تصور کنید: شما از جشن عروسی یکی از دوستانتان کنار گذاشته شده‌اید یا در یک تیم آخرین نفری هستید که انتخاب می‌شوید. این تجربه‌ای از طرد شدن اجتماعی است.
درحالی‌که طرد شدن اجتماعی دردناک است، مطالعه‌ای جدید از دانشگاه کالیفرنیای جنوبی (USC) نشان می‌دهد که این تجربه می‌تواند درس‌های ارزشمندی را به ما بیاموزد.
این مطالعه چگونه طرد شدن اجتماعی را تحلیل می‌کند؟
این تحقیق به بررسی تأثیر طرد شدن بر تعاملات اجتماعی ما می‌پردازد. این مطالعه نقش مغز را در درک روابط روشن می‌کند و توضیح می‌دهد چرا برخی روابط لذت‌بخش هستند و برخی دیگر نه.
طرد شدن اجتماعی به‌عنوان ابزار یادگیری
لئور هکل، استاد روان‌شناسی در USC، تمرکز منحصربه‌فرد این مطالعه را توضیح داد:
«ما اغلب بررسی می‌کنیم که چگونه طرد شدن باعث ناراحتی می‌شود، اما کمتر درباره نقش آن به‌عنوان ابزاری برای یادگیری می‌دانیم.»
پژوهشگران سؤالات مهمی را مطرح کردند:
- این تجربیات چگونه درک ما از نقش‌های اجتماعی‌مان را اصلاح می‌کنند؟
- چگونه این تجربیات ادراک ما از نگاه دیگران به خودمان را شکل می‌دهند؟
- مهم‌تر از همه، چگونه به ما کمک می‌کنند که تصمیم بگیریم چه کسی ارزش وقت و تلاش ما را دارد؟
پیوندهای اجتماعی و نقش مغز
بر اساس این مطالعه، شکل‌گیری روابط به دو عملکرد کلیدی مغز وابسته است:
- یادگیری از پاداش‌ها
- شناسایی ارزش روابط (میزان قدردانی دیگران از ما)
تعاملات مثبت اجتماعی، مانند لبخند یا تعریف، به‌عنوان پاداش عمل می‌کنند و ارتباطات را تقویت می‌کنند. به همین ترتیب، تشخیص اینکه دیگران ما را ارزشمند می‌دانند (مانند دوستی که از ما حمایت می‌کند)، انگیزه‌ای برای تقویت این روابط فراهم می‌کند.
با این حال، این دو فرآیند همیشه با هم هماهنگ نیستند. مثلاً ممکن است دوستی به دلیل مشغله کاری نتواند در جشن تولد شما شرکت کند، اما همچنان شما را ارزشمند بداند. به‌طور مشابه، رد شدن در مصاحبه شغلی لزوماً به معنای کم‌ارزش بودن شما نیست.
پروفسور هکل می‌گوید:
«مغز ما این تفاوت‌های ظریف را دنبال می‌کند. درک این موضوع می‌تواند بینش‌هایی در مورد مشکلاتی مانند اضطراب اجتماعی یا افسردگی ارائه دهد، جایی که این سیگنال‌ها ممکن است اشتباه تفسیر شوند.»
درد اجتماعی و طرد شدن
برای بررسی این مکانیسم‌ها، پژوهشگران یک بازی طراحی کردند که تعاملات اجتماعی واقعی را شبیه‌سازی می‌کند. دانشجویان کالج – به دلیل شبکه‌های اجتماعی در حال تغییر سریعشان گروهی ایده‌آل برای مطالعه بودند – در حین انجام بازی تحت اسکن MRI قرار گرفتند.
شرکت‌کنندگان پروفایل‌هایی توصیف‌کننده قابلیت اعتماد خود ساختند، با این باور که دیگران آن‌ها را ارزیابی می‌کنند. سپس در یک بازی اعتماد اقتصادی به‌عنوان «پاسخ‌دهندگان» عمل کردند و تصمیم گرفتند که آیا پاداش‌ها را با «تصمیم‌گیرندگان» فرضی به اشتراک بگذارند یا نه.
هر تعامل بازخوردی در دو جنبه ارائه می‌کرد:
- موفقیت یا عدم موفقیت یک تطابق
- رتبه‌بندی شرکت‌کننده توسط دیگران
اسکن‌های مغزی مسیرهای عصبی متمایزی برای پردازش این نتایج نشان دادند. طرد شدن مناطق مرتبط با درد اجتماعی را فعال کرد، درحالی‌که پذیرش نواحی مرتبط با یادگیری پاداش را تحریک کرد.
مغز چگونه بازخورد را تفسیر می‌کند؟
مدل‌های محاسباتی این مطالعه نشان داد که تصمیمات شرکت‌کنندگان تحت تأثیر نتایج و رتبه‌بندی‌ها قرار گرفته‌اند.
برای مثال، فردی که یک تطابق مثبت و رتبه بالایی را تجربه کرده بود، احتمال بیشتری داشت که دوباره همان «تصمیم‌گیرنده» را انتخاب کند.
این یافته‌ها تفاوت‌هایی در فعالیت مغز بر اساس نوع بازخورد را نیز برجسته کرد. بازخورد منفی مناطق مرتبط با طرد اجتماعی را فعال کرد، درحالی‌که تجربیات مثبت نواحی مربوط به پاداش را تحریک کرد.
پروفسور هکل اشاره کرد:
«مطالعه ما نشان می‌دهد که افراد از یک بازخورد به شیوه‌های متفاوتی یاد می‌گیرند. این مسئله پرسش‌هایی را درباره چگونگی تأثیر این تفاوت‌ها بر توانایی ما در ایجاد ارتباطات مطرح می‌کند.»
پیامدها برای رفتار اجتماعی
این تحقیق پیامدهای عمیقی برای درک سلامت روان دارد. برای مثال:
- افراد مبتلا به اضطراب اجتماعی ممکن است در تشخیص ارزشمندی خود برای دیگران مشکل داشته باشند.
- افراد مبتلا به افسردگی ممکن است انگیزه‌ای برای تعاملات اجتماعی پیدا نکنند و در نتیجه در ایجاد روابط ناتوان شوند.
پروفسور هکل افزود:
«با بررسی این مسیرهای عصبی، امیدواریم استراتژی‌های بهتری برای رفع این چالش‌ها توسعه دهیم.»
فراتر از آزمایشگاه: درس‌های عملی
درحالی‌که این مطالعه بر مکانیسم‌های مغزی متمرکز است، یافته‌های آن کاربردهای عملی نیز دارد.
تشخیص اینکه طرد شدن همیشه نشان‌دهنده بی‌ارزشی نیست، می‌تواند به افراد کمک کند تا با چالش‌های اجتماعی بهتر کنار بیایند.
برای مثال، فهمیدن اینکه دعوت‌نشدن به یک مهمانی لزوماً به معنای بی‌اهمیتی شما نیست، می‌تواند از سوءتفاهم‌های غیرضروری جلوگیری کند.
پروفسور هکل گفت:
«طرد شدن اجتماعی، با وجود دردناکی‌اش، می‌تواند به ما درک بهتری از روابط بدهد و به ما بیاموزد که کجا باید وقت و انرژی‌مان را سرمایه‌گذاری کنیم.»
ارتباطات اجتماعی بهتر با طرد شدن
مطالعه USC پیچیدگی روابط انسانی را برجسته می‌کند. این مطالعه نشان می‌دهد که مغز ما چگونه در پذیرش و طرد اجتماعی تعادل برقرار می‌کند و ما را به سمت ارتباطات معنادار هدایت می‌کند.
با درک این فرآیندها، می‌توانیم روابط سالم‌تری را ترویج دهیم و از کسانی که با چالش‌های اجتماعی دست‌وپنجه نرم می‌کنند، حمایت کنیم.
در نهایت، اگرچه طرد شدن ممکن است آزاردهنده باشد، اما پتانسیل آن را دارد که ما را به موجوداتی اجتماعی بهتر و هوشیارتر تبدیل کند. این تحقیق نشان می‌دهد که حتی درد طرد شدن می‌تواند ابزاری قدرتمند برای رشد و ارتباط باشد.
این مطالعه در مجله Proceedings of the National Academy of Sciences منتشر شده است.
