در تحولی نگران‌کننده، بلومبرگ گزارش داد که ویروس مرگبار ماربورگ (Marburg virus) در اتیوپی شیوع پیدا کرده است. این ویروس با نرخ مرگ‌ومیر تا ۸۸ درصد، یکی از خطرناک‌ترین ویروس‌های شناخته‌شده در جهان به شمار می‌رود. سازمان جهانی بهداشت (WHO) و مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌های آفریقا (Africa CDC) در حال اجرای برنامه‌های فوری برای مهار این بحران هستند.
تأیید اولین شیوع ماربورگ در اتیوپی
دولت اتیوپی تأیید کرده است که نخستین شیوع رسمی ویروس ماربورگ در مناطق نزدیک به مرز اتیوپی و سودان جنوبی رخ داده است. بر اساس اعلام وزارت بهداشت این کشور، ۹ مورد ابتلا شناسایی شده که برخی از آن‌ها شامل کارکنان مراقبت‌های بهداشتی هستند. نتایج آزمایش‌های ارسال‌شده برای بررسی «تب هموراژیک ویروسی» وجود این ویروس را تأیید کرده‌اند.
به گفته WHO، ویروس شناسایی‌شده در اتیوپی همان سویه‌ای است که پیش‌تر در شرق آفریقا مشاهده شده بود. مقامات بهداشتی محلی با همکاری سازمان‌های بین‌المللی، اقدامات فوری برای جلوگیری از گسترش بیماری را آغاز کرده‌اند.
ویروس ماربورگ چگونه منتقل می‌شود؟
ویروس ماربورگ معمولاً از طریق تماس مستقیم انسان‌ها با مناطق آلوده به مدفوع یا ادرار خفاش‌های میوه‌خوار منتقل می‌شود. این خفاش‌ها در غارها و معادن تاریک زندگی می‌کنند و تماس انسان با آن محیط‌ها می‌تواند منجر به آلودگی شود. همچنین پس از ابتلا، بیماری از طریق تماس مستقیم با مایعات بدن فرد بیمار یا سطوح آلوده گسترش می‌یابد.
در یکی از شیوع‌های پیشین در رواندا، منبع ویروس به فعالیت‌های استخراج معادن در غارها مرتبط دانسته شده بود. همین موضوع باعث شده تا کشورها برای کارگران معدن محدودیت‌های ایمنی جدیدی وضع کنند.
علائم و نشانه‌های ویروس ماربورگ
دوره نهفتگی ویروس بین ۲ تا ۲۱ روز متغیر است. نخستین علائم معمولاً شامل:
- تب بالا
- سردرد شدید
- درد شدید عضلات
در بیشتر بیماران، پس از چند روز نشانه‌های شدیدتری مانند استفراغ، اسهال و خون‌ریزی از لثه، بینی یا اندام‌های داخلی بروز می‌کند. بیماری معمولاً با سرعت زیاد پیشرفت می‌کند و بدون مراقبت پزشکی احتمال مرگ بسیار بالاست.
هیچ درمان تأییدشده‌ای وجود ندارد
در حال حاضر هیچ درمان خاص یا واکسن تأییدشده‌ای برای ویروس ماربورگ وجود ندارد. با این حال، در برخی کشورها مانند رواندا، داروهای ضدویروسی از جمله رمدسیویر (Remdesivir) به‌صورت آزمایشی و اضطراری استفاده شده است.
سازمان جهانی بهداشت در پاسخ به بحران اخیر، محموله‌هایی از تجهیزات ایزولاسیون، لباس‌های محافظ شخصی و داروهای حمایتی به اتیوپی ارسال کرده است. درمان حمایتی مانند جایگزینی مایعات بدن و حفظ تعادل الکترولیتی می‌تواند شانس زنده ماندن بیماران را افزایش دهد.
اقدامات فوری برای مهار بحران
WHO و Africa CDC ضمن قدردانی از پاسخ سریع دولت اتیوپی، اعلام کرده‌اند که همکاری بین‌المللی برای جلوگیری از گسترش ویروس در حال تقویت است. در مناطق مرزی با سودان جنوبی نیز مراکز کنترل و غربالگری ایجاد شده تا از انتقال بین‌المللی بیماری جلوگیری شود.
با این حال، شرایط بهداشتی در هر دو کشور شکننده است. در سودان جنوبی، سال‌ها درگیری داخلی و کمبود زیرساخت‌های درمانی، واکنش اضطراری را دشوار کرده است.
نرخ مرگ‌ومیر در شیوع‌های گذشته
بر اساس داده‌های سازمان جهانی بهداشت، میانگین مرگ‌ومیر ناشی از ویروس ماربورگ حدود ۵۰ درصد است. در برخی از شیوع‌های قبلی، این نرخ بین ۲۴ تا ۸۸ درصد متغیر بوده است. این اختلاف به میزان آمادگی نظام‌های بهداشتی و سرعت شناسایی بیماران بستگی دارد.
آینده مبهم؛ اما با امید به کنترل سریع
اگرچه ماربورگ یکی از خطرناک‌ترین ویروس‌های جهان محسوب می‌شود، اما تجربه‌های پیشین در کنترل شیوع‌های مشابه نشان داده‌اند که اقدامات سریع و هماهنگ می‌تواند از فاجعه جلوگیری کند. آموزش عمومی، ایزوله‌کردن بیماران و همکاری بین‌المللی از مهم‌ترین عوامل برای مهار آن هستند.
ویروس ماربورگ بار دیگر یادآور این حقیقت است که مقابله با بیماری‌های نوظهور، نیازمند همکاری جهانی، آمادگی بهداشتی و اطلاع‌رسانی دقیق است.
جمع‌بندی
شیوع ویروس ماربورگ در اتیوپی زنگ خطری جدی برای منطقه شرق آفریقا و جهان است. هرچند درمانی قطعی وجود ندارد، اما تشخیص زودهنگام، مراقبت حمایتی و همکاری میان‌دولتی می‌تواند از تبدیل این بحران به یک فاجعه جهانی جلوگیری کند.
برای آگاهی از تازه‌ترین تحولات در زمینه سلامت جهانی و بیماری‌های نوظهور، مقالات بیشتر فوت‌وفن سلامت را بخوانید یا نظر خود را در بخش دیدگاه‌ها بنویسید.
