خستگی ذهنی می‌تواند به اندازه خستگی جسمی فرساینده باشد، اما به جای عضلات، این بار مغز شماست که تحت فشار قرار می‌گیرد. وظایف سنگین روزمره، استرس‌های کاری، مراقبت از عزیزان و دیگر چالش‌ها ممکن است باعث شوند احساس کنید که ذهن شما دیگر توان ادامه ندارد. این نوع خستگی می‌تواند با نشانه‌هایی مثل بی‌صبری، عدم تمرکز، اختلال در خواب و حتی تغییرات جسمی مانند دردهای عضلانی همراه باشد. برای شناخت بیشتر این علائم و راه‌های مقابله با آن‌ها، ادامه مطلب را دنبال کنید.
خستگی ذهنی چیست؟
این حالت شبیه به خستگی جسمی است، اما به جای عضلات، ذهنتان خسته می‌شود. خستگی ذهنی معمولاً وقتی رخ می‌دهد که روی کاری سخت و چالش‌برانگیز تمرکز کنید. همچنین ممکن است اگر همیشه در حالت هشدار یا استرس باشید، این نوع خستگی مغزی را احساس کنید. شغل شما، مراقبت از فرزندان یا والدین سالمند و موارد دیگر می‌توانند منجر به خستگی ذهنی شوند.
شما عصبانی یا بی‌صبر می‌شوید
خستگی ذهنی می‌تواند شما را در وضعیت روحی بدی قرار دهد. ممکن است زود از کوره در بروید یا بیشتر از دیگران ناراحت شوید. وقتی از نظر ذهنی خسته هستید، کنترل احساسات برایتان سخت‌تر می‌شود.
نمی‌توانید کارها را انجام دهید
بهره‌وری همه افراد گاهی بالا و گاهی پایین می‌رود. اما خستگی ذهنی می‌تواند تمرکز کردن را واقعاً دشوار کند. همچنین انگیزه شما را از بین می‌برد. ممکن است به راحتی حواس‌پرت شوید یا ضرب‌الاجل‌ها را از دست بدهید. حتی کارهای کوچک نیز ممکن است طاقت‌فرسا به نظر برسند.
از کار بیرون می‌روید
این حالت ممکن است به شکل سرگردانی ذهن یا خواب‌آلودگی ظاهر شود. تمرکز بر روی کاری که انجام می‌دهید را سخت می‌کند و ممکن است واکنش‌های سریع شما نیز کاهش یابد. این وضعیت در برخی موارد مانند رانندگی خطرناک است. خستگی ذهنی با تصادفات رانندگی ارتباط دارد.
خوب نمی‌خوابید
ممکن است فکر کنید وقتی ذهنتان خسته است راحت‌تر به خواب می‌روید. اما همیشه این‌طور نیست. تحقیقات نشان می‌دهند افرادی که شغل‌های با بار ذهنی زیاد دارند، نسبت به افرادی که کارهای ذهنی خسته‌کننده انجام نمی‌دهند، بیشتر علائم بی‌خوابی را گزارش می‌کنند. کمبود خواب می‌تواند خستگی ذهنی را بدتر کند. اگر نمی‌توانید بخوابید یا در طول روز بسیار خسته هستید، به پزشک خود بگویید. درمان می‌تواند کمک کند.
کارهای ناسالم انجام می‌دهید
ممکن است شروع به نوشیدن الکل یا استفاده از مواد مخدر بیشتر از حد معمول کنید. خستگی ذهنی می‌تواند به کسانی که از اختلالات مصرف مواد رنج می‌برند، فشار بیشتری وارد کند. کارشناسان معتقدند این امر به این دلیل است که اعتیاد به مواد مخدر بخش‌هایی از مغز را تغییر می‌دهد که به شما در مدیریت استرس و کنترل رفتارهای تکانشی کمک می‌کنند.
افسرده می‌شوید
ممکن است احساس کنید انرژی ندارید یا انگار در حرکت آهسته هستید. برخی افراد می‌گویند که احساس بی‌حسی می‌کنند. این امر می‌تواند انجام کارهای روزمره یا اتمام پروژه‌ها را دشوار کند. اگر بیش از دو هفته احساس بسیار کم یا ناامیدی دارید، به پزشک خود بگویید. این می‌تواند نشانه‌ای از افسردگی جدی‌تر باشد.
زیاد نگران هستید
خستگی ذهنی سیستم عصبی سمپاتیک شما را فعال می‌کند. این همان حالت “جنگ یا گریز” شماست. اضطراب یک زنگ هشدار است که به شما می‌گوید چیزی اشتباه است. اگر همیشه از نظر ذهنی خسته هستید، ممکن است شروع به نگرانی دائمی یا احساس وحشت کنید. این اغلب همراه با علائم افسردگی رخ می‌دهد.
ورزش سخت‌تر به نظر می‌رسد
کارشناسان دقیقاً مطمئن نیستند که چرا خستگی ذهنی بر فعالیت‌های جسمی تأثیر می‌گذارد. برخی معتقدند تحمل شما برای ورزش ممکن است کاهش یابد. بنابراین ممکن است به نظر برسد که بیش از حد تلاش می‌کنید، در حالی که در واقعیت تلاش شما کمتر است.
عادات غذایی شما تغییر می‌کند
خستگی ذهنی می‌تواند به طرق مختلف اشتهای شما را تحت تأثیر قرار دهد. ممکن است بیشتر از حد معمول میان‌وعده بخورید و توجهی به چیزی که می‌خورید نداشته باشید. استرس نیز می‌تواند شما را به سمت غذاهای شیرین، شور یا چرب بکشاند. یا ممکن است اصلاً احساس گرسنگی نداشته باشید.
بیشتر اشتباه می‌کنید
این غیرممکن است که همیشه کار شما کامل باشد. اما خستگی ذهنی توانایی شما را برای تشخیص و اصلاح سریع اشتباهات کاهش می‌دهد یا حتی از بین می‌برد. این موضوع می‌تواند در برخی مشاغل مانند کار با ماشین‌آلات، رانندگی یا پرواز هواپیما مشکلات جدی ایجاد کند.
درد بیشتری احساس می‌کنید
هر فردی با دیگری متفاوت است، که این باعث می‌شود گفتن اینکه خستگی ذهنی چگونه بر بدن شما تأثیر می‌گذارد دشوار باشد. اما ممکن است سردرد، درد عضلات، کمردرد یا مشکلات معده داشته باشید. اگر بیماری مزمنی مانند فیبرومیالژیا دارید، ممکن است درد بیشتری نسبت به حالت معمول احساس کنید.
استراحت کنید
ممکن است با استراحت‌های کوتاه در طول دوره‌های طولانی کار ذهنی، کمتر احساس خستگی کنید. مقدار دقیقی از زمان استراحت که برای همه مفید باشد وجود ندارد. اما ممکن است بخواهید هر ۱ تا ۲ ساعت برای چند دقیقه تجدید قوا کنید.
برخی از افراد از چیزی به نام تکنیک پومودورو استفاده می‌کنند. به این صورت است که کار می‌کند:
- یک تایمر را برای ۲۵ دقیقه تنظیم کنید.
- در تمام مدت روی یک کار تمرکز کنید.
- وقتی تایمر خاموش شد، ۵ دقیقه استراحت کنید.
- بعد از چهار بلوک ۲۵ دقیقه‌ای، ۱۵ تا ۳۰ دقیقه استراحت کنید.
- این کار را تا زمانی که کارتان تمام شود (یا روز کاری به پایان برسد) تکرار کنید.
فعالیت بدنی داشته باشید
شواهدی وجود دارد که ممکن است اگر در طول استراحت‌ها ورزش کنید، انرژی بیشتری احساس کنید. سعی کنید چند دقیقه پرش بزنید و کشش انجام دهید. یا یک پیاده‌روی سریع ۱۰ تا ۱۵ دقیقه‌ای بروید.
راه‌هایی برای آرامش پیدا کنید
اجتناب از خستگی ذهنی به طور کامل سخت است. اما می‌توانید یاد بگیرید که چگونه واکنش طبیعی بدن به آرامش را فعال کنید. می‌توانید ماساژ بگیرید. یا مدیتیشن، یوگا، یا چیزی ساده مانند تماشای یک فیلم خنده‌دار را امتحان کنید. اگر به پشتیبانی بیشتری نیاز دارید، با دوستان، خانواده یا یک متخصص بهداشت روان صحبت کنید.
