با وجود اینکه بیش از ۳۰ میلیون آمریکایی به اگزما مبتلا هستند، هنوز ناشناختههای زیادی درباره این بیماری وجود دارد. یکی از نکاتی که پژوهشها بهتدریج روشن کردهاند این است که اگزما بسیار پیچیدهتر از آن چیزی است که قبلاً تصور میشد.
بخشی از این پیچیدگی به این دلیل است که اگزمای هر فرد منحصربهفرد است. موادی که برای یک نفر آزاردهندهاند، ممکن است برای فردی دیگر مشکلی ایجاد نکنند. چالش دیگر، تعداد زیاد مواد شیمیایی رایجی است که هر روز با آنها در تماس هستیم؛ از هوایی که تنفس میکنیم تا شامپویی که استفاده میکنیم.
با شناسایی محرکهای جدید، فهرست مواد شیمیایی که میتوانند اگزمای شدید را تشدید کنند، طولانیتر شده است. اگر مواجهه خود با این مواد را محدود کنید، کنترل علائمی مانند خارش، خشکی شدید و ترکخوردگی پوست آسانتر خواهد شد.
کدام مواد شیمیایی محیط بیرون باعث تحریک اگزما میشوند؟
معمولاً آلودگی هوا را خطری برای ریهها میدانیم، اما مواد شیمیایی موجود در هوا میتوانند روی اگزما نیز تأثیر بگذارند. آلایندههای هوا شامل موارد زیر هستند:
- مونوکسید کربن
- ترکیبات آلی فرّار (VOCs)
- ترکیبات اکسید گوگرد و اکسید نیتروژن
- فلزات سمی
- آلایندههای رادیواکتیو
- ذرات معلق
ذرات معلق ترکیبی از مواد سمی مختلف هستند، از جمله:
- هیدروکربنهای آروماتیک چندحلقهای (PAHs)
- دود حاصل از تنباکو و سایر مواد
- فلزات و دیگر مواد شیمیایی
وقتی این آلایندهها با عناصر دیگر موجود در جو ترکیب میشوند، گروه دوم آلایندهها شکل میگیرد که شامل موارد زیر است:
- اُزن در سطح زمین
- دیاکسید نیتروژن
- اسید سولفوریک
- مهدود (اسماگ)
یک مطالعه نشان داد که زمانی که سطح اُزن بهمدت یک هفته بالا میماند، تعداد مراجعه به پزشک بهدلیل اگزما افزایش پیدا میکند.
فلزات سنگینی مانند کادمیوم، سرب و جیوه که در آلودگی هوا وجود دارند، اغلب از رنگها، دود سیگار و اگزوز خودروها ناشی میشوند. مواد شیمیایی آزادشده در دود تنباکو از عوامل خطر اگزما هستند و میتوانند آن را تشدید کنند. انواع دیگر دود، مانند دود ناشی از آتشسوزی جنگلها نیز همین اثر را دارند. پژوهشها نشان میدهد ترکیبات موجود در دود آتشسوزیهای طبیعی میتوانند باعث شعلهور شدن اگزما شوند.
چه باید کرد: در روزهایی که میزان اسماگ یا اُزن بالاست، زمان حضور در فضای باز را محدود کنید. این اطلاعات معمولاً در اپلیکیشنهای هواشناسی یا از طریق جستوجوی آنلاین در دسترس است. هنگام ورزش در فضای باز، تا حد امکان از محلهایی که در معرض دود اگزوز خودروها هستند، دوری کنید.
کدام مواد شیمیایی داخل خانه باعث تحریک اگزما میشوند؟
مواد شیمیایی تحریککننده زیادی میتوانند وارد محیط خانه شوند. این مواد در موارد زیر یافت میشوند:
- پارچهها مانند پردهها، لباسها و فرشها
- لوازم خانگی
- رنگهای دیواری و کاغذدیواریها
- مصالح ساختمانی
- تربانتین و سایر حلالها و چسبها
این مواد میتوانند VOC آزاد کنند و آلودگی هوای داخل خانه را افزایش دهند. رنگها، لاکها، چسبها و مواد شوینده معمولاً میزان بالایی از VOC دارند. برخی از VOCهایی که بهتر است از آنها پرهیز شود عبارتاند از:
- بنزن
- اتیلن گلیکول
- فرمالدهید
- متیلن کلراید
- تتراکلرواتیلن
- تولوئن
حتی تماس کوتاهمدت با این مواد میتواند علائم را تحریک کند، بهویژه در کودکان. این ترکیبات باعث افزایش از دست رفتن رطوبت پوست میشوند و در نتیجه خشکی و خارش را تشدید میکنند.
چه باید کرد: پیش از خرید رنگ یا محصولات مشابه، وجود VOC را بررسی کنید. برچسبها را بخوانید یا برگه اطلاعات ایمنی مواد (MSDS) را در وبسایت تولیدکننده مطالعه کنید. این برگه میزان مواد شیمیایی مضر را مشخص میکند. عبارت «کمـVOC» میتواند در شرکتهای مختلف معناهای متفاوتی داشته باشد. استفاده از وبسایتهایی مانند greenseal.org کمک میکند محصولاتی با VOC واقعاً پایین پیدا کنید.
مواد شیمیایی محل کار که اگزما را تشدید میکنند
اگر شغلی دارید که مستلزم «کار مرطوب» است، کنترل اگزما میتواند بسیار دشوارتر شود. کار مرطوب به فعالیتهایی گفته میشود که در آن دستها دائماً با مواد تحریککننده یا آلرژنها در تماس هستند. از جمله این مشاغل میتوان به پیمانکاران، ظرفشویها و آرایشگران اشاره کرد.
مواد شیمیایی رایجی که در این مشاغل با آنها تماس دارید شامل موارد زیر است:
- اسیدها
- مواد شوینده و ضدعفونیکننده
- بنزین و سایر سوختها
- چسبها
- رنگ مو و محلولهای شیمیایی
- رنگها، لاکها، وارنیشها و مواد لکهبر
- حلالها
تماس شغلی با فلزات سنگین مانند مس نیز برای افراد مبتلا به اگزمای شدید خطرناک است. ترکیبات مس در افراد واکنشهای متفاوتی ایجاد میکنند. کادمیوم و سرب سمی هستند و بهمرور در بدن تجمع پیدا میکنند. این موضوع میتواند باعث تغییر در سیستم ایمنی شود و اگزما و آسم را تحریک کند. قرار گرفتن در معرض کادمیوم در دوران بارداری نیز یک عامل خطر برای بروز اگزما در نوزاد محسوب میشود.
چه باید کرد: با پزشک خود درباره بهترین روشهای محافظتی برای دستها و ریهها مشورت کنید. اگر دائماً در معرض مواد شیمیایی تحریککننده یا آلرژنها هستید، از کارفرما بخواهید برگه اطلاعات ایمنی مواد شیمیایی را در اختیار شما بگذارد. این اطلاعات در کنار آزمایشها به شما و پزشکتان کمک میکند مهمترین مواد قابلاجتناب را شناسایی کنید.
مواد شیمیایی موجود در محصولات روزمره که اگزما را تحریک میکنند
صابونها، شویندههای لباس، محصولات مراقبت از پوست و حتی بطریهای آب حاوی موادی هستند که میتوانند سوزش، خارش و قرمزی اگزمای شدید را افزایش دهند. برخی از این مواد با انتشار بخار باعث تحریک میشوند، اما اغلب آنها زمانی مشکلسازند که مستقیماً با پوست یا پوست سر تماس پیدا کنند.
شایعترین عوامل تحریککننده، محصولات آرایشی و مراقبت از مو و پوست هستند که حاوی ترکیبات زیرند:
- مواد معطر، از جمله بالسام پرو و آلدئید سینامیک
- اوره و رتینوئیدها در بسیاری از کرمهای ضدپیری و لایهبردار
- پروپیلن گلیکول بهعنوان مرطوبکننده
- کوکامیدوپروپیل بتائین بهعنوان عامل کفکننده
- اتانول یا الکل که پوست خشک را خشکتر میکند
- پارافنیلندیآمین و سایر ترکیبات فعال در محصولات مو، ناخن و تاتوهای موقت
رنگها نیز میتوانند باعث بروز علائم شوند. رایجترین آنها عبارتاند از:
- D و C زرد شماره ۱۱
- F، D و C آبی شماره ۱
- F، D و C زرد شماره ۵ که با نام تارترازین هم شناخته میشود
مواد نگهدارنده نیز از عوامل محرک هستند، از جمله:
- پارابنها
- ایزوتیازولینونها
- فرمالدهید و آزادکنندههای فرمالدهید مانند کواترنیوم-۱۵، دیازولیدینیل اوره، ایمیدازولیدینیل اوره و DMDM هیدانتوئین
- متیلدیبرومو گلوتارونیتریل و تیومرسال که در بسیاری از لوازم آرایشی و محصولات چشمی وجود دارند
یکی از نگهدارندههای نگرانکننده بر پایه ایزوتیازولینون، Kathon CG است. این ماده ترکیبی از متیلکلروایزوتیازولینون و متیلایزوتیازولینون است و در بسیاری از لوازم آرایشی، مواد شوینده خانگی و رنگها و چسبهای صنعتی استفاده میشود.
بسیاری از پاککنندههای خانگی مملو از مواد شیمیایی و نگهدارندههایی هستند که میتوانند اگزمای شدید را بدتر کنند. شویندههای لباس، نرمکنندهها و دستمالهای خشککن ممکن است روی لباس و ملحفهها باقیمانده تحریککننده بر جای بگذارند. حتی استخرهایی که برای ضدعفونی از کلر استفاده میکنند، بهویژه در زمان شعلهور بودن اگزما، میتوانند مشکلساز باشند.
نیکل یکی از شایعترین فلزاتی است که در تماس با پوست باعث بروز یا تشدید اگزما میشود. نیکل در موارد زیر وجود دارد:
- بدلیجات
- دکمهها و زیپهای لباس
- کلیدها
- وسایل آشپزخانه
فتالاتها و بیسفنول A موادی هستند که در بسیاری از پلاستیکها وجود دارند. این مواد بهعنوان مختلکنندههای سیستم غدد درونریز شناخته میشوند و با علائم اگزما نیز ارتباط دارند. استایرن یک فرآورده نفتی است که برای ساخت یونولیت استفاده میشود و در بستهبندیها، لیوانهای یکبارمصرف، ظروف غذایی، پلاستیکها، لاستیکها، رزینها و مصالح ساختمانی مانند فایبرگلاس و عایقها بهکار میرود.
چه باید کرد: برچسب محصولات مراقبت شخصی را با دقت بخوانید تا از مواد پرخطر دوری کنید. صرفاً «طبیعی بودن» یک محصول تضمینکننده بیخطر بودن آن نیست، زیرا برخی ترکیبات گیاهی نیز میتوانند تحریککننده باشند. روغنهای اسانسی، حتی روغن درخت چای، ممکن است باعث تحریک پوست شوند. لانولین که یک نرمکننده طبیعی از پشم گوسفند است نیز میتواند مشکلساز باشد. انجمن ملی اگزما برخی عصارههای گیاهی را در فهرست مواد غیرمجاز محصولات دارای «مهر تأیید» خود قرار داده است. درباره انجام تست پچ با پزشک مشورت کنید تا فهرست مواد قابلاجتناب محدودتر شود و انتخاب محصولات ایمن سادهتر گردد.
تمام لباسهای نو را پیش از پوشیدن بشویید تا فرمالدهید و سایر مواد شیمیایی باقیمانده از فرایند تولید آنها حذف شود.
از شویندههای مایع بدون عطر و بدون رنگ استفاده کنید. آبکشی دوم میتواند به حذف مواد تحریککننده باقیمانده کمک کند. اگر به نرمکنندههای لباس علاقه دارید، از انواع بدون عطر یا بدون بو استفاده کنید.
برای نظافت خانه، به سراغ محلولهای ساده بروید؛ سرکه سفید برای شیشهها و جوششیرین برای تمیز کردن سرویس بهداشتی و آشپزخانه گزینههای مناسبی هستند.
زمانی که اگزما فعال نیست و قصد شنا در استخر دارید، پیش از ورود به آب از مرطوبکننده یا وازلین استفاده کنید. پس از خروج از استخر بلافاصله با آب ولرم دوش بگیرید و روی پوست مرطوب، مرطوبکننده بزنید.
زیورآلات و وسایل خانگی بدون نیکل انتخاب کنید. همچنین لباسهایی با دکمهها یا یراقآلات پلاستیکی یا روکشدار را در اولویت قرار دهید.
اگر شما یا اطرافیانتان با اگزمای شدید درگیر هستید، این مقاله را به اشتراک بگذارید یا تجربههای خود را در بخش نظرات بنویسید.
