عصبانی شدن هنگام گرسنگی تجربهای آشنا برای بسیاری از افراد است. یک وعده غذایی از دسترفته، نشست طولانی یا نهار دیرهنگام کافی است تا همهچیز به نظر حساستر و آزاردهندهتر برسد. معمولاً تصور میشود دلیل این وضعیت، کاهش قند خون و واکنش بیولوژیک بدن است.
اما پژوهشی جدید این باور را به شکل مستقیم زیر سؤال میبرد. یافتهها نشان میدهد افت خلقوخو به دلیل کاهش قند خون نیست، بلکه به این خاطر است که فرد آگاهانه احساس گرسنگی میکند.
در این تحقیق، شرکتکنندگان چهار هفته حسگر مداوم قند خون داشتند و روزانه میزان گرسنگی، سیری و خلقوخو را در یک اپلیکیشن ثبت میکردند. این فرایند هزاران داده از زندگی واقعی فراهم کرد؛ بدون تحمیل شرایط آزمایشگاهی.
گرسنگی چگونه خلقوخو را تغییر میدهد؟
نتیجه اصلی پژوهش روشن بود. قند خون میتواند کاهش یابد اما خلقوخو ثابت بماند. خلق تنها زمانی افت میکند که فرد احساس گرسنگی داشته باشد.
«وقتی قند خون افت میکند، خلق نیز افت میکند. اما این اتفاق فقط زمانی رخ میدهد که فرد احساس گرسنگی را تجربه کند.»
— دکتر کریستین کادوخ، دانشگاه توبینگن
او توضیح میدهد: «در واقع سطح قند خون بهتنهایی خلقوخو را تغییر نمیدهد، بلکه ادراک آگاهانه کمبود انرژی عامل اصلی است.»
این یافته نشان میدهد که آگاهی ذهنی از سیگنالهای بدن، نقش اصلی در عصبانی شدن هنگام گرسنگی دارد. قند خون شرایط را ایجاد میکند، اما این حس گرسنگی است که ضربه احساسی وارد میکند. اگر فرد این حس را درک نکند، افت قند خون برای او مشکلی ایجاد نمیکند.
نمودارهای تحقیق نیز همین موضوع را نمایش میدهند: زمانی که گرسنگی وارد مدل میشود، ارتباط مستقیم بین قند خون و خلقوخو کمرنگ میگردد. گرسنگی مانند یک فیلتر عمل میکند؛ خلقوخو به احساس گرسنگی واکنش نشان میدهد نه به عدد قند خون.
حفظ ثبات احساسی؛ نقش آگاهی بدنی
بخش دیگری از پژوهش به اینترسپشن یا توانایی درک وضعیتهای درونی بدن مانند گرسنگی، تشنگی، تنش یا آرامش اختصاص دارد.
این توانایی میان افراد متفاوت است. برخی فردی تغییرات خفیف بدن خود را سریع تشخیص میدهند و برخی فقط سیگنالهای شدید را حس میکنند.
نتیجه جالب این بود: افرادی که اینترسپشن قویتری داشتند، طی چهار هفته مطالعه نوسان خلقی کمتری داشتند؛ حتی در روزهایی که قند خون آنها تغییر زیادی داشت.
«آگاهی از حالتهای داخلی بدن میتواند مانند سپر محافظ برای خلقوخو عمل کند.»
— پروفسور نیلس کروئمر
این یافتهها نشان میدهد که ترکیب زیستشناسی و آگاهی ذهنی تعیینکننده حالات احساسی است. سیگنالهای بدن اهمیت دارند، اما طرز درک و تفسیر آنها مهمتر است.
رفتارهای واقعی زندگی؛ الگویی پایدار
مطالعات گذشته معمولاً در شرایط کنترلشده انجام میشدند: وعدههای ثابت، نوشیدنیهای مشخص یا وظایف کوتاه. نتایج نیز متناقض بودند.
اما در زندگی واقعی، خواب، تغذیه و فعالیت روزانه دائماً تغییر میکنند. با وجود این تغییرات، این مطالعه به یک نتیجه ثابت رسید:
گرسنگی پیشبینیکننده اصلی خلقوخو است و قند خون تنها زمانی اثر دارد که فرد واقعاً گرسنه باشد.
این الگو در همه افراد – با شاخص توده بدنی مختلف، حساسیت متفاوت به انسولین و عادات روزانه گوناگون – یکسان بود.
ارتباط متابولیسم و خلقوخو؛ نگاهی جدید
این پژوهش دریچهای تازه برای بررسی سلامت روان و متابولیسم باز میکند. مشکلاتی مانند افسردگی و چاقی اغلب همراه با اختلالات متابولیک بروز میکنند.
پژوهشگران پیشنهاد میکنند تقویت توانایی تشخیص سیگنالهای درونی مثل گرسنگی میتواند به ثبات احساسی کمک کند.
در آینده، ابزارهای زیر در پژوهشهای جدید بررسی خواهند شد:
- تمرینهای اینترسپشن
- تحریک غیرتهاجمی عصب واگ
عصب واگ مسیر ارتباطی اندامها با مغز است و تعیین میکند سیگنالهای داخلی چگونه به آگاهی ذهنی تبدیل شوند.
هدف این روشها تغییر قند خون نیست، بلکه شفافتر کردن احساسها است تا فرد پیش از عصبانی شدن، گرسنگی را زودتر تشخیص دهد.
چرا گرسنگی ما را عصبانی میکند؟
نتیجه نهایی پژوهش ساده است: افت خلقوخو هنگام گرسنگی ناشی از کاهش خاموش قند خون نیست.
این وضعیت زمانی آغاز میشود که گرسنگی به تجربه ذهنی تبدیل شود. ذهن این سیگنال بدنی را به احساسات ترجمه میکند و خلقوخو افت میکند.
این دیدگاه با نظریههای روانشناسی سازگار است که میگویند احساسات، تفسیری از وضعیت بدن هستند. نشانه کوچک در معده، به پیام احساسی تبدیل میشود. تغییر کوچک در انرژی، به تغییر در خلقوخو منجر میشود.
در زندگی روزمره، تشخیص زودهنگام گرسنگی میتواند از افت شدید خلق جلوگیری کند و توجه به سیگنالهای خفیف بدن میتواند روز فرد را آرامتر و پایدارتر کند.
پژوهشگران قصد دارند مرحله بعد را روی گروههایی انجام دهند که هم مشکلات خلقی و هم مشکلات متابولیک دارند. ارتباط میان آگاهی بدنی و تعادل احساسی ممکن است مسیرهای تازهای برای درمان بگشاید.
نتایج این مطالعه در مجله EBioMedicine منتشر شده است.
جمعبندی
هنگام گرسنگی، دلیل عصبانی شدن این است که فرد آگاهانه کمبود انرژی را احساس میکند. آگاهی بدنی نقشی کلیدی در حفظ تعادل احساسی دارد.
