در ذهن بسیاری از ما، حمله قلبی تصویری سینمایی دارد: فردی ناگهان سینه‌اش را می‌گیرد، با حالتی دردناک فرو می‌ریزد، و اطرافیان با ترس و ناباوری نگاه می‌کنند. این صحنه آشنا حاصل دهه‌ها نمایش در فیلم‌ها و سریال‌های تلویزیونی است.
اما واقعیت چیز دیگری است. تجربه واقعی یک حمله قلبی اغلب بسیار متفاوت، آرام‌تر و حتی گمراه‌کننده‌تر از آن چیزی است که ما از رسانه‌ها آموخته‌ایم. این تصویر نادرست می‌تواند مانعی جدی در برابر درمان به‌موقع و نجات‌بخش باشد.
تأثیر منفی «حمله قلبی هالیوودی»
Ann Eckhardt، استاد پرستاری و پژوهشگر دانشگاه تگزاس در آرلینگتون، سال‌هاست که در زمینه برداشت عمومی از حمله قلبی تحقیق می‌کند. او بر این باور است که برداشت اشتباه عمومی از نشانه‌های حمله قلبی، نتیجه مستقیم تصویری است که رسانه‌ها در دهه‌های گذشته ساخته‌اند.
پیامدهای این برداشت نادرست
دکتر اکارت می‌گوید:
«ما در دهه‌های ۱۹۸۰ و ۱۹۹۰ با ساخت تصویری دروغین از حمله قلبی، به خود آسیب زدیم. واقعیت این است که همیشه این اتفاق به صورت ناگهانی و شدید رخ نمی‌دهد.»
او توضیح می‌دهد که گاهی نشانه‌ها آن‌قدر خفیف هستند که فرد منتظر می‌ماند تا ببیند وضعیت چگونه پیش می‌رود، و همین تأخیر می‌تواند باعث بروز عوارض جدی شود. در علم قلب، زمان یعنی عضله. هرچه جریان خون به قلب بیشتر قطع شود، آسیب بیشتری به بافت قلب وارد می‌شود.
علائم حمله قلبی همیشه واضح نیستند
یکی از باورهای اشتباه رایج این است که حمله قلبی همیشه با دردی شدید و ناگهانی همراه است. در واقع، بسیاری از نشانه‌ها بسیار خفیف و مبهم هستند.
نشانه‌هایی مبهم اما خطرناک
افراد ممکن است فشار، ناراحتی یا حسی غیرعادی را در سینه خود احساس کنند که به‌راحتی آن را نادیده می‌گیرند، مخصوصاً زمانی که درگیر استرس یا مشغله‌های روزمره هستند. دکتر اکارت و تیمش بررسی کردند که مردم چطور درد قفسه سینه را تفسیر می‌کنند و این برداشت چگونه بر تصمیم‌گیری آن‌ها برای مراجعه به پزشک تأثیر می‌گذارد.
بازنگری در تفاوت علائم در مردان و زنان
باور رایجی وجود دارد که حمله قلبی در مردان و زنان علائم متفاوتی دارد. اگرچه قبلاً جامعه پزشکی نیز این تفاوت را تأیید می‌کرد، امروزه بسیاری از کارشناسان این دیدگاه را زیر سؤال برده‌اند.
علائم مشترک میان زنان و مردان
اکارت توضیح می‌دهد:
«ما عادت داشتیم بگوییم مردان علائم تیپیک دارند و زنان علائم آتیپیک. اما حالا سعی می‌کنیم از این اصطلاحات فاصله بگیریم، چون باعث سردرگمی می‌شود.»
او تأکید می‌کند که رایج‌ترین علامت در هر دو جنس، احساس ناراحتی یا درد در ناحیه قفسه سینه است، و تأکید بر تفاوت‌ها باعث شده بسیاری از بیماران علائم خود را جدی نگیرند.
تأثیر رسانه‌ها در شکل‌گیری باورها
برای بررسی دقیق‌تر، تیم پژوهشی اکارت پرسش‌نامه‌ای به نام «سنجش برداشت از درد قفسه سینه» طراحی کرد. نتایج شگفت‌انگیز بود: حدود ۷۵٪ از شرکت‌کنندگان اطلاعات خود درباره حمله قلبی را از رسانه‌هایی مانند تلویزیون و فیلم‌ها گرفته بودند، نه از منابع پزشکی معتبر.
تجربه‌ای متفاوت از درد
اکارت می‌گوید:
«ما اغلب به مردم می‌گوییم درد قفسه سینه می‌تواند نشانه حمله قلبی باشد، اما نمی‌گوییم که این درد ممکن است چگونه حس شود. بسیاری از بیماران اصلاً دردی که ما تصور می‌کنیم را تجربه نمی‌کنند، بلکه احساس فشار، سفتی، ناراحتی یا فقط حسی عجیب دارند که نمی‌توانند آن را توضیح دهند.»
چرا افراد کمک نمی‌گیرند؟
در بسیاری از موارد، افراد به جای درد تیز یا ناگهانی، فقط احساس ناراحتی یا گرفتگی دارند. اما چون این نشانه‌ها مبهم هستند، تماس با پزشک یا رفتن به بیمارستان را به تعویق می‌اندازند.
تغییر در نوع پرسش از بیمار
اکارت معتقد است که متخصصان پزشکی نیز باید زبان خود را تغییر دهند. به‌جای این‌که فقط بپرسند:
«آیا درد قفسه سینه دارید؟»،
بهتر است از عباراتی مانند «آیا احساس ناراحتی، فشار، گرفتگی یا سفتی دارید؟» استفاده کنند.
او اضافه می‌کند:
«هرچه بیشتر منتظر بمانید، احتمال آسیب غیرقابل‌برگشت به قلب بیشتر می‌شود. اگر بدانیم افراد چگونه حمله قلبی را در ذهن خود تصور می‌کنند، می‌توانیم پرسش‌های بهتری بپرسیم و در ارزیابی بیماران دقیق‌تر عمل کنیم.»
یک مأموریت شخصی
برای دکتر اکارت، این تحقیق فقط یک پروژه آکادمیک نیست؛ بلکه ریشه در تجربه‌ای شخصی دارد.
او می‌گوید:
«وقتی در دوران راهنمایی بودم، پدربزرگم دچار حمله قلبی شد. خوشبختانه با جراحی به‌موقع نجات یافت و بیست سال دیگر زندگی کرد. این اتفاق باعث شد از همان زمان به موضوع سلامت و آموزش عمومی علاقه‌مند شوم.»
اصلاح تصویر عمومی از حمله قلبی
دکتر اکارت و همکارانش می‌دانند که تغییر دادن ذهنیت مردم کار آسانی نیست. تصاویری که هالیوود در ذهن ما حک کرده، به‌سادگی فراموش نمی‌شوند.
اما هدف آن‌ها روشن است:
آموزش مردم برای شناسایی نشانه‌های واقعی حمله قلبی، مراجعه سریع به مراکز درمانی، و در نهایت، نجات جان‌ها.
در بسیاری از موارد، حمله قلبی نشانه‌ای آرام و بی‌صدا دارد، نه یک درد شدید. اگر بتوانیم حتی تصور یک نفر را تغییر دهیم، شاید بتوانیم یک جان را نجات دهیم.
این مطالعه در مجله علمی Heart & Lung منتشر شده است.
