدن لباس‌های تنگ باشد.
✅ اطراف دهان: گاهی پس از درمان‌های دندانپزشکی یا در افرادی که مدت طولانی در حالت نشسته هستند، به دلیل فشار مکانیکی، آکنه ایجاد می‌شود.
سه توصیه مهم برای مقابله با آکنه
۱. رعایت اصول صحیح مراقبت از پوست
🔹 از شستشوی بیش از حد پوست خودداری کنید: استفاده از صابون‌های قلیایی و شستشوی مکرر پوست می‌تواند pH پوست را تغییر دهد، باکتری‌های مؤثر در ایجاد آکنه را افزایش دهد و عملکرد غدد چربی را مختل کند.
🔹 از لایه‌بردارهای زبر استفاده نکنید: مالش شدید پوست باعث افزایش التهاب می‌شود.
🔹 از محصولات آرایشی غیر کومدوژنیک استفاده کنید: محصولات چرب مانند برخی از کرم‌های مرطوب‌کننده، پنکک و کرم‌پودر می‌توانند منافذ پوست را مسدود کرده و منجر به بروز آکنه شوند.
🔹 پوست خود را مرطوب نگه دارید: خشکی پوست می‌تواند تولید چربی را افزایش دهد. از محصولات مرطوب‌کننده بر پایه آب استفاده کنید.
🔹 ابزار آرایشی خود را مرتباً تمیز کنید: برس‌ها و اسفنج‌های آرایشی محل تجمع باکتری‌ها هستند و باید به‌طور منظم شسته شوند.
۲. رعایت تغذیه سالم
🔸 مصرف غذاهای با شاخص گلیسمی بالا را کاهش دهید: غذاهایی مانند نان سفید، برنج، سیب‌زمینی و نوشیدنی‌های شیرین سطح انسولین را افزایش داده و تولید چربی پوست را تحریک می‌کنند.
🔸 از مصرف زیاد لبنیات اجتناب کنید: مصرف زیاد شیر و فرآورده‌های آن ممکن است باعث افزایش آکنه شود.
🔸 از مکمل‌های پروتئینی حاوی کازئین و آب‌پنیر خودداری کنید.
۳. تغییر سبک زندگی
🔹 خواب کافی داشته باشید: کمبود خواب می‌تواند باعث افزایش هورمون‌های استرس شده و آکنه را تشدید کند.
🔹 استرس را مدیریت کنید: استرس تولید هورمون کورتیزول را افزایش می‌دهد که می‌تواند محرک آکنه باشد.
🔹 روبالشی خود را مرتب تعویض کنید: حداقل هفته‌ای ۱-۲ بار روبالشی خود را عوض کنید تا از تجمع آلودگی و چربی جلوگیری شود.
🔹 بعد از ورزش، صورت و بدن خود را بشویید: تعریق می‌تواند باعث تحریک پوست شود.
🔹 از پوشیدن لباس‌های تنگ و مصنوعی خودداری کنید: این لباس‌ها باعث افزایش تعریق و اصطکاک روی پوست می‌شوند.
روش‌های درمان آکنه
درمان آکنه بر اساس شدت و ناحیه درگیری، سن بیمار و ترجیحات او برنامه‌ریزی می‌شود. هدف اصلی درمان، کنترل و کاهش شدت آکنه و جلوگیری از ایجاد مشکلات طولانی‌مدت است.
✅ آکنه خفیف تا متوسط: معمولاً از کرم‌های موضعی استفاده می‌شود.
✅ آکنه متوسط تا شدید: در صورت عدم پاسخ به کرم‌ها، آنتی‌بیوتیک‌های خوراکی، درمان‌های هورمونی (مانند قرص‌های ضدبارداری و آنتی‌آندروژن‌ها) و داروهای خاص تجویز می‌شوند.
روش‌های کاهش جای جوش
🔸 لایه‌برداری شیمیایی: اسید سالیسیلیک، اسید گلیکولیک و اسید تری‌کلرواستیک می‌توانند به کاهش جای آکنه کمک کنند.
🔸 لیزر و روش‌های مبتنی بر انرژی: روش‌هایی مانند IPL، لیزر فرکشنال و میکرونیدلینگ (درمارولر، درماپن) برای کاهش جای جوش و تحریک تولید کلاژن استفاده می‌شوند.
🔸 تزریق PRP (پلاسمای غنی از پلاکت): به منظور بهبود بافت پوست و کاهش جای جوش به کار می‌رود.
✅ درمان آکنه نیاز به صبر و مداومت دارد و با رعایت توصیه‌های پزشکی و تغییر در سبک زندگی، می‌توان آن را کنترل کرد.
