به نظر میرسد که این دنیا با عشاق خوراکی های شیرینمزه سر ناسازگاری دارد و هر روز خبر تازهای علیه شکر کشف میشود. محققان زیستشناسی مولکولی بلژیک پس از یک تحقیق ۹ ساله دریافتهاند که شیرینیجات باعث تحریک رشد تومورها می شوند.
نتایج این تحقیقات که در نشریه Nature Communications منتشر شده، به تشریح پازلی کمک میکند که سرطانشناسان سالهای سال با آن دست به گریبان بودهاند. شاید چنین دانشی بتواند آغازگر راه جدیدی برای مبارزه با سرطان از طریق رژیم غذایی باشد.
تمامی سلولهای غیرسرطانی و عادی بدن انسان انرژی مورد نیازشان را از راه تنفس هوازی تامین میکنند. طی این فرآیند غذای هضم شده شکسته شده و با اعمال واکنشهای شیمیایی متعدد که برای وقوع به اکسیژن هم نیاز دارند، به شکل مولکولهای پرانرژی قابل استفاده سلولی تبدیل میشود. محصول فرعی اصلی این واکنشها گاز دیاکسید کربن است. اما سلولهای سرطانی اینگونه نیستند. حتی هنگامی که اکسیژن کافی هم برای شکستن مولکولهای گلوکز و تبدیل آنها به سوخت مورد نیاز سلولها وجود دارد، سلولهای سرطانی ترجیج میدهند انرژی موردنیازشان را از راه تخمیر شکر تولید کنند. که این فرآیند بازده انرژی کمتری نسبت به واکنشهای شیمیایی معمولی سلولها دارد. این پدیده را اثر واربورگ نامیدهاند.
محققان هم در برنامه جدیدشان به بررسی و مشاهده سلولهای مخمر در آزمایشگاه پرداختهاند و دریافتند که فرآیند تخمیر در آنها (درست شبیه چیزی که در سلولهای سرطانی اتفاق میافتد) میتواند باعث تحریک رشد تومور شود.
یافتههای تازه حدس میزنند که مشهورترین ژنهای سرطانزا که به اسم پروتئینهای راس شناخته میشوند، معمولا با جمعآوری شکر به تغذیه تومورهای مهاجم و پیشرونده میپردازند. به زبان ساده میتوان گفت یافتههای جدید علمی نشان میدهند که شکر سلولهای سرطانی موجود در بدن را بیدار میکند، تکثیرشان میکند و به سرعت باعث توسعهشان میشود.
جان تیولین، زیستشناس ملکولی مدیر این پروژه تحقیقاتی میگوید: «مصرف بیش از اندازه شکر میتواند سلولهای سرطانی را به سمت چرخه معیوب تحریک رشد و توسعه سرطان هدایت کند.
زیستشناسان معتقدند که دانش تازه در خصوص چگونگی تعامل میان شکر و سرطان میتواند پیامدهای فراگیری را در تحقیقات آینده داشته و سمت و سوی مطالعات درمان سرطان را تغییر دهد. تحقیقات پیشین نشان میداد که درمانهای سرطان احتمالا قادرند با اقدامات درمانی هدفمند جلوی علاقه فراوان سلولهای بیمار به شیرینی را بگیرند. اکنون محققان امیدوارند که با یافتههای تازه، سرطانشناسها بتوانند استراتژیهای تغذیهای مناسب و جدیدی را ابداع کنند تا به درمان بیماران سرطانی بیانجامد.
البته این دانشمندان در گزارش خود اضافه میکنند که این نتایج فعلا چندان مستند و مستدل نیستند و هنوز نمیتوان به دقت و درستی شیوه کار سلولهای سرطانی را تشخیص داد. اما عقل سلیم حکم میکند که از این پس شکر را در رتبههای بالای لیست غذاهای سرطانزا قرار دهیم. هرچند که نژاد انسان با چنین لیستهایی دست از نابودی خود نخواهد کشید و با لذت همچنان به خوردن این سموم باالقوه ادامه خواهد داد.