همه می‌دانند که ورزش برای سلامت مفید است؛ قلب را سالم نگه می‌دارد، عضلات را قوی می‌کند و ذهن را آرام می‌سازد. اما اگر ورزش بتواند به مقابله با سرطان نیز کمک کند، چه؟
دانشمندان دانشگاه پیتسبورگ به کشفی غیرمنتظره دست یافته‌اند: ورزش نه‌تنها برای بدن مفید است، بلکه می‌تواند میکروب‌های ریز موجود در روده ما را نیز تغییر دهد. این تغییرات ممکن است باعث بهبود اثربخشی درمان‌های سرطان شوند.
پیوند میان ورزش، میکروبیوم روده و درمان سرطان
برای سال‌ها، پژوهشگران می‌دانستند که ورزش می‌تواند اثربخشی درمان‌های سرطان را افزایش دهد. همچنین می‌دانستند که ورزش می‌تواند باکتری‌های روده را دگرگون کند. اما هیچ‌کس این دو واقعیت را به هم پیوند نداده بود.
چگونه ورزش به روده کمک می‌کند تا با سرطان بجنگد
دکتر مارلیس میزل، نویسنده ارشد این تحقیق می‌گوید:
«ما پیش‌تر می‌دانستیم که ورزش اثربخشی ایمنی‌درمانی‌های سرطان را افزایش می‌دهد، و جداگانه هم می‌دانستیم که ورزش، میکروبیوم را در موش‌ها و انسان‌ها تغییر می‌دهد.»
وی ادامه می‌دهد:
«این مطالعه، این دو موضوع را به هم مرتبط می‌کند و نشان می‌دهد که تغییرات ناشی از ورزش در میکروبیوم روده، سیستم ایمنی را تقویت می‌کند و بهره‌وری ایمنی‌درمانی را از طریق ماده‌ای به نام فرمات افزایش می‌دهد. این یافته‌ها دروازه‌ای برای راهبردهای درمانی جدید باز می‌کنند که میکروبیوم را هدف قرار می‌دهند.»
به زبان ساده، ورزش ساختار روده را به گونه‌ای تغییر می‌دهد که داروهای سرطان بهتر عمل کنند.
تأثیر ورزش در کاهش تومورهای سرطانی
مطالعه روی موش‌ها
در این مطالعه، دو گروه از موش‌ها با یکدیگر مقایسه شدند. گروهی از موش‌ها به مدت چهار هفته ورزش کردند، در حالی که گروه دیگر فعالیت فیزیکی نداشتند.
زمانی که به این موش‌ها سلول‌های سرطانی تزریق شد، تفاوت‌ها آشکار شدند. موش‌هایی که ورزش کرده بودند، تومورهای کوچک‌تری داشتند و مدت زمان بیشتری زنده ماندند.
نقش حیاتی میکروب‌های روده در محافظت در برابر سرطان
حذف میکروب‌ها، حذف اثر ورزش
در چرخشی شگفت‌انگیز، زمانی که پژوهشگران با استفاده از آنتی‌بیوتیک‌ها، باکتری‌های روده موش‌ها را از بین بردند، دیگر ورزش تأثیری نداشت.
کاترین فلپس، نویسنده اصلی مقاله می‌گوید:
«زمانی که میکروب‌ها را حذف کردیم، ورزش دیگر هیچ اثری بر نتایج سرطان در موش‌ها نداشت. از دیدن این نتیجه روشن شگفت‌زده شدیم، چراکه نشان می‌داد فواید ورزش به میکروبیوم مربوط است.»
این کشف، دیدگاه‌ها را دگرگون کرد: موضوع تنها ورزش نیست، بلکه واکنش میکروبیوم روده به ورزش است که تفاوت را رقم می‌زند.
کشف ماده‌ای به نام «فرمات»؛ قهرمان پنهان در روده
فرمات چگونه باعث تقویت ایمنی می‌شود
گام بعدی دانشمندان، بررسی دقیق‌تر این میکروب‌ها بود. چه چیزی در این باکتری‌ها وجود دارد که در مبارزه با سرطان مؤثر است؟ پاسخ، فقط خود باکتری‌ها نبودند، بلکه محصولات شیمیایی آن‌ها بودند.
محققان از ابزار یادگیری ماشینی به نام SLIDE استفاده کردند تا پاسخ را بیابند. این ابزار، مولکولی ساده به نام «فرمات» را شناسایی کرد.
فرمات، که توسط میکروب‌های روده تولید می‌شود، سلول‌های ایمنی به نام سلول‌های CD8 T را به‌شدت فعال می‌سازد؛ این سلول‌ها در خط مقدم مبارزه با سرطان قرار دارند.
اثربخشی تزریق فرمات در موش‌ها
زمانی که موش‌ها به‌طور مستقیم فرمات دریافت کردند، اندازه تومورهایشان کوچک‌تر شد و مدت زمان بیشتری زنده ماندند. و وقتی فرمات همراه با ایمنی‌درمانی سرطان مصرف شد، نتایج به‌مراتب بهتر بود.
دکتر میزل می‌گوید:
«یافتن یک متابولیت خاص باکتریایی که اثرات ورزش را تقلید می‌کند، بسیار هیجان‌انگیز است. در آینده، فرمات می‌تواند به‌عنوان یک درمان مکمل برای افزایش اثربخشی ایمنی‌درمانی در بیمارانی که به درمان پاسخ نمی‌دهند، بررسی شود.»
آزمایش بر روی انسان‌ها: ارتباط فرمات و درمان بهتر
بررسی در بیماران مبتلا به ملانوم پیشرفته
پس از موفقیت در موش‌ها، تیم پژوهشی مطالعاتی را روی بیماران مبتلا به ملانوم پیشرفته آغاز کرد.
آن‌ها میزان فرمات را در خون بیماران اندازه‌گیری کردند. نتیجه شگفت‌انگیز بود: بیمارانی که میزان فرمات بالاتری داشتند، نتایج درمانی بهتری دریافت کرده بودند.
آزمایش مدفوع بیماران روی موش‌ها
در آزمایشی هوشمندانه، پژوهشگران نمونه‌های مدفوع بیماران را جمع‌آوری کردند و به موش‌های مبتلا به ملانوم تزریق کردند.
موش‌هایی که نمونه‌های دارای فرمات بالا را دریافت کردند، پاسخ ایمنی بهتری نشان دادند و بهتر با سرطان مقابله کردند.
برخی میکروب‌های روده مؤثرتر از بقیه هستند
لزوم شناخت بهتر از FMT
پیوند میکروبی مدفوع (FMT) در حال حاضر به‌عنوان روشی کمکی برای درمان سرطان در حال بررسی است، اما هنوز مشخص نیست چرا نمونه‌های برخی اهداکنندگان بهتر عمل می‌کنند.
دکتر میزل می‌گوید:
«ما می‌خواهیم شاخص‌های زیستی متابولیکی را برای شناسایی اهداکنندگان فوق‌العاده در FMT مشخص کنیم، چرا که این موضوع همچنان مانند جعبه سیاه است.»
او تأکید می‌کند:
«در حال حاضر، تمرکز همه روی نوع باکتری‌های موجود است، اما پژوهش ما نشان می‌دهد که موضوع تنها حضور یک باکتری نیست، بلکه آنچه این باکتری‌ها تولید می‌کنند ـ یعنی متابولیت‌ها ـ اهمیت دارد.»
آینده‌ای روشن: ورزش برای درمان‌های فراتر از سرطان
این پژوهش درهای جدیدی را به‌سوی درمان باز می‌کند. تیم تحقیقاتی اکنون به این فکر می‌کند که آیا تغییرات میکروبی ناشی از ورزش می‌تواند به درمان سایر بیماری‌ها مانند اختلالات خودایمنی نیز کمک کند یا نه.
آن‌ها همچنین به دنبال درک بهتر از چگونگی تغییر میکروبیوم روده به واسطه ورزش هستند.
نتیجه‌گیری
ورزش قدرتی فراتر از تصور دارد. تأثیر آن تنها محدود به تقویت عضله یا کاهش وزن نیست. ورزش ساختار شیمیایی روده را تغییر می‌دهد ـ تغییری که می‌تواند راه‌های درمانی آینده سرطان را متحول کند.
