وجود آرسنیک در غذاهای دریایی سال‌هاست که باعث نگرانی متخصصان سلامت شده است. اکنون یک گزارش تازه، یافته‌هایی جالب توجه را نشان می‌دهد که ممکن است خانواده‌هایی که مرتباً غذاهای دریایی مصرف می‌کنند را نگران کند.
این تحقیق به بررسی گونه‌های خاصی از غذاهای دریایی که در شهر شنژن چین مصرف می‌شوند پرداخته است. دکتر «بو فو»، محقق مرکز کنترل بیماری‌های شنژن، نقش مهمی در هدایت این تحقیق ایفا کرده است.
خطرات آرسنیک
تفاوت میان انواع آرسنیک
آرسنیک می‌تواند به اشکال مختلفی در طبیعت وجود داشته باشد، اما نوع غیرآلی آن (Inorganic Arsenic) بسیار سمی‌تر است. آژانس بین‌المللی تحقیقات سرطان، آرسنیک غیرآلی را در گروه یک قرار داده است؛ یعنی شواهد قوی از تأثیرات مضر آن وجود دارد.
تجمع تدریجی در بدن
این ماده می‌تواند در بدن انسان به مرور زمان و بر اثر قرار گرفتن‌های روزانه در معرض آن، تجمع یابد. این مسئله به‌ویژه برای افرادی که به‌طور مرتب غذاهای دریایی مصرف می‌کنند نگران‌کننده است.
بررسی نمونه‌های دریایی
پژوهشگران نمونه‌هایی از غذاهای دریایی مانند ماهی، میگو، خرچنگ و صدف را در طی چندین سال جمع‌آوری و بررسی کرده‌اند. تمرکز اصلی آنان بر میزان آرسنیک غیرآلی موجود در این غذاها بوده است.
یافته‌ها نشان می‌دهد که کودکان و نوجوانانی که مقادیر زیادی از برخی گونه‌های خاص مصرف می‌کنند، در معرض خطر بیشتری قرار دارند. البته بیشتر مصرف‌کنندگان به‌طور کلی در محدوده مصرف توصیه‌شده باقی مانده‌اند.
خطر آرسنیک برای کودکان
دوز بالاتر نسبت به وزن بدن
از آنجا که وزن بدن کودکان کمتر از بزرگسالان است، حتی مقدار متوسطی از آرسنیک می‌تواند دوز بیشتری به ازای هر کیلوگرم از وزن بدن آنان ایجاد کند.
مصرف بیشتر غذاهای محبوب
کودکان معمولاً برخی از غذاهای محبوب خود مانند میگو یا ماهی را بیشتر از بزرگسالان مصرف می‌کنند که این موضوع می‌تواند خطر تجمع آرسنیک را در بدن آنان افزایش دهد.
برخی از گروه‌های مورد مطالعه نشانه‌هایی از مشکلات غیرسرطانی مرتبط با مصرف مداوم غذاهای دریایی را بروز داده‌اند. همچنین احتمال بروز مشکلات سرطانی نیز مطرح شده است و محققان بر لزوم بررسی‌های مداوم در آب‌های منطقه تأکید دارند.
سازمان جهانی بهداشت هشدار می‌دهد که قرار گرفتن طولانی‌مدت در معرض مقادیر بالای آرسنیک، عمدتاً از طریق آب و غذای آلوده، می‌تواند باعث ابتلا به انواع بیماری‌ها از جمله سرطان شود.
اهمیت نظارت والدین بر مصرف غذاهای دریایی
تعدیل مصرف برای کاهش ریسک
والدین می‌توانند با دقت بیشتری میزان مصرف ماهی و میگو توسط فرزندان خود را کنترل کنند. همچنین بهتر است بزرگسالان نیز از تنوع غذایی بیشتری بهره ببرند تا در معرض آرسنیک به‌صورت مداوم قرار نگیرند.
لزوم آزمایش منظم غذاهای دریایی
نقش آلاینده‌های طبیعی و صنعتی
هم فرآیندهای طبیعی و هم فعالیت‌های صنعتی می‌توانند باعث ورود فلزات سنگین مانند آرسنیک به مناطق ساحلی شوند. برخی از گونه‌های دریایی قادر به جذب و انباشت این فلزات هستند و ممکن است به این طریق وارد زنجیره غذایی انسان شوند.
دعوت به اقدام فوری
کارشناسان توصیه می‌کنند که آزمایش‌های منظم بر روی غذاهای دریایی محلی انجام شود تا هرگونه خطر احتمالی به سرعت شناسایی و برطرف شود. همچنین باید منابع آلودگی شناسایی و مدیریت شوند.
محافظت از کودکان در برابر آرسنیک
اهمیت پایش مداوم
این پروژه بر ضرورت پایش دقیق و منظم، به‌ویژه در رابطه با کودکان تأکید دارد. نویسندگان این تحقیق اقدامات فعالانه برای نگه داشتن سطح آرسنیک در محدوده‌های ایمن را توصیه می‌کنند.
اطلاع‌رسانی به موقع
تیم‌های بهداشت عمومی توصیه می‌کنند که نتایج این تحقیقات به‌موقع و به زبان ساده در اختیار والدین و جوامع قرار گیرد تا بتوانند انتخاب‌های آگاهانه‌تری درباره رژیم غذایی روزمره داشته باشند.
«این مطالعه یادآور می‌شود که کودکان نیاز به توجه ویژه دارند،» دکتر بو فو، نویسنده اصلی تحقیق می‌گوید. او و همکارانش بر ارائه راهنمایی‌های عملی برای افرادی که به‌طور منظم غذاهای دریایی مصرف می‌کنند تأکید دارند.
راهکارهای عملی برای خانواده‌ها
محدود کردن بدون حذف کامل
مقامات بهداشتی توصیه می‌کنند که گروه‌های حساس، مصرف ماهی و میگو را محدود کنند، اما به‌طور کامل حذف نکنند؛ چرا که غذاهای دریایی همچنان منابع مهمی از مواد مغذی هستند و باید تعادل رعایت شود.
تنوع در نوع غذاهای دریایی
سرپرستان خانواده می‌توانند نوع غذاهای دریایی مصرفی را تغییر دهند و همچنین به اطلاعیه‌های رسمی درباره آلودگی‌ها توجه کنند.
پیشگیری زودهنگام و آموزش فراگیر
تهدید جهانی آرسنیک غیرآلی
در سراسر جهان، جوامع با مشکل آلودگی آرسنیک غیرآلی در آب آشامیدنی، برنج و سایر مواد غذایی روبه‌رو هستند. مطالعات متعدد نشان داده‌اند که کودکان به دلیل رشد سریع و اندام‌های در حال تکامل، گروهی با اولویت بالا هستند.
اهمیت آموزش و سیاست‌گذاری
راهنمایی‌های بین‌المللی بر اهمیت مداخله زودهنگام و آموزش فراگیر تأکید دارند. پایش محلی و سیاست‌گذاری دقیق، از جمله راهکارهای اصلی برای جلوگیری از آسیب‌های احتمالی محسوب می‌شوند.
ایمن نگه‌داشتن غذاهای دریایی
ادامه تحقیقات در شنژن
محققان در شهر شنژن قصد دارند تحقیقات بیشتری انجام دهند تا روند تغییر سطح آرسنیک در طول زمان را بررسی کرده و بر اساس آن، سیاست‌هایی تدوین کنند که به اطلاع‌رسانی دقیق‌تر به ساکنان کمک کند.
همکاری میان نهادها
کارشناسان پیشنهاد می‌دهند که دولت‌ها، صنایع و مراکز علمی با یکدیگر همکاری کنند. قوانین شفاف و به‌روزرسانی‌های منظم می‌تواند به ایمنی بیشتر غذاهای دریایی کمک کند.
نتیجه‌گیری: تعادل و آگاهی، کلید محافظت از سلامت خانواده
خانواده‌ها در شنژن و دیگر نقاط جهان می‌توانند همچنان از غذاهای دریایی لذت ببرند، اما رعایت احتیاط و برنامه‌ریزی درست، نگرانی‌های زیادی را کاهش می‌دهد. پژوهش مداوم و راهکارهای عملی، می‌تواند سلامت جامعه را به خوبی حفظ کند.
این مقاله در نشریه علمی Food and Chemical Toxicology منتشر شده است.
