خنده را اغلب به‌عنوان بهترین دارو می‌شناسند، اما طبق یک مطالعه جدید که توسط محققان دانشگاه ایالتی پنسیلوانیا رهبری شده، این امر می‌تواند به‌عنوان یک ابزار مؤثر در تربیت فرزندان نیز عمل کند.
در یک مطالعه اولیه، تیم تحقیقاتی کشف کرد که بسیاری از افراد شوخ‌طبعی را یک ابزار ارزشمند در تربیت می‌دانند. آن‌ها دریافتند که استفاده از شوخ‌طبعی توسط والدین یا مراقبان، تأثیر قابل‌توجهی بر کیفیت رابطه آن‌ها با فرزندانشان دارد.
شوخ‌طبعی دیدگاه مثبتی به زندگی می‌بخشد
بیشتر شرکت‌کنندگانی که شوخ‌طبعی را از والدین خود تجربه کردند، روابط و تربیت خود را در نوری مثبت می‌دیدند.
نویسندگان این تحقیق نوشته‌اند: «علی‌رغم استفاده گسترده از شوخ‌طبعی در تعاملات اجتماعی و ادبیات گسترده درباره شوخ‌طبعی در زمینه‌های مختلف، استفاده از شوخ‌طبعی در تربیت فرزندان بسیار کم به‌طور رسمی مطالعه شده است. هدف از این مطالعه اولیه، جمع‌آوری داده‌های اولیه درباره استفاده از شوخ‌طبعی در تربیت کودکان بود.»
بنجامین لوی، استاد اطفال و علوم انسانی در کالج پزشکی ایالت پنسیلوانیا و نویسنده ارشد این مطالعه، بیان کرد: «شوخ‌طبعی می‌تواند به مردم یاد دهد که انعطاف‌پذیری شناختی داشته باشند، استرس را کاهش دهند و حل خلاقانه مسائل و تاب‌آوری را تقویت کنند.»
او افزود: «پدر من از شوخ‌طبعی استفاده می‌کرد و این بسیار مؤثر بود. من نیز در کار بالینی خود و با فرزندانم از شوخ‌طبعی استفاده می‌کنم. سوال این است که چگونه می‌توان از شوخ‌طبعی به‌صورت سازنده استفاده کرد؟»
شباهت میان تجارت و تربیت فرزندان
لوسی امری، نویسنده اول این مطالعه، دانشجوی پزشکی در کالج پزشکی ایالت پنسیلوانیا در زمان انجام این تحقیق بود و اکنون به‌عنوان رزیدنت اطفال در بیمارستان کودکان بوستون مشغول به کار است.
طبق گفته امری، یک شباهت جالب بین تجارت و تربیت فرزندان وجود دارد، که هر دو سلسله مراتبی هستند. «در تجارت، نشان داده شده است که شوخ‌طبعی به کاهش سلسله مراتب، ایجاد محیط‌های بهتر برای همکاری و خلاقیت، و کاهش تنش کمک می‌کند.»
امری یادآور شد که درحالی‌که روابط والدین و فرزند نسبت به روابط تجاری محبت‌آمیزتر است، اما موقعیت‌های استرس‌زا در تربیت فرزندان رایج هستند. «شوخ‌طبعی می‌تواند به کاهش این تنش و سلسله مراتب کمک کند و هر دو طرف را در یک موقعیت استرس‌زا احساس بهتری ببخشد.»
شوخ‌طبعی و لذت تربیت فرزندان
این تحقیق اولیه به‌منظور بررسی نحوه درک افراد از رابطه بین شوخ‌طبعی، تجربیاتشان از تربیت شدن و تجربیاتشان از تربیت فرزندان طراحی شده است.
هدف این مطالعه ایجاد پایه‌ای برای درک نحوه استفاده سازنده از شوخ‌طبعی در تربیت فرزندان و شناسایی موقعیت‌هایی است که در آن شوخ‌طبعی ممکن است ریسک‌پذیرتر باشد.
محققان ۳۱۲ فرد ۱۸ تا ۴۵ ساله را مورد بررسی قرار دادند. بیش از نیمی از آن‌ها گزارش دادند که توسط مراقبانی که از شوخ‌طبعی استفاده می‌کردند، تربیت شده‌اند و ۷۱.۸ درصد موافق بودند که شوخ‌طبعی می‌تواند یک ابزار مؤثر در تربیت فرزندان باشد.
اکثریت نیز گفتند که یا از شوخ‌طبعی با فرزندانشان استفاده می‌کنند یا قصد دارند استفاده کنند و معتقدند که شوخ‌طبعی مزایای بالقوه بیشتری نسبت به معایب آن دارد.
شوخ‌طبعی و روابط والدین و فرزند
مطالعه همچنین یک همبستگی بین استفاده از شوخ‌طبعی توسط والدین و نحوه دید فرزندان بالغ‌شده آن‌ها از تربیت و رابطه با والدینشان را نشان داد.
از میان کسانی که گزارش دادند والدینشان از شوخ‌طبعی استفاده می‌کردند، ۵۰.۵ درصد گفتند که رابطه خوبی با والدینشان داشتند و ۴۴.۲ درصد احساس می‌کردند که والدینشان کار خوبی در تربیت آن‌ها انجام داده‌اند.
در مقابل، از میان کسانی که والدینشان از شوخ‌طبعی استفاده نمی‌کردند، تنها ۲.۹ درصد گزارش دادند که رابطه خوبی با والدینشان داشتند و فقط ۳.۶ درصد معتقد بودند که والدینشان کار خوبی در تربیت آن‌ها انجام داده‌اند.
درحالی‌که انتظار می‌رود والدین با فرزندانشان از شوخ‌طبعی استفاده کنند، اگر خود توسط مراقبانی تربیت شده باشند که همین کار را می‌کردند، اما لوی از تفاوت‌های واضح بین این دو گروه متعجب بود.
مسیرهای پژوهشی آینده
تیم تحقیقاتی اکنون با بررسی گروهی بزرگ‌تر و متنوع‌تر از والدین و جمع‌آوری داده‌های کیفی بر اساس تجربیات والدین در استفاده از شوخ‌طبعی، این مطالعه اولیه را گسترش می‌دهند.
لوی گفت: «امید من این است که مردم بیاموزند چگونه از شوخ‌طبعی به‌عنوان یک ابزار مؤثر در تربیت فرزندان استفاده کنند، نه‌تنها برای کاهش تنش، بلکه برای توسعه تاب‌آوری و انعطاف‌پذیری شناختی و عاطفی در خود و ارائه آن به فرزندانشان به‌عنوان الگو.»
نویسندگان مطالعه خاطرنشان کردند که اگر این یافته‌ها قابل تعمیم باشند، آن‌ها به‌طور بالقوه دریچه‌ای را به سوی یک بررسی عمیق‌تر و گسترده‌تر از نحوه عملکرد «شوخ‌طبعی در تربیت فرزندان» و چگونگی استفاده مناسب از آن برای بهبود تجربیات هم کودکان و هم والدینشان باز می‌کنند.
«به همین منظور، تحقیقات آینده باید به بررسی نحوه استفاده والدین از انواع مختلف شوخ‌طبعی، تجربیات زندگی کودکان با این شوخ‌طبعی و نحوه تطبیق این استفاده‌ها از شوخ‌طبعی با دانش و نظریه‌های موجود درباره عملکرد شوخ‌طبعی بپردازد.»
این مطالعه در مجله PLoS ONE منتشر شده است.
