قبلاً تصور میشد خواب بعد از ناهار برای بدن ضروری است؛ اما امروزه به دلیل فناوریهای مدرنی که وجود دارد، خواب بعد از ناهار یک کار تجملاتی و لوکس محسوب میشود. بیشتر افراد چرت بعدازظهر را فرصتی برای جبران کمبود خواب شبانه میدانند. افرادی که عادت به چرت بعدازظهر ندارند، ممکن است آن را هدر دادن زمان بدانند. با این حال، حائز اهمیت است بدانید چرت بعدازظهر فراتر از فرصتی برای کارمندان تنبل محسوب میشوند. تحقیقات اخیر نشان میدهند خواب بعدازظهر هر قدر هم کوتاه باشد، میتواند شما را باهوشتر کند و عملکرد شما در محل کار یا مدرسه را بهبود میبخشد. این تحقیق اخیراً توسط گروهی از افراد مجرب دانشکده روانشناسی دانشگاه کالیفرنیا در برکلی صورت گرفته است.
یکی از فعالیتهای این تحقیق، یادگیری یک سری نام و چهره در ساعات اولیه بعدازظهر و بعد تطابق آنها در ساعات پایانی بعدازظهر بود. یک گروه از افراد شرکتکننده در تحقیق حدود ۹۰ دقیقه از بعدازظهر را خوابیدند و گروه دیگر چنین فرصتی نداشتند. در پایان روز، افرادی که چرت زده بودند در مقایسه با افراد دیگر رفتار و عملکرد بسیار بهتری داشتند. ارزیابی تست افرادی که چرت نزده بودند، به شدت منفی بود.
محققان معتقدند بخشی از مغز که خاطرات و اطلاعات کوتاهمدت را ذخیره میکند، شبیه صندوق دریافت ایمیل است و محدودیت دارد. طبق گفته محققان، تعداد محدودی اطلاعات را میتوان در حافظه کوتاهمدت ذخیره کرد. در نتیجه چرت بعدازظهر همانند پاک کردن صندوق دریافت و ذخیره ایمیلها در پوشههای دیگر عمل میکند؛ به عبارت دیگر فضا برای دریافت ایمیلهای جدید باز میشود. در نتیجه بعد از چرت بعدازظهر فرد برای دریافت و ذخیره اطلاعات بیشتر آماده میشود. این موضوع نه تنها در مورد فعالیتهای ساده مانند یادآوری نام و مکان افراد، بلکه در مورد فعالیتهای مهمتری همچون آمادگی برای امتحان، آمادگی برای سخنرانی و غیره نیز صادق است. همچنین این تحقیق به عوارض جانبی و مضر کمبود خواب نیز اشاره میکند. یکی از تأثیرهای منفی کمبود خواب، ضعف در تواناییهای یادگیری فرد است. قدرت مغز برای جذب اطلاعات جدید در طول روز کاهش مییابد. با این حال، چرت زدن در میانه روز میتواند قدرت مغز را افزایش دهد. از طرف دیگر، هر قدر بیشتر بیدار بمانید یا به عبارتی کمتر بخوابید، مغز و ذهنتان تنبلتر میشود.
همچنین واقعیت این است که کمبود خواب در اثر عواملی همچون بیخوابی منجر به کاهش ماده خاکستری مغز میشود. این موضوع بر روی توانایی یادگیری و عملکرد فرد تأثیر منفی میگذارد. هر قدر فرد بیشتر بیدار بماند، ذخیره اطلاعات جدید برای مغز دشوارتر میشود.
در نتیجه بهتر است از چرتهای بعد از ناهار بهره ببرید و نکات زیر را رعایت کنید:
- بدن پیرامون ساعت ۱ بعدازظهر دچار افت طبیعی انرژی میشود. در نتیجه بهترین زمان برای چرت زدن، بین ساعت ۱ الی ۳ بعدازظهر است.
- مطمئن شوید که محل خواب و لباس راحتی دارید.
- حتماً اتاق را تاریک کنید.
- گوشی خود را روی حالت مسکوت قرار دهید یا آن را خاموش کنید تا مزاحم خوابتان نشود.
- از یک پتو یا ملافه سبک استفاده کنید.
- زنگ ساعت را برای بیدار شدن تنظیم کنید تا بیشازاندازه نخوابید.