پیشنهاد متخصصان ساده است: «حداقل دو تا پنج روز در هفته بخندید.» پژوهشهای علمی نشان میدهد خنده فقط استرس را کاهش نمیدهد، بلکه به سلامت قلب کمک میکند، سیستم ایمنی را تقویت میکند و حتی درک درد را پایین میآورد. به گفته متخصصان، حتی خندیدنِ اجباری هم میتواند اثرگذار باشد.
ملانین بی، درست مثل یک گربه، پشتش را کمی خم میکند و نفس عمیقی میکشد. بعد آگاهانه، حتی کمی مصنوعی، شروع به خندیدن میکند: «هو هو هو… ها ها ها». چند ثانیه بعد، خنده ساختگی به خندهای واقعی تبدیل میشود. پاهایش از زمین جدا میشود و بیاختیار میخندد.
بی که کمدین و سخنران ساکن لسآنجلس است، روتینی را اجرا میکند که نامش را «Laughasté» گذاشته؛ روشی الهامگرفته از یوگای خنده. خودش هم قبول دارد که در ابتدا عجیب به نظر میرسد. اما میگوید: «دقیقاً نکته همین است. وقتی اجازه میدهید عجیب باشید، خنده خودش از راه میرسد.»
از باشگاههای خنده تا پژوهشهای پزشکی
باشگاههای خنده نخستینبار در دهه ۱۹۹۰ در هند شکل گرفتند. ایده ساده بود: خندیدن استرس را کم میکند. اما با گذشت زمان، پژوهشها نشان دادند یک خنده درستوحسابی فقط حال روحی را بهتر نمیکند؛ بلکه بر سلامت قلب، سیستم ایمنی و حتی آستانه تحمل درد هم اثر دارد.
«خنده را مثل ورزش توصیه میکنیم»
مایکل میلر، متخصص قلب و استاد پزشکی در دانشگاه پنسیلوانیا، خنده را با ورزش مقایسه میکند:
«همانطور که ورزش را سه تا پنج روز در هفته توصیه میکنیم، خنده از ته دل را هم حداقل دو تا پنج روز در هفته پیشنهاد میدهیم.»
علم خنده چگونه شکل گرفت؟
مطالعات علمی مدرن درباره خنده که با عنوان «ژلوتولوژی» شناخته میشود، از دهه ۱۹۶۰ آغاز شد. ویلیام اف. فرای، از پیشگامان این حوزه، نمونههای خون خودش را هنگام تماشای لورل و هاردی بررسی کرد. نتیجه شگفتانگیز بود: خنده باعث افزایش سلولهایی میشود که سیستم ایمنی را تقویت میکنند.
در سال ۱۹۹۵، پزشکی به نام مدن کاتاریا در بمبئی، نخستین باشگاه خنده را برای مقابله با استرس در یک پارک راهاندازی کرد. وقتی جوکها خیلی زود تمام شدند، او روش تازهای ساخت: ترکیبی از تمرینهای تنفسی، کششهای ساده و صداهای آگاهانه اما «بهظاهر مسخره». شرکتکنندگان اول نقش بازی میکردند و بعد از چند دقیقه واقعاً میخندیدند.
آیا خندیدن اجباری واقعاً جواب میدهد؟
پاسخ تحقیقات غافلگیرکننده است: بله.
به گفته جنی روزندال، پژوهشگر روانشناسی پزشکی در دانشگاه ینا آلمان، حتی خنده شبیهسازیشده هم باعث ترشح اندورفین در مغز میشود. فراتحلیلها نشان میدهد درمانهای مبتنی بر خنده، هورمون استرس یعنی کورتیزول را کاهش میدهند، درد مزمن را کمتر میکنند و بهویژه در سالمندان، تحرک بدنی و حال روحی را بهبود میبخشند.
«گاهی خنده از در پشتی وارد میشود. تمرین را شروع میکنید و بعد، چون دیگران میخندند، خودتان هم واقعاً میخندید.»
چطور میتوان بیشتر خندید؟
از نگاه کاتاریا، راز کار این است که دنبال دلیل نگردید. یکی از سادهترین تمرینها این است:
- با یک نفر تماس چشمی برقرار کنید و یک دقیقه فقط صدای «ها» را تکرار کنید.
- یا یک نفس عمیق بکشید و هنگام بازدم، خنده را رها کنید.
اما شاید سختترین بخش، چیزی باشد که کاتاریا آن را «خنده صورتحساب کارت اعتباری» مینامد؛ یعنی حتی وقتی با موقعیتی ناخوشایند روبهرو میشوید، آگاهانه بخندید.
او میگوید: «این فریب دادن خودتان نیست. شل کردن موانع ذهنی است. بعدش خندهای میآید که کودکانه و بیقیدوشرط است.»
اگر این مقاله برایتان جالب بود، آن را با دوستانتان به اشتراک بگذارید یا تجربه شخصیتان از تأثیر خندیدن را در بخش نظرات بنویسید.
