اهمیت و مزایای گسترده حس بویایی

بسیاری از افراد برای خوشبو کردن خود از عطرها، دئودورانت‌ها و سایر محصولات معطر استفاده می‌کنند. با این حال، بسیاری از اهمیت حس بوی خوب کاملاً نا آگاه هستند.

فراتر از لذت‌ ظاهری، ممکن است تعجب کنید که “چرا بوی خوب اهمیت دارد؟”

رایحه نقش مهمی در زندگی ما ایفا می‌کند زیرا به ما کمک می‌کند افراد و مکان‌ها را به یاد بیاوریم، بوهای مختلف را شناسایی کنیم، از خطر اجتناب کنیم، غذاهای فاسد شده را شناسایی کنیم و با افراد و اشیاء ارتباط برقرار کنیم. همچنین حس بوییدن بر احساسات و خاطرات ما تأثیر می‌گذارد. در واقع، بوییدن آنقدر مهم است که محرومیت از آن می‌تواند منجر به افسردگی شود.

در ادامه به بررسی این موضوع می‌پردازیم که چرا رایحه تا این اندازه مهم است، از جمله مزایای آن و اینکه چرا برای بقای ما نیز ضروری است.

اگر دوست دارید نقش رایحه و تاثیر آن بر زندگی خود را درک کنید، با ما همراه باشید تا نکات ارزشمندی را در مورد تعامل بهتر با حس بویایی خود کشف کنید.

اهمیت حس بوییدن

آیا می‌دانستید که حس بویایی کودک در بدو تولد به طور کامل رشد می‌کند؟ به همین دلیل است که بوییدن بخش مهمی از زندگی ما از لحظه تولد است.

در دوران کودکی، عطرها و عواطف به عنوان یک خاطره باقی می‌ماند. حس بویایی کودک به طور مستقیم بر توانایی آنها در به یاد آوردن خاطرات، افراد و احساسات تأثیر می‌گذارد.

در نتیجه، دوران کودکی شما زمانی است که پایه و اساس نوع بوهایی که برایتان خوشایند است و آن‌هایی را که احتمالاً تا آخر عمر دوست ندارید را فرم می‌دهید. به طور طبیعی، رایحه همچنان ابزار مفیدی در بزرگسالی است.

انسان اولیه، ابزار و تجهیزات پیچیده‌ای که امروزه از آنها استفاده می‌کنیم را نداشت. در عوض، او برای زنده ماندن بر حس بویایی تیز خود تکیه کرد. این امر مستلزم استفاده از بو برای جستجوی غذا، ردیابی آب، اجتناب از خطر، برقراری ارتباط و حتی شناسایی همسر مناسب بود.

اتکای ما به حس بویایی ما تا به امروز ادامه دارد، اگرچه ممکن است به طور آگاهانه کمتر از این واقعیت باخبر باشیم. به عنوان مثال، ما برای شناسایی موقعیت‌های بالقوه خطرناک مانند بخارات سمی، دود در خانه یا حتی غذای فاسد به حس بویایی خود تکیه می‌کنیم.

به طرز عجیبی، ما اغلب در رنگ‌ها بو می‌کشیم. این به چه معنی است؟

اگر یک نوار کاغذی را به عطر مرکبات آغشته کنید، کسی که آن تکه کاغذ را بو می‌کند، آن را با رنگ‌های زرد، نارنجی و سبز مرتبط می‌کند. اگر بوی علف و تیور به مشام برسد، رنگ قهوه‌ای و سبز را به تصویر می‌کشد.

برای درک اینکه چقدر حس بویایی می‌تواند تاثیرگذار باشد، اجازه دهید بررسی کنیم که چگونه بو با جنبه‌های مختلف زندگی ما ارتباط دارد.

چگونه یک رایحه بر حافظه ما تاثیر می‌گذارد؟

بوها نقش مهمی در خاطرات ما دارد و به طور چشمگیری بر بخشی از مغز که حافظه ما را پردازش می‌کند تأثیر می‌گذارد و ما را قادر می‌سازد تا خاطرات خاصی را با بوهای خاص مرتبط کنیم.

کارشناسان بر این باورند که برخی رایحه‌ها، خاطرات زنده‌ای را به ذهن متبادر می‌کنند.

چنین خاطراتی معمولا قدیمی هستند و معمولا کمتر به آنها فکر می‌کنیم. به عنوان مثال، اگر از خانه دور هستید، بوی برخی غذاها می‌تواند شما را به یاد خانه و آشپزی مادرتان بیاندازد.

بوها می‌توانند به مکان، شخص یا یک وضعیت احساسی مربوط باشند. به عنوان مثال، رایحه‌های نامطبوع می‌توانند بر خلق و خوی ما تأثیر بگذارند و باعث تحریک پذیری ما شوند. آنها همچنین می‌توانند با ارسال سیگنال‌های درد به مغز، خطرات قریب الوقوع را به ما هشدار دهند و به محافظت از ما در برابر خطر کمک کند.

اگر ارتباط بین محرک (بو) و حافظه قوی باشد، ممکن است احساساتی(چه مثبت یا منفی) که در ابتدا تجربه کرده‌اید را دوباره تجربه کنید.

توانایی بویایی در تحریک خاطرات به دلیل ارتباط بین سیستم بویایی و برخی بخش‌های مغز مانند هیپوکامپ و آمیگدال است. این قسمت‌ها احساسات و خاطرات مرتبط را تنظیم می‌کنند.

به گفته موسسه “Sense of Smell” یا “حس بویایی”، یک فرد می‌تواند بویی را پس از یک سال کامل با 65 درصد دقت به یاد بیاورد. با این حال، وقتی صحبت از یادآوری تصاویر بصری در عرض 3 ماه می‌شود، دقت به حدود 50 درصد کاهش می‌یابد.

دلیل اینکه ما می‌توانیم چیزی را که قبلاً بوییده‌ایم بیشتر از آنچه شنیده، دیده یا لمس کرده‌ایم به خاطر بیاوریم، ساده است. بیش از 75 درصد از تمام احساسات تولید شده در طول روز، از بویایی ناشی می‌شود.

در نهایت، تداعی عطرها با خاطرات مثبت می‌تواند بر زندگی شما تأثیر مثبت بگذارد. به عنوان مثال، ارتباط دادن بوی اسطوخودوس با احساس آرامش، می‌تواند هر بار که بوی اسطوخودوس را استشمام می‌کنید، این اثر را ایجاد کند.

چگونه یک رایحه بر احساسات ما تأثیر می‌گذارد؟

ما ثابت کردیم که مغز ما اغلب به رایحه‌های خاص واکنش نشان می‌دهد. اما آیا می‌دانستید که رایحه‌ها می‌تواند بر خلق و خوی شما نیز تاثیر بگذارد؟

احساسات ما نقش مهمی در نحوه رفتار ما دارند. احساسات ما همچنین از طریق واکنش‌های خود، دیگران را از وضعیت ذهنی ما یا احساس ما در مورد چیزها یا موقعیت‌های خاص آگاه می‌کنند.

قدرت بویایی به تحریک گیرنده‌های حسی کمک می‌کند. این گیرنده‌ها سپس پیام‌هایی را به مغز شما می‌فرستند (مخصوصاً به قسمتی که خلق و خوی شما را کنترل می‌کند). بنابراین، اگر بد خلق هستید، رایحه‌های مثبت یا آرام‌بخش می‌توانند به شما کمک کنند خلق و خوی مثبتی داشته باشید.

در هیچ کجای دیگر این پدیده به اندازه صنعت عطرسازی مورد استفاده قرار نگرفته است.

بر اساس یک مطالعه تحقیقاتی، خلق و خوی شما پس از قرار گرفتن در معرض رایحه‌های مطبوع، تا 40 درصد بهبود می‌یابد. عطرها همچنین می‌توانند جنبه های خلق و خوی زیر را برانگیزند:

• تحریک
• ناراحتی و خشم
• استرس
• بی تفاوتی
• افسردگی
• آرامش
• احساس جنسی
• افزایش شادی

بنابراین، عطرسازان چگونه از این پدیده استفاده می‌کنند؟

عطرسازان عطرهایی را با رایحه‌های خوشبو فرموله می‌کنند که به شما کمک می‌کند در طول روز احساس خوبی داشته باشید و بوی خوب بدهید. اگر می‌خواهید توجه کسی را به خود جلب کنید، رایحه‌هایی وجود دارد که به شما در انجام این کار کمک می‌کند.

به عنوان مثال، عطرهای مردانه حاوی چوب، چرم، مشک( ماده‌ای در غده یا کیسه‌ی جنسی آهوی نر که اکنون ممنوع شده است و به صورت مصنوعی تولید می‌شود)، و عطر میوه‌ها هستند که برای خانم‌ها جذاب است، در حالی که آقایان عطرهای حاوی وانیل، ترنج و مرکبات را دوست دارند.

تولیدکنندگان نیز از رایحه‌ها برای تقویت محصولات خود استفاده می‌کنند، زیرا هر چه بوی بهتری داشته باشند، احتمال خرید آن از سوی مردم بیشتر می‌شود. در نتیجه، محصولاتی مانند صابون، مواد شوینده و حتی محصولات غذایی را خواهید یافت که با رایحه‌ها یا طعم‌های خوشبو تقویت شده‌اند.

چگونه رایحه بر عشق تأثیر می گذارد

یک رایحه خاص می‌تواند به یادآوری خاطره کمک کند (این خاطره می‌تواند مثبت یا منفی باشد). عطر آنقدر قدرتمند است که می‌تواند شما را به یاد یک تجربه بیاورد، مهم نیست که چقدر دردناک باشد.

به عنوان مثال، رایحه یکی از عزیزان خاطرات ما را تحریک می‌کند. صرف بوییدن عطری که توسط شخصی که زمانی دوستش داشتید، زده می‌شد، می‌تواند شما را به زمانی که با هم بودید برگرداند و به شما کمک کند لحظات شاد و بوی آن شخص را به یاد بیاورید.

همچنین ممکن است باعث ایجاد احساسات منفی برای یک شریک قدیمی یا حتی غم و اندوه برای یکی از اعضای خانواده از دست رفته شود.

استشمام یک عطر دوست داشتنی، مانند عطری که در یک زمان شاد استفاده می‌شود، می‌تواند شما را به آن زمان خاص برگرداند و باعث شود دوباره احساس شادی کنید. این می‌تواند اولین قرار، عروسی یا حتی تولد فرزندتان باشد.

یک رایحه عالی می‌تواند میل فرد را تحریک کند. استفاده از یک رایحه خاص می‌تواند شما را متمایز کند، فرد را مجذوب شما کند یا تاثیری ماندگار بر جای بگذارد. این دقیقاً همان چیزی است که هنگام رفتن به اولین قرار یا در یک موقعیت خاص برای تحت تأثیر قرار دادن شریک زندگی خود می‌خواهید.

چگونه رایحه بر طعم تأثیر می‌گذارد؟

زبان شما دارای جوانه‌های چشایی است که به شما کمک می‌کند طعم های مختلف از جمله مزه‌های شیرین، ترش، شور و تلخ را شناسایی کنید. علاوه بر جوانه‌های چشایی، حس بویایی نیز به شما کمک می‌کند تا طعم‌های مختلف را شناسایی کنید.

جالب اینجاست که حس بویایی شما تاثیر بسزایی بر حس چشایی شما دارد. وقتی از سرماخوردگی رنج می‌برید و مجرای بینی شما مسدود می‌شود، حس چشایی شما نیز تحت تأثیر قرار می‌گیرد. در نتیجه، لذت خوردن غذاهای مورد علاقه نیز از شما سلب می‌شود.

حس بویایی شما به طور قابل توجهی از جوانه‌های چشایی شما قوی‌تر است. شما فقط می‌توانید چیزی را بچشید که ترش، شیرین، تلخ، شور و خوش طعم است، در حالی که سیستم بویایی پیچیده‌تر است و به شما امکان می‌دهد صد هزار بوی مختلف را استشمام کنید.

وقتی از غذای مورد علاقه خود لذت می‌برید، طعم‌های فریبنده‌ای که با آن روبرو می‌شوید در واقع بوی غذا است. برای نشان دادن این موضوع، هنگام خوردن بستنی، بینی خود را بگیرید. به جای چشیدن طعم، مثلا توت فرنگی، تنها چیزی که می توانید طعم آن را بچشید، شیرینی آن است.

توضیح پدیده فوق، نسبتاً ساده است. سیستم بویایی و چشایی ارتباط نزدیکی با دهان واقع در زیر بینی دارد.

در حالی که ما با استفاده از بینی خود بو می‌کنیم، دهان ما یک وسیله جایگزین برای رسیدن به اپیتلیوم بویایی (گیرنده‌هایی که محرک‌ها را به سیگنال‌هایی برای انتقال بعدی به مغز تبدیل می‌کنند) فراهم می‌کند.

و از آنجایی که بینی و دهان از طریق راه‌های هوایی به هم متصل می‌شوند، هر چیزی که مصرف می‌کنید و می‌بلعید مستقیماً از طریق یک بزرگراه به گیرنده‌های بویایی می‌رود.

از این رو، هر زمان که می‌خورید یا می‌نوشید، احساسی که تجربه می‌کنید کاملاً متشکل از طعم نیست. بلکه بخش قابل توجهی از آن از بو ناشی می‌شود. بنابراین، تقریبا 80 درصد از تجربه خوردن غذا، محرک‌های بویایی است، نه چشایی.

چگونه حس بویایی ما را ایمن نگه می‌دارد؟

از دست دادن توانایی بویایی شما (آنوسمی) می‌تواند ویرانگر باشد.

این ممکن است در صورتی اتفاق بیفتد که بینی شما آسیب دیده یا ضربه به سرتان وارد شود و باعث آسیب به صفحه متصل به مرکز بویایی شود و توانایی ارسال سیگنال‌ها به مغز را مختل کند. شرایطی مانند بیماری آلزایمر نیز می‌تواند باعث آنوسمی شود.

از دست دادن حس بویایی شما همچنین می‌تواند عواقب شدیدی برای ایمنی و سلامت شما داشته باشد، مانند:

• ممکن است زندگی شما در خطر باشد. تصور کنید که بوی نشت گاز یا سوختن غذا را حس نکنید. این می‌تواند خطر آتش سوزی جدی داشته باشد و جان و مال شما را به خطر بیندازد.
• می تواند بر طعم غذا تأثیر بگذارد. اگر حس بویایی شما مختل شده باشد، ممکن است نتوانید طعم غذا را بچشید. در نتیجه، ممکن است که نمک زیادی به غذایتان اضافه کنید. متأسفانه، اگر دیابت داشته باشید، می‌تواند بر سلامت شما تأثیر منفی بگذارد.
• ممکن است از افسردگی رنج ببرید. مشکلات حس بویایی می‌تواند منجر به افسردگی شود. از آنجایی که ارتباط با برخی از خاطرات ناپدید می‌شود، دیگر محرک‌های بو را دریافت نمی‌کنید که معمولاً مغز را با دوپامین (هورمون احساس خوب) پر می‌کنند. همچنین اعتقاد بر این است که آنوسمی یک علامت هشدار دهنده اولیه برای بیماری آلزایمر، پارکینسون یا مولتیپل اسکلروزیس است.
• آنوسمی می‌تواند شما را از خاطرات بویایی خود محروم کند. از دست دادن حس بویایی می‌تواند منجر به از دست دادن حافظه بویایی شما شود. به عبارت دیگر، شما نمی‌توانید به یاد بیاورید که برخی چیزها چه بویی دارند. به عنوان مثال، اگر نتوانید بوی دود سمی را حس کنید، ممکن است خطرات جدی برای ایمنی شما ایجاد کند.

مزایای حس بویایی

با توجه به اینکه بوییدن بخشی جدایی ناپذیر از زندگی ما را تشکیل می‌دهد، مزایای بویایی بسیار زیاد و گسترده است. در زیر برخی از مهمترین فواید آن آورده شده است:

• اضطراب را کاهش می دهد. از عطرهای خوشبو می‌توان برای کاهش اضطراب استفاده کرد. اگر احساس استرس یا ناراحتی می‌کنید، بوی وانیل را استشمام کنید. این عطر همچنین در مراقبت‌های بهداشتی بسیار ارزشمند است زیرا باعث حداقل رساندن کلاسترو فوبیا (ترس از برخی مکان‌ها) در مراکز MRI ​​می‌شود و بیمارانی را که در انتظار جراحی یا اقدامات دندانپزشکی هستند آرام می‌کند.
• به مبارزه با بی خوابی کمک می‌کند. هلیوتروپین برای کمک به بی‌خوابی موثر شناخته شده است. عطر وانیل مانند به آرامش مغز کمک می‌کند و در نتیجه خواب شما را بهبود می‌بخشد. با این حال، نعناع اثر معکوس دارد و مغز شما را تحریک می‌کند و در نتیجه شما را بیدار نگه می‌دارد. همچنین برای بهبود توجه و پاکسازی ذهن عالی است.
• سلامت روان و جسم را ارتقا می دهد. استفاده از روغن‌های ضروری برای تقویت حس آرامش و تندرستی، بهبود خلق و خو و ارائه فواید فیزیکی و سلامتی شناخته شده است. به عنوان مثال، رزماری به افزایش بهره‌وری و افزایش تمرکز کمک می‌کند، در حالی که عطر به خانه شما محیطی عالی می‌بخشد و در عین حال یک اثر نشاط آور ایجاد می‌کند.
• به افزایش اعتماد به نفس کمک می‌کند. پوشیدن یک لباس خوب می‌تواند اعتماد به نفس شما را تقویت کند و باعث شود احساس مثبتی داشته باشید. همچنین اضافه کردن عطر مورد علاقه شما، می‌تواند کارهای بیشتری انجام دهد. می‌تواند خلق و خوی شما را تغییر دهد و احساس شما را در طول روز تغییر دهد.
• برخی بوها انرژی زا هستند. برخی از رایحه‌ها می‌توانند به شما کمک کنند تا احساس انرژی، شادابی و سرزندگی بیشتری داشته باشید. اینها شامل مرکبات، نعناع فلفلی، اکالیپتوس، سرو، یاس، نعناع زنجبیل، کاج و قهوه هستند.
• بوها می‌توانند آرامش‌بخش باشند. برخی از رایحه‌ها می‌توانند اثر تسکین‌دهنده‌ای روی ذهن و بدن شما داشته باشند. در نتیجه، گیاهان و گل‌های خاصی برای ایجاد یک اثر خوشایند و آرامش بخش برای افرادی که از بیماری‌های روانی مانند افسردگی رنج می‌برند، استفاده می‌شود. چنین رایحه‌هایی شامل بابونه، اسطوخودوس و یاس می‌باشد.
• وفاداری مشتری را ترویج می‌کند. تجار فهیم می‌دانند که رایحه می‌تواند تجربه خرید مصرف کننده را افزایش دهد. در نتیجه، صاحبان مشاغل فضای داخلی کسب و کار خود را با رایحه‌های ساده و دلپذیر مانند مرکبات پر می‌کنند تا مشتریان را جذب و حفظ کنند. مشتریان تمایل دارند این کسب و کارها را رده بالا تلقی کنند و مدت بیشتری در آنجا بمانند. بازاریابی بو در لابی هتل‌ها یا حتی دفاتر نیز اعمال می‌شود.

در ادامه خلاصه‌ای سریع از برخی از رایحه‌های رایج و مواردی که می‌توانید از آنها استفاده کنید آورده شده است:

چگونه با حس بویایی خود تعامل بهتری داشته باشید

اکنون که متوجه شدید چرا حس بویایی تا این اندازه ضروری است و فواید آن را دانستید، ممکن است از خود بپرسید که چگونه با حس بویایی خود به روشی بهتر تعامل داشته باشید. این مستلزم انجام کارهایی است که حس بویایی شما را بهبود می‌بخشد.

در زیر نکات مفیدی در مورد نحوه تعامل بهتر با حس بویایی آورده شده است.

• توانایی بوییدن خود را بهبود بخشید. شما می‌توانید خود را به گونه‌ای آموزش دهید که استشمام کننده بهتری باشید. چند اسانس بگیرید، چشمان خود را ببندید، سپس از بوهای کوچک برای حدود 30 ثانیه استفاده کنید. هر بو را در نظر بگیرید، آن را توصیف کنید و در نهایت آن را درونی کنید. بدون نگاه کردن به بطری‌ها، سعی کنید رایحه‌ها را شناسایی کنید. به زودی، شما قادر خواهید بود ترکیبات دارای دو یا چند اسانس را شناسایی کنید.
• سیگار نکشید. آلاینده‌ها گیرنده‌های بو را تحریک می‌کنند و توانایی شما را در تشخیص بوها مختل می‌کنند.
• حواس خود را دوباره تنظیم کنید. خرید عطر می‌تواند چالش برانگیز باشد، به خصوص در هنگام انتخاب بین چندین گزینه. بعد از چندین بار بو کشیدن، بینی شما حساسیت زدایی می‌کند. وقتی این اتفاق می افتد، مقداری دانه قهوه را بو کنید تا بینی خود را تنظیم کنید.
• به دنبال درمان باشید. آیا حس بویایی شما به شدت کاهش یافته است؟ تغییرات ناگهانی یا مداوم در درک بو می‌تواند نشان دهنده یک بیماری جدی باشد. توصیه می شود برای ارزیابی بیشتر به پزشک مراجعه کنید.
• ناتوانی در بویایی خود را بازیابی کنید. اگر دچار از دست دادن نسبی بویایی شدید، می‌توانید آن را با درمان‌های طبیعی بازیابی کنید. می‌توانید از روغن کرچک (دو قطره در هر سوراخ بینی، دو بار در روز) استفاده کنید، چای زنجبیل بنوشید، یا شستشوی با نمک (شستشوی حفره بینی با آب نمک) انجام دهید.

حساسیت شما به بویایی با افزایش سن کاهش می‌یابد، اما می‌توانید با موارد زیر آن را افزایش دهید:

• بوییدن منظم
• هنگام دوچرخه یا موتور سواری همیشه از کلاه ایمنی استفاده کنید.
• هر زمان که قدم می‌زنید از بوهای اطراف خود آگاه باشید. هرچه بیشتر از آن استفاده کنید مشام شما قوی‌تر می‌شود.

سخن پایانی

اهمیت بینی ما کمتر از چشم، گوش یا زبان ما نیست. در واقع، حس بویایی ما قدرتمندترین حواس پنجگانه انسان است و نقش مهمی در زندگی روزمره ما دارد. رایحه به ما کمک می‌کند از طعم‌های مورد علاقه خود لذت ببریم، خاطرات را به یاد آوریم و حتی جنس مخالف را جذب کنیم. همچنین بر روحیه، احساسات و تمرکز ما تأثیر می‌گذارد. رایحه همچنین بخشی جدایی ناپذیر از زندگی روزمره ما را تشکیل می‌دهد. ما آن را در محصولاتی که استفاده می‌کنیم، غذایی که مصرف می‌کنیم و محیطی که در آن زندگی می‌کنیم جستجو می‌کنیم. حس بویایی همچنین می‌تواند درهایی را به روی یک حرفه شگفت‌انگیز باز کند. فقط کافی است از یک عطر ساز ماهر مشورت بگیرید!