هویج ساده ممکن است قوی‌تر از آنچه فکر می‌کردیم باشد. فراتر از کاربردهای متنوع آشپزی، این سبزی ریشه‌ای غنی از مواد مغذی، اکنون به دلیل مزایای بالقوه سلامتی‌اش مورد توجه قرار گرفته است. تحقیقات اخیر نشان می‌دهد که هویج می‌تواند نقش قابل‌توجهی در مبارزه با دیابت نوع ۲ ایفا کند.
این مطالعه توسط تیمی از متخصصان دانشگاه جنوب دانمارک (SDU)، بیمارستان دانشگاهی اودنسه، و دانشگاه کپنهاگ انجام شده است.
پژوهشگران دریافتند که هویج تنظیم قند خون در بدن را تقویت می‌کند و تأثیر مفیدی بر باکتری‌های روده دارد.
دیابت نوع ۲ چیست؟
دیابت نوع ۲ یکی از نگرانی‌های گسترده و رو به رشد در حوزه بهداشت عمومی است که میلیون‌ها نفر را در سراسر جهان تحت تأثیر قرار داده است.
این بیماری مزمن که با ناتوانی بدن در استفاده مؤثر از انسولین شناخته می‌شود، می‌تواند منجر به عوارض جدی مانند بیماری قلبی، آسیب به کلیه‌ها، مشکلات عصبی و از دست دادن بینایی شود.
شیوع دیابت نوع ۲ به دلیل عواملی مانند سبک زندگی کم‌تحرک، رژیم غذایی ناسالم و افزایش نرخ چاقی به طور مداوم در حال افزایش است.
فراتر از یک میان‌وعده
طبق اعلام سازمان بهداشت جهانی، تعداد افراد مبتلا به دیابت طی چند دهه گذشته تقریباً چهار برابر شده است – که بر نیاز فوری به راهبردهای مؤثر پیشگیری، مدیریت و درمان تأکید دارد.
درمان‌های فعلی دیابت نوع ۲ شامل تغییرات رژیم غذایی و داروهایی است که ممکن است تا حدی ناخوشایند باشند.
پژوهشگران پیشنهاد می‌کنند که هویج که غنی از ترکیبات زیست‌فعال است، ممکن است راهی طبیعی برای مکمل درمان‌های موجود ارائه دهد.
ترکیبات زیست‌فعال در هویج
برای آزمودن این نظریه، دانشمندان موش‌های آزمایشگاهی مبتلا به دیابت نوع ۲ را به دو گروه تقسیم کردند و به مدت ۱۶ هفته مورد مطالعه قرار دادند.
یک گروه رژیمی پرچرب که با ۱۰ درصد پودر خشک‌شده هویج تکمیل شده بود دریافت کردند، در حالی که گروه دیگر از هویج در رژیم غذایی‌شان استفاده نکردند.
نتایج نشان داد موش‌هایی که رژیم غذایی غنی از هویج داشتند، کنترل بهتری بر قند خون و میکروبیوم سالم‌تری در روده داشتند.
متخصصان نتیجه گرفتند که ترکیبات زیست‌فعال در هویج، مانند عوامل تقویت‌کننده اسیدهای چرب زنجیره کوتاه، منجر به این بهبودها شده است.
“هویج ترکیب میکروبیوم روده را تغییر داد – میلیاردها میکروارگانیسمی که در روده زندگی می‌کنند و نقش حیاتی در هضم و سلامت دارند. موش‌هایی که هویج مصرف کردند تعادل سالم‌تری از باکتری‌های روده نشان دادند،” گفت مورتن کوبک لارسن، هماهنگ‌کننده پروژه تحقیقاتی.
هویج و باکتری‌های روده
موش‌هایی که از هویج تغذیه کردند، دارای باکتری‌هایی بودند که اسیدهای چرب زنجیره کوتاه را تخمیر می‌کنند – مولکول‌های کوچکی که هنگام تخمیر فیبرهای رژیمی توسط باکتری‌ها تولید می‌شوند.
این مولکول‌ها برای تنظیم متابولیسم انرژی و قند خون حیاتی هستند. آن‌ها نقش مهمی در حفظ تعادل میکروبیوم روده و کاهش التهاب دارند.
“هر چیزی که می‌خوریم بر ترکیب باکتری‌های روده تأثیر می‌گذارد. مصرف هویج باکتری‌های روده را به سمت تعادلی سالم‌تر تغییر می‌دهد و برای موش‌های مبتلا به دیابت نوع ۲ مفید است،” لارسن توضیح داد.
راهبردهای غذایی برای دیابت نوع ۲
هویج حاوی مواد زیست‌فعال مشتق‌شده از اسیدهای چرب غیراشباع است که توانایی سلول‌ها در جذب قند را افزایش می‌دهند و به تنظیم قند خون و سلامت متابولیک کلی کمک می‌کنند.
سبزیجات دیگری مانند جعفری، کرفس و شقاقل نیز ترکیبات مشابهی دارند.
“ما هویج را به عنوان یک جزء بالقوه در راهبردهای غذایی آینده برای دیابت نوع ۲ می‌بینیم. سایر سبزیجات از خانواده هویج ممکن است خواص مشابهی داشته باشند،”
لارس پرسکر کریستنسن، استاد شیمی تحلیلی و شیمی محصولات طبیعی در SDU.
جهت‌گیری‌های آینده پژوهشی
اگرچه این تحقیق امیدوارکننده است، اما هنوز به طور مستقیم روی انسان اعمال نشده است. کارشناسان معتقدند گام بعدی انجام آزمایش‌های بالینی انسانی است.
“چنین مطالعاتی هزینه‌بر است و ما در تلاشیم بودجه خارجی برای انجام یک آزمایش بالینی کوچک با هویج‌های حاوی مقادیر نسبتاً بالای ترکیبات زیست‌فعال تأمین کنیم”.
پژوهشگران امیدوارند این مطالعه راه را برای مطالعات بالینی گسترده‌تر باز کند تا تدابیر پیشگیرانه‌ای علیه دیابت نوع ۲ ارائه دهد.
البته، نحوه آماده‌سازی هویج نیز در حفظ مواد مفید موجود در آن نقش دارد.
“حتی با سرخ‌کردن یا جوشاندن طولانی، برخی ترکیبات زیست‌فعال باقی می‌مانند. با این حال، به نظر می‌رسد مصرف هویج خام یا کمی پخته بهترین گزینه برای حفظ بیشترین مواد مفید باشد،” کریستنسن نتیجه‌گیری کرد.
این مطالعه کامل در مجله Clinical and Translational Science منتشر شده است.
