لبخند می‌تواند روزی را روشن‌تر کند، اما وقتی لبخندها به اشتراک گذاشته می‌شوند، ممکن است چیزی عمیق‌تر از روح را التیام دهند — بدن را نیز. پژوهش جدیدی از انجمن روان‌شناسی آمریکا نشان می‌دهد زوج‌های سالمند که لحظات شاد را با هم تجربه می‌کنند، سطح پایین‌تری از هورمون کورتیزول دارند؛ هورمونی که با استرس مرتبط است.
این یافته‌ها نشان می‌دهد شادیِ مشترک با شریک زندگی ممکن است به‌طور نامحسوس بدن را در حالت تعادل و آرامش نگه دارد.
چرا احساسات مشترک اهمیت دارند
دکتر تومیکو یوندا از دانشگاه کالیفرنیا دیویس توضیح می‌دهد که تحقیقات پیشین نشان داده‌اند احساسات مثبتی مانند شادی، عشق و هیجان برای سلامتی مفیدند و حتی با طول عمر بیشتر ارتباط دارند.
«در زندگی واقعی، قوی‌ترین احساسات مثبت ما معمولاً در ارتباط با دیگران شکل می‌گیرد.» — دکتر یوندا
او و همکارانش می‌خواستند بدانند زوج‌های سالمند هرچند وقت یک‌بار احساسات مثبتی را با هم به اشتراک می‌گذارند و آیا این لحظات بر بدنشان تأثیر واقعی دارد یا نه.
نتایج به نکته‌ای ساده اما ژرف اشاره می‌کند: شادی به ندرت در تنهایی رخ می‌دهد. وقتی شادی بین دو نفر جریان می‌یابد، ممکن است امواجی ایجاد کند که تا عمق بدن نفوذ کند.
رابطه بین شادی و سطح کورتیزول
در این مطالعه، تیم دکتر یوندا داده‌هایی از ۶۴۲ سالمند در کانادا و آلمان گردآوری کرد که شامل ۳۲۱ زوج ۵۶ تا ۸۹ ساله بودند. هر شرکت‌کننده طی یک هفته چندین بار در روز نظرسنجی‌های کوتاهی درباره احساس شادی، آرامش یا علاقه پر کرد.
پس از هر پرسشنامه، با استفاده از نوار بزاقی نمونه جمع‌آوری کردند — پنج تا هفت بار در روز، مجموعاً بیش از ۲۳ هزار نمونه.
نتایج نشان داد زمانی که زوج‌ها همزمان احساسات مثبتی را تجربه می‌کردند، سطح کورتیزول بدنشان پایین‌تر می‌آمد. این تنها یک تصادف یا نوسان خلقی فردی نبود؛ شادی مشترک امضای زیستی خود را داشت.
حتی پس از در نظر گرفتن عواملی مانند سن، دارو و چرخه طبیعی هورمونی، اثر همچنان قوی باقی ماند.
قدرت شگفت‌انگیز شادی مشترک
«چیزی منحصربه‌فرد در به‌اشتراک‌گذاری احساسات مثبت وجود دارد. جالب‌تر این‌که نشانه‌هایی یافتیم که اثرات آن پایدار است.» — دکتر یوندا
وقتی زوج‌ها با هم احساس خوبی داشتند، سطح کورتیزول‌شان تا ساعات بعد نیز پایین‌تر باقی می‌ماند. این یعنی تجربه همزمان شادی ممکن است بدن را در طول زمان آرام‌تر نگه دارد.
حتی لحظه‌های کوتاه شادی مانند خنده‌ای ناگهانی، نگاه رضایت یا حس افتخار نیز کافی بود تا این اثر فعال شود. این موضوع ربطی به طول رابطه یا کامل بودن آن نداشت — بلکه به همان لحظات واقعی و مشترک بستگی داشت.
هر لحظه با هم مهم است
ممکن است تصور شود تنها زوج‌های خوشحال از این مزیت برخوردارند، اما پژوهش نشان داد این‌طور نیست. اثر آرام‌بخش حتی در زوج‌هایی دیده شد که از رابطه خود کاملاً راضی نبودند.
به‌عبارتی، هم‌احساسی مثبت تأثیرگذار است، صرف‌نظر از قدرت یا ضعف پیوند عاطفی کلی. این یافته نشان می‌دهد حتی زوج‌هایی که دچار تنش‌اند، از لحظات کوتاه هم‌زمانی احساسی سود می‌برند.
- پختن شام با هم
- خندیدن به خاطره‌ای مشترک
- تماشای برنامه مورد علاقه
تمام این لحظات می‌توانند به‌طور نامحسوس بدن را در برابر استرس محافظت کنند.
شادی، پلی میان همه انسان‌ها
کنجکاوی دکتر یوندا به روابط عاشقانه محدود نمی‌شود. او می‌خواهد بداند آیا احساسات مثبت مشترک میان دوستان، همکاران یا اعضای خانواده نیز چنین اثراتی دارند یا خیر.
«این پژوهش بر نظریه هم‌طنینی مثبت بنا شده که می‌گوید وقتی افراد احساسات مثبتی را همراه با ارتباط همزمان و مراقبت متقابل تجربه می‌کنند، سلامت روانی و فیزیولوژیکی‌شان بهبود می‌یابد.» — دکتر یوندا
بر اساس این نظریه، چنین لحظاتی می‌تواند بین هر دو انسان اتفاق بیفتد، نه فقط میان زوج‌ها. اگر این فرضیه تأیید شود، درک ما از سلامت روان و پیری سالم دگرگون خواهد شد.
حتی یک گفت‌وگوی کوتاه، خنده‌ای مشترک یا لبخندی میان غریبه‌ها می‌تواند در سطح فیزیولوژیکی، استرس بدن را کاهش دهد.
درس آرامش برای زندگی مشترک
بیشتر پژوهش‌های علمی بر آنچه در بدن اشتباه پیش می‌رود تمرکز دارند، اما این تحقیق به آنچه درست پیش می‌رود نگاه می‌کند — به این‌که چگونه ارتباط انسانی می‌تواند شفابخش باشد.
نتایج یادآوری می‌کند که سلامت و رفاه فقط به تغذیه، ورزش یا خواب مربوط نیست. بخش مهمی از آن به گرمای انسانی و ارتباط مثبت ما با دیگران وابسته است.
برای جامعه‌ای که در حال پیر شدن است، این یافته پیامی امیدبخش دارد: سالمندان برای حفظ سلامت خود به برنامه‌های پیچیده نیاز ندارند. گاهی فقط نزدیکی عاطفی، تبادل ساده لبخندها و گفت‌وگوهای صمیمی، می‌تواند قلب را سبک‌تر و ذهن را آرام‌تر کند.
نتیجه‌گیری: جوان ماندن با شادی‌های مشترک
اشتراک لحظات شاد تنها روح را تقویت نمی‌کند، بلکه واکنش استرسی بدن را نیز کاهش می‌دهد. این حقیقت، نه استعاره، بلکه فیزیولوژی ناب است — و شاید همان راز واقعی برای جوان ماندن قلب باشد.
این پژوهش در مجله Journal of Personality and Social Psychology منتشر شده است.
شما آخرین باری که با کسی خندیدید کی بود؟ همین حالا این مقاله را با یکی از عزیزانتان به اشتراک بگذارید تا شادی را دو برابر کنید!
