آیا قرص‌های خواب می‌توانند از آلزایمر جلوگیری کنند؟

ما همگی به یک خواب شبانه خوب نیاز داریم، نه تنها به این دلیل که باعث می‌شود احساس شادابی کنیم، بلکه به این دلیل که می‌تواند برای سلامت کلی ما بسیار مهم باشد. تحقیقات اخیر نشان می‌دهند که خواب ممکن است نقش کلیدی در عملکرد مغز و جلوگیری از بیماری‌هایی مانند آلزایمر داشته باشد.

به‌عنوان مثال، مطالعه جدیدی نشان می‌دهد که یک داروی رایج بی‌خوابی می‌تواند به کاهش تجمع پروتئین‌های مضر در مغز که با بیماری آلزایمر مرتبط هستند، کمک کند.

این یافته به ارتباط پیچیده‌ای بین کیفیت خواب، داروها و سلامت مغز اشاره دارد و نشان می‌دهد که تمرکز بر داشتن خواب خوب می‌تواند فوایدی بسیار بیشتر از تنها احساس شادابی به همراه داشته باشد.

تحقیقات اخیر به رهبری عصب‌شناس دکتر برندن لوسی از دانشگاه واشنگتن در سنت لوئیس (WUSTL) به این ارتباط شگفت‌انگیز بین خواب و آلزایمر پرداخته است.

ارتباط آلزایمر با خواب

در تلاش ما برای درک آلزایمر، عوامل متعددی شناسایی شده‌اند که هر یک لایه جدیدی از پیچیدگی به این بیماری اضافه می‌کنند. با این حال، تحولات اخیر نشان داده‌اند که خواب، که شاید غیرمنتظره باشد، یکی از بازیگران مهم در این معماست. نقش یک خواب شبانه خوب در حفظ سلامت مغز و احتمالاً تأخیر در شروع آلزایمر مورد توجه قرار گرفته است.

هنگامی که به خواب می‌رویم، مغز ما به حالت تمیزکاری می‌رود و فرایند حیاتی پاکسازی را اجرا می‌کند. با فعال‌سازی سیستم گلیمفاتیک، مغز پسماندهای متابولیک از جمله پروتئین‌های مضر مانند آمیلوئید-بتا و پروتئین تاو را دفع می‌کند.

گرچه این پروتئین‌ها به چشم نمی‌آیند، اما هنگامی که تجمع می‌کنند، عملکرد مغز را مختل کرده و به‌عنوان نشانگرهای بارز آلزایمر شناخته می‌شوند.

نکته مهم؟ این فرایند پاکسازی نیاز به خواب بدون وقفه دارد. هرگونه اختلال در خواب می‌تواند باعث افزایش این پروتئین‌های مضر شود و احتمالاً به پیشرفت آلزایمر کمک کند.

در حقیقت، ارتباط بین اختلالات خواب و آلزایمر آنقدر قوی است که اغلب اختلالات خواب حتی قبل از از دست دادن حافظه مشاهده می‌شوند.

سورورکسنت: یک سلاح غیرمنتظره علیه آلزایمر؟

همین تیم تحقیقاتی تصمیم گرفتند عمیق‌تر بررسی کنند که آیا یک قرص خواب رایج، سورورکسنت، می‌تواند با تجمع پروتئین مقابله کند یا نه. نتایج امیدبخش بود.

افرادی که سورورکسنت مصرف کردند، کاهش جزئی در سطح این پروتئین‌ها در مایع مغزی نخاعی داشتند – همان مایعی که مغز و نخاع ما را محافظت می‌کند.

اما قبل از اینکه به سمت مصرف قرص‌های خواب بروید، به خاطر داشته باشید که این تحقیق محدود به بزرگسالان سالم بدون مشکلات خواب بود که تنها برای دو شب بررسی شدند. علاوه بر این، اندازه نمونه کوچک بود. در حالی که این مطالعه نوری از امید را روشن می‌کند، اما همچنان یک گام کوچک در پازلی بزرگ است.

اختلالات خواب و آلزایمر

تحقیقات در زمینه آلزایمر به طور سنتی بر روی تجمع غیرعادی پروتئین‌ها به عنوان متهم اصلی این بیماری متمرکز بوده است. با این حال، با وجود سال‌ها تحقیق بی‌وقفه، ما هنوز نتوانسته‌ایم درمان موثری پیدا کنیم.

این امر پژوهشگرانی مانند دکتر لوسی را به بررسی عوامل ناشناخته‌تری مانند خواب و سبک زندگی سوق داده است.

جالب اینجاست که پیوند بین خواب و آلزایمر یکطرفه نیست. بدتر شدن آلزایمر می‌تواند چرخه طبیعی خواب-بیداری مغز را به شدت مختل کند و اختلالات خواب را افزایش دهد. در نتیجه، این امر تجمع پروتئین‌های مضر را تسریع می‌کند و روند پیشرفت بیماری را تشدید می‌کند.

اختلالات خواب مانند آپنه خواب که در بین بزرگسالان مسن شایع است، نیاز به مداخله فوری دارند. پرداختن به این شرایط می‌تواند “میوه‌های در دسترس” ما در حفظ سلامت مغز باشد.

اما یک نکته وجود دارد

با وجود مطالعه امیدوارکننده، مصرف قرص‌های خواب به عنوان یک اقدام پیشگیرانه برای آلزایمر بدون خطر نیست. استفاده طولانی مدت می‌تواند منجر به وابستگی شود و حتی خواب سطحی را القا کند. به طور عجیبی، این ممکن است باعث تجمع پروتئین شود به جای جلوگیری از آن.

دکتر لوسی توصیه می‌کند با احتیاط عمل کنیم و بیان می‌کند که هنوز برای کسانی که نگران آلزایمر هستند، زود است که رژیم روزانه مصرف سورورکسنت را آغاز کنند.

هنوز چیزهای زیادی در مورد بهینه‌سازی این داروها برای استفاده ایمن و طولانی مدت وجود دارد که باید یاد بگیریم.

بهداشت خواب، سلامت مغز و آلزایمر

صرف نظر از اینکه قرص‌های خواب در آینده بخشی از مبارزه ما با آلزایمر خواهند بود یا نه، ارزش خواب باکیفیت غیرقابل انکار است.

داشتن برنامه‌های منظم خواب، محیط خواب راحت و توجه فوری به اختلالات خواب از اقداماتی هستند که همگی می‌توانیم از آن‌ها برای حفظ عملکرد شناختی بهره ببریم.

دکتر لوسی خوش‌بین است که توسعه داروهایی که از پیوند بین خواب و آلزایمر استفاده می‌کنند، می‌تواند در نهایت به پیشگیری از زوال شناختی کمک کند.

با این حال، او با احتیاط اضافه می‌کند: “ما هنوز به آن نقطه نرسیده‌ایم.”

بنابراین، هنگامی که برای یک خواب شبانه خوب آماده می‌شوید، به یاد داشته باشید که این تنها یک لذت ساده نیست. این یک ابزار قدرتمند برای سلامت مغز است.

در حالی که هنوز قرص معجزه‌آسایی نداریم، اطمینان از داشتن خواب باکیفیت قدمی است که همه ما می‌توانیم برای داشتن مغزی سالم‌تر و شادتر برداریم.

مطالعه کامل در Annals of Neurology منتشر شده است.

توجه! این مطلب صرفا جنبه آموزشی دارد و برای استفاده از آن لازم است با پزشک یا متخصص مربوطه مشورت کنید.