تصور کنید هم اکنون از مطب متخصص قلب بیرون آمده‌اید. او به شما گفته که باید تغییراتی ایجاد کنید. فشار خون شما بین ۱۷۰ روی ۱۰۰ (۱۷ روی ۱۰) و میزان کلسترول LDL در شما (نوع بدی از کلسترول) حول و حوش ۲۰۰ بوده است. طی ویزیت، پزشک شما را راهنمایی کرد که آزمایش ورزش قلبی انجام دهید. در این آزمایش شما روی یک تردمیل رفته و پزشک سرعت و ارتفاع آن را به طور متناوب زیاد کرد و در همین حال نیز ضربان قلب شما را سنجیده و از نتیجۀ راضی نبوده است.
تشخیص پزشک: بیماری عروق کرونر (CAD)
صرف نظر از جراحی یا دارو، آیا کار دیگری می‌توان کرد که CAD بهتر شود؟ پاسخ به طور واضح این است: بله، تا زمانی که پزشکِ شما این گونه تشخیص دهد. با انجام چند تغییر خاص و کوچک در روش خوردن، دفعات ورزش، میزان وزن و چگونگی مدیریت استرس می‌توانید جلوی بیماری قلبی را بگیرید.
اما آیا شما می‌توانید واقعاً بر این بیماری غلبه کنید نه اینکه فقط سرعت آن را کم کنید؟ پاسخ به این سؤال کمی جای بحث دارد. در اینجا دیدگاه دو کارشناس را برای شما عنوان می‌کنیم:
بله، می‌توانید!
دکتر دین اورنیش، بنیان‌گذار و رئیس مؤسسه تحقیقات طب پیشگیرانه و استاد پزشک در دانشگاه کالیفرنیای سانفرانسیسکو، می‌گوید که شما به طور قطع می‌توانید دست کم بر برخی آسیب‌ها حتی در شدیدترین بیماری‌های قلبی غلبه کنید. در حقیقت، یکی از ۶ کتاب پرفروش دکتر دین اورنیش برنامه‌ریزی دکتر دین اورنیش برای غلبه بر بیماری قلبی (Dr. Dean Ornish's Program for Reversing Heart Disease) است.
در یکی از کتاب‌هایش که در سال ۲۰۰۷ به چاپ رسید به نام طیف (The Spectrum)، اورنیش این گونه توضیح داد که بیمارانی که در انتظار پیوند قلب بودند، یعنی آنهایی که بدترین آسیب ممکن به آنها وارد شده است، حین انتظار برای پیوند، در برنامه او شرکت کردند. به گفته وی، برخی از آنها آنقدر بهبود پیدا کردند که دیگر نیازی به پیوند نداشتند.
اورنیش می‌گوید: «مطالعات ما نشان می‌دهد که تنها با تغییرات خاص در سبک زندگی، جریان خون به قلب و توانایی پمپاژ در حالت طبیعی در مدتی کمتر از یک ماه بهبود پیدا می‌کند و دفعات درد قفسه سینه تا ۹۰ درصد در این بازه زمانی کم می‌شود. طبق برنامه‌ریزی، در طی یک سال، حتی عروقی که به شدت در قلب مسدود شده‌اند انسداد کمتری پیدا می‌کنند و با گذشت ۵ سال بیشتر احتمال غلبه کامل بر این بیماری وجود دارد. این تحقیق با سابقه طبیعی در دیگر بیماران مورد مطالعه که وضعیت قلب آنها بدتر و بدتر می‌شد مورد مقایسه قرار گرفته است.»
یکی از اقدامات پیشگیرانه تغییر در سبک زندگی، ورزش است. اورنیش از آنها می‌خواست که حداقل در روز نیم ساعت یا سه بار در هفته به مدت یک ساعت پیاده روی کنند. اگر می‌خواهید این شانس را داشته باشید که واقعاً بر بیماری قلبی غلبه کنید نه اینکه جلوی آن را بگیرید یا پیشرفتش را کند کنید، کابینت‌ها، یخچال و میز شام هم نیاز به تغییرات اساسی دارد.
اورنیش می‌گوید: «تنها اعمال تغییرات متعادل در رژیم غذایی می‌تواند برای پیشگیری از بیماری قلبی کافی باشد، اما برای غلبه بر آن کافی نخواهد بود.»
برنامه اورنیش غذاها را از ۱ تا ۵، یعنی از سالم‌ترین غذاها تا غذاهایی که از سلامت کمتری برخوردارند، طبقه‌بندی می‌کند. برای غلبه بر بیماری قلبی شما باید همیشه از طبقه‌بندی اول استفاده کنید.
در اصل، منظور این است که گیاهخوار شوید و بشقاب خود را از میوه و سبزیجات، غلات کامل، بنشن، محصولات سویا، لبنیات بدون چربی و سفیده تخم مرغ پر کنید و از مصرف چربی، شکر تصفیه شده و کربوهیدرات‌ها پرهیز کنید. اورنیش می‌گوید: «تا آنجا که می‌توانید غذاها را به شکل طبیعی آنها بخورید.»
برنامه اورنیش انجام یوگا، مدیتیشن و کاهش استرس را به طور مرتب پیشنهاد می‌کند.
شاید-اما…
دکتر متخصص لوری موساکا، استاد پزشک و مدیر پیشگیری از بیماری‌های قلب و عروق در مرکز پزشکی دانشگاه کلمیبا و نویسنده کتاب از قلب به قلب: یک برنامه شخصی برای ایجاد خانواده‌ای با سلامت قلبی (Heart to Heart: a Personal Plan for Creating a Heart Healthy Family) می‌گوید: «اگر بیماری قلبی جدی دارید و بی‌نهایت تحریک شده‌اید، ممکن است بتوانید چنین تغییرات عمده‌ای ایجاد کنید، اما پایدار ماندن آنها سخت است.»
او می‌گوید: «سبک زندگی شما باید خیلی سخت‌گیرانه باشد، یعنی فراتر از روش زندگی عادی که برای سلامت قلب لازم است. و حتی در این صورت، باز هم نمی‌توانم بگویم شما می‌توانید بر بیماری قلبی "غلبه" کنید، زیرا چیزی را (قلب سالم) قبلا داشته‌اید و اکنون ندارید. با تغییرات سخت‌گیرانه شما می‌توانید از آسیب‌های وارده به قلب جلوگیری کنید اما آنها کم می‌شوند؛ به طور کامل از بین نمی‌روند. شما نمی‌توانید بیماری قلبی را درمان کنید اما می‌توانید پیشرفتش را کند کنید.»
در عوض موساکا بر این امر تأکید دارد که از همان اول و در تمام طول زندگی باید با خوردن غذاهای سالم، فعالیت بدنی مرتب، پرهیز از سیگار کشیدن و حفظ وزن سالم، بیماری قلبی را کند و از آن پیشگیری کرد.
از لحاظ رژیم نیز تنوع داشته باشید. او می‌گوید: «فکر نمی‌کنم رویکردهای رژیم که خیلی سخت‌گیرانه باشد پایدار و مناسب باشند.» برای کنترل بیماری قلبی او این گونه توصیه می‌کند که:
برنامه جدید "بشقاب من" که توسط USDA (سازمان کشاورزی ایالات متحده) ارائه شده را دنبال کنید. (این برنامه شبیه برنامه‌ای است که او سال‌هاست در وب‌سایت خود استفاده می‌کند). طبق این برنامه نیمی از بشقاب خود را پر از میوه و سبزیجات کنید و نیم دیگر را به طور منصفانه بین پروتئین‌های کم و کربوهیدراتِ باکیفیتی مانند برنج قهوه‌ای تقسیم کنید.
- میزان مصرف چربی اشباع‌شده در رژیم خود تا کمتر از ۷ درصد کالری برسانید.
- منابع چربی استفاده کنید که برای سلامت قلب مفید باشند، مانند ماهی قزل‌آلا و دیگر ماهی‌هایی که از اسید چرب اُمگا ۳ غنی هستند، آجیل و روغن زیتون.
اگر شما اشتباه می‌کنید و چیزی می‌خورید که در واقع برای قلب سالم نیست (مانند چیزبرگر بیکن یا پیراشکی وسوسه‌انگیز) خودتان را کتک نزنید. دکتر اورنیش می‌گوید: «اگر یک بار افراط کردید، وعده بعدی را غذای سالم بخورید. اگر امروز ورزش نکردید، فردا دو برابر ورزش کنید. احساس گناه، شرم و خشم برای قلب مانند سم هستند. بنابراین، خودتان را ببخشید و ادامه دهید.»
وقتی شروع به اعمال این تغییرات کردید، ممکن است بفهمید که این نتیجه شما را بر آن می‌دارد که بیشتر به راه خود ادامه دهید.
اورنیش می‌گوید: «ما پی برده‌ایم که هر چه بیشتر مردم رژیم غذایی و سبک زندگی‌شان را تغییر دهند، احساس بهتری پیدا می‌کنند و اصلاً هم مهم نیست که سن آنها چقدر است و مریضی آنها تا کجا پیشرفت کرده است. هر چه حس بهتری داشته باشید، بیشتر دوست دارید ادامه دهید و آن را نگه دارید. شایعه است که می‌گویند مصرف قرص راحت و تغذیه و ورزش سخت است، اما اطلاعات نشان می‌دهد که کمتر از نیمی از افرادی که لیپیتور (آتورواستاتین، دارویی برای کاهش چربی خون) برای آنها تجویز شده است، بعد از یک سال، هنوز هم آن را مصرف می‌کنند. مصرف یک قرص برای پیشگیری از اتفاق بد، بر پایه ترس است و می‌تواند خسته‌کننده باشد، اما ایجاد تغییرات سالم در زندگی ممکن است به شما کمک کند که حس بهتری داشته باشید و نه تنها بهتر، بلکه بیشتر زندگی کنید.»
