بر اساس یک مطالعه جدید، حتی یک میزان اندک از ورزش متوسط تا شدید در هفته – فقط ۳۵ دقیقه – می‌تواند به طور چشمگیری احتمال ابتلای افراد مسن به زوال عقل را کاهش دهد.
این پژوهش که توسط دانشکده بهداشت عمومی بلومبرگ در دانشگاه جانز هاپکینز انجام شده، نشان داده است که حتی افراد سالمند ضعیف نیز از این میزان کم فعالیت بدنی سود می‌برند.
نتایج این مطالعه نشان می‌دهد که فعالیت بدنی یک روش در دسترس برای بسیاری از سالمندان جهت حفظ سلامت شناختی آن‌ها است.
کاهش خطر زوال عقل با ورزش
محققان داده‌های مربوط به نزدیک به ۹۰,۰۰۰ بزرگسال در بریتانیا را تجزیه‌وتحلیل کردند. هر شرکت‌کننده به مدت یک هفته یک دستگاه پوشیدنی روی مچ خود داشت که سطح فعالیت بدنی او را ثبت می‌کرد. سپس به‌طور میانگین ۴.۴ سال پیگیری شدند تا مشخص شود چه افرادی به زوال عقل مبتلا می‌شوند.
نتایج این پژوهش بسیار قابل توجه بود: در مقایسه با افرادی که هیچ فعالیت بدنی متوسط تا شدید نداشتند، کسانی که حداقل ۳۵ دقیقه در هفته ورزش کرده بودند، ۴۱٪ کمتر در معرض خطر ابتلا به زوال عقل قرار گرفتند.
مقادیر بیشتر فعالیت بدنی با کاهش خطر بیشتری همراه بود:
- ۶۰٪ کاهش برای ۳۵ تا ۶۹.۹ دقیقه ورزش در هفته
- ۶۳٪ کاهش برای ۷۰ تا ۱۳۹.۹ دقیقه ورزش در هفته
- ۶۹٪ کاهش برای ۱۴۰ دقیقه یا بیشتر ورزش در هفته
دکتر آمال وانگاتونگا، استادیار اپیدمیولوژی در دانشکده بلومبرگ و نویسنده اصلی این مطالعه، توضیح می‌دهد:
«یافته‌های ما نشان می‌دهد که افزایش فعالیت بدنی، حتی در حد پنج دقیقه در روز، می‌تواند خطر زوال عقل را در سالمندان کاهش دهد.»
وی افزود: «این تحقیق به شواهد رو به رشدی اضافه می‌کند که نشان می‌دهند انجام مقداری ورزش بهتر از هیچ ورزشی نکردن است، به‌ویژه در مورد یک بیماری مرتبط با افزایش سن که در حال حاضر درمانی ندارد.»
خطرات زوال عقل و نقش ورزش
زوال عقل، که اغلب ناشی از بیماری آلزایمر است، در میان جمعیت سالمندان بسیار رایج است. در ایالات متحده، حدود هفت میلیون نفر به آن مبتلا هستند. این بیماری یک نفر از هر سه فرد بالای ۸۵ سال را تحت تأثیر قرار می‌دهد و انتظار می‌رود با افزایش میانگین سنی جمعیت، این آمار افزایش یابد.
دانشمندان مدت‌ها است که در حال بررسی تأثیر عوامل سبک زندگی بر کاهش خطر زوال عقل هستند. از جمله این عوامل، مدیریت بهتر کلسترول، فشار خون، قند خون و افزایش فعالیت بدنی مورد تأکید قرار گرفته است. با این حال، تاکنون مشخص نبود که چه میزان ورزش برای محافظت از مغز کافی است.
دستورالعمل‌های فعلی در ایالات متحده و بریتانیا، ۱۵۰ دقیقه ورزش با شدت متوسط در هفته (حدود ۲۰ دقیقه در روز) را توصیه می‌کنند. اگرچه این میزان مفید است، اما ممکن است برای برخی از سالمندان، به‌ویژه کسانی که دچار ضعف جسمی یا مشکلات حرکتی هستند، دلهره‌آور باشد.
اما داده‌های جدید نشان می‌دهند که حتی بخش کوچکی از این مقدار توصیه‌شده نیز می‌تواند محافظت معناداری در برابر زوال عقل ایجاد کند. محققان به‌طور ویژه شرکت‌کنندگانی را که معیارهای «ضعیف» یا «نیمه‌ضعیف» را داشتند، مورد بررسی قرار دادند و دریافتند که مقادیر کم ورزش نیز در کاهش خطر زوال عقل در این گروه‌ها مؤثر است.
دکتر وانگاتونگا در این باره گفت: «این یافته‌ها نشان می‌دهند که حتی سالمندانی که ضعیف هستند یا در آستانه ضعف قرار دارند، ممکن است بتوانند با ورزش کم‌حجم، خطر زوال عقل را کاهش دهند.»
محدودیت‌های مطالعه و مسیر تحقیقات آینده
از آنجا که این مطالعه یک کارآزمایی بالینی نبود، نمی‌توان به‌طور قطعی اثبات کرد که خود ورزش مستقیماً از زوال عقل جلوگیری می‌کند.
برای کاهش احتمال علت معکوس (یعنی اینکه زوال عقل پنهان باعث کاهش فعالیت افراد شده باشد)، تیم تحقیقاتی تحلیل خود را پس از حذف تشخیص‌های زوال عقل در دو سال اول پیگیری، مجدداً انجام داد.
حتی پس از این تغییرات، ارتباط محافظتی میان فعالیت بدنی و کاهش خطر زوال عقل همچنان قوی باقی ماند و این فرضیه را تقویت کرد که حرکت و ورزش می‌توانند به حفظ عملکرد شناختی کمک کنند.
نویسندگان این مطالعه خواستار تحقیقات بیشتری از طریق کارآزمایی‌های بالینی تصادفی شده‌اند. آن‌ها «ورزش کم‌حجم» را به‌عنوان یک گام بالقوه مهم برای سالمندان – به‌ویژه آن‌هایی که برای دستیابی به اهداف ورزشی بالاتر مشکل دارند – مطرح می‌کنند.
با تشویق سالمندان به انجام فقط چند دقیقه ورزش در روز و افزایش تدریجی آن، می‌توان افراد بیشتری را به حداقل ۳۵ دقیقه فعالیت متوسط تا شدید در هفته رساند و در نتیجه، خطر زوال عقل را در آن‌ها کاهش داد.
خطر زوال عقل در سالمندان
با توجه به افزایش تعداد سالمندان در سراسر جهان و تأثیرات قابل توجه زوال عقل بر افراد، خانواده‌ها و سیستم‌های بهداشتی، این یافته‌ها بسیار مهم هستند.
اگرچه برای برخی افراد اختصاص ۲۰ دقیقه در روز به ورزش دشوار است، این مطالعه نشان می‌دهد که حتی افزایش‌های اندک در فعالیت بدنی – مانند پیاده‌روی کوتاه، باغبانی سبک یا تمرینات ملایم – می‌توانند به بهبود سلامت مغز کمک کنند.
پیام این تحقیق واضح است: حتی مقدار کمی ورزش بهتر از هیچ است، و همین تلاش اندک می‌تواند نتایج چشمگیری داشته باشد.
با فراهم کردن دسترسی بیشتر سالمندان به فعالیت بدنی – به‌ویژه افرادی که به دلیل ضعف جسمانی دچار محدودیت هستند – متخصصان سلامت می‌توانند گامی مهم در جهت کاهش بار زوال عقل در جوامع سالمند بردارند.
این مطالعه در مجله Journal of the American Medical Directors Association منتشر شده است.
