ویلبور و اورویل رایت، دو برادری که نخستین پرواز موفق تاریخ را انجام دادند، مجبور بودند وزش باد را روی صورت خود احساس کنند. هواپیمای ساده آنها یک دو بال چوبی از چوب صنوبر و زبانگنجشک بود که با پارچه کتانی پوشیده شده و کاملاً در هوای آزاد قرار داشت. خوشبختانه، پرواز تاریخی آنها در سال ۱۹۰۳ تنها ۱۲ ثانیه طول کشید و ارتفاعی حدود ۱۰ فوت (۳ متر) گرفت.
اما امروزه، هواپیماهای تجاری بیشتر وقت خود را در ارتفاع ۳۰ هزار پایی یا بیشتر میگذرانند؛ جایی که دما حدود منفی ۴۰ درجه فارنهایت است و حتی دماهای منفی ۷۰ درجه نیز غیرعادی نیستند. به همین دلیل، ما به هواپیماهایی عایقدار نیاز داریم تا یخ نزنیم. اگرچه دیگر نمیتوانیم مثل برادران رایت چشمانداز کامل آسمان را ببینیم، اما همچنان میتوانیم صندلی کنار پنجره را رزرو کنیم. و اگر تاکنون به سوراخ کوچک پایین پنجره دقت کردهاید، نگران نباشید؛ این یک اشتباه تولیدی نیست، بلکه ویژگیای عمدی و مهم با دو کارکرد کلیدی است و حتی یک نام خاص دارد.
این سوراخهای کوچک breather یا bleed holes نام دارند. آر.دی. جانسون، معاون ایمنی شرکت Jet Linx، توضیح میدهد: «پنجرههای کابین هواپیما از شیشه ساخته نشدهاند؛ معمولاً از سه یا چهار لایه پلکسیگلاس (نوعی پلاستیک) یا اکریلیک کشیده ساخته میشوند. در هر پنجره تنها یک سوراخ وجود دارد که معمولاً در مرکز و پایین پنجره قرار دارد. اگر انگشت خود را روی آن بگذارید، متوجه میشوید هیچ هوایی داخل یا خارج نمیشود، زیرا این سوراخ مستقیماً به بیرون راه ندارد، بلکه در لایه میانی بین شیشه داخلی و خارجی قرار گرفته است.»
هواپیماها علاوه بر مسافت طولانی، تفاوت زیادی در ارتفاع را نیز پوشش میدهند. بیشتر هواپیماهای تجاری پس از اوجگیری در ارتفاعی حدود ۶ تا ۷ مایل بالاتر از سطح زمین پرواز میکنند. با تغییر ارتفاع، فشار هوا نیز تغییر میکند. برنت ووترز، مدیرعامل Jet Linx که مدرک کارشناسی ارشد مهندسی هوافضا دارد، میگوید: «در ارتفاعات مختلف، اختلاف فشار بین هوای داخل کابین و هوای بیرون به شدت تغییر میکند.» به گفته او، این سوراخها برای جذب اختلاف فشار ضروریاند. اگر پنجرهها بدون سوراخ بودند، خطر ترک خوردن آنها بسیار بیشتر میشد. همچنین در صورتی که پنجره کابین ترک بردارد، این سوراخ کمک میکند که لایه داخلی آخرین بخشی باشد که میشکند.
خوشبختانه، پنجرههای هواپیما بهندرت میشکنند. مکانیکها مرتب آنها را بررسی میکنند و اگر نشانهای از آسیب وجود داشته باشد، تعویض میشوند. حتی اگر پنجرهای در میانه پرواز ترک بردارد، خدمه آموزش دیدهاند تا شرایط را ارزیابی و مدیریت کنند. برای نمونه، در سال ۲۰۲۴ پرواز خطوط هوایی All Nippon Airways در ژاپن مجبور شد پس از ترک خوردن شیشه کابین خلبان، به فرودگاه مبدأ بازگردد. با این حال، سخنگوی شرکت اعلام کرد: «این ترک بهگونهای نبود که بر کنترل یا فشار کابین تأثیر بگذارد.»
کارکرد دوم این سوراخها، جلوگیری از بخار گرفتن پنجرههاست. ووترز توضیح میدهد: «این سوراخ اجازه میدهد رطوبت تبخیر شود. اگر پنجره کاملاً بسته بود، رطوبت ناشی از میعان جمع میشد و دید شما کاملاً از بین میرفت.» پس میتوانید از این سوراخهای کوچک تشکر کنید که منظره هوایی شما همیشه شفاف و بدون بخار باقی میماند.