افزایش وزن یکی از دغدغه‌های رایج بسیاری از افراد است. در حالی که دلایلی مانند مصرف بیش از حد کالری و کاهش فعالیت بدنی از عوامل شناخته‌شده اضافه وزن هستند، گاهی اوقات ممکن است بدون ایجاد هیچ تغییری در سبک زندگی، عدد روی ترازو بالا برود. این مسئله می‌تواند گیج‌کننده و ناامیدکننده باشد.
بسیاری از عوامل پنهان، از جمله مشکلات هورمونی، استرس، کمبود خواب و حتی برخی داروهای تجویزی، می‌توانند باعث افزایش وزن شوند. در این مقاله، به بررسی دلایل غیرمنتظره‌ای که ممکن است منجر به افزایش وزن شوند می‌پردازیم و راهکارهایی برای کنترل آن ارائه می‌دهیم. اگر احساس می‌کنید بدون دلیل مشخصی وزنتان در حال افزایش است، بهتر است نگاهی دقیق‌تر به این عوامل داشته باشید.
۱/۱۷
اگر شروع به دریافت کالری بیشتر از حد معمول کرده‌اید یا فعالیت بدنی خود را کاهش داده‌اید، افزایش وزن برای شما تعجب‌آور نخواهد بود. اما اگر هیچ تغییری در رژیم غذایی یا سبک زندگی خود ایجاد نکرده‌اید و همچنان وزن شما بالا می‌رود، وقت آن رسیده که عمیق‌تر به این مسئله نگاه کنید و دلایل احتمالی دیگر را بررسی کنید.
کمبود خواب
۲/۱۷
دو عامل اصلی بین خواب و افزایش وزن وجود دارد. اول این که اگر تا دیر وقت بیدار بمانید، احتمال اینکه میان‌وعده‌های شبانه بخورید و کالری بیشتری مصرف کنید، افزایش می‌یابد. دوم این که کمبود خواب باعث تغییر در سطح هورمون‌ها می‌شود، که در نتیجه اشتها را افزایش داده و احساس سیری پس از خوردن غذا را کاهش می‌دهد.
استرس
۳/۱۷
زمانی که فشارهای زندگی بیش از حد شود، بدن ما به حالت بقا می‌رود. هورمون کورتیزول که به “هورمون استرس” معروف است، ترشح می‌شود و این باعث افزایش اشتها می‌گردد. همچنین در دوران استرس، ممکن است به سمت غذاهای پرکالری و راحتی‌بخش برویم که این ترکیب، زمینه مناسبی برای افزایش وزن ایجاد می‌کند.
داروهای ضدافسردگی
۴/۱۷
یکی از عوارض جانبی ناخوشایند برخی از داروهای ضدافسردگی، افزایش وزن است. اگر فکر می‌کنید که داروی ضدافسردگی شما باعث اضافه وزن شده است، با پزشک خود درباره تغییر درمان مشورت کنید، اما هرگز خودسرانه مصرف دارو را قطع نکنید. همچنین، برخی افراد پس از شروع درمان احساس بهتری پیدا می‌کنند و در نتیجه اشتهایشان افزایش می‌یابد. از سوی دیگر، خود افسردگی نیز می‌تواند باعث تغییرات وزنی شود.
استروئیدها
۵/۱۷
داروهای ضدالتهابی استروئیدی مانند پردنیزون به بدنامی باعث افزایش وزن می‌شوند. احتباس مایعات و افزایش اشتها از عوامل اصلی آن هستند. برخی از افراد ممکن است شاهد تغییرات موقتی در محل ذخیره چربی‌های بدنشان شوند، به طوری که چربی بیشتر در صورت، شکم یا پشت گردن تجمع می‌یابد. اگر بیش از یک هفته از این داروها استفاده کرده‌اید، هرگز بدون مشورت پزشک مصرف آن‌ها را قطع نکنید، زیرا این کار می‌تواند عوارض جدی داشته باشد.
داروهایی که ممکن است باعث افزایش وزن شوند
۶/۱۷
چندین داروی تجویزی دیگر نیز با افزایش وزن مرتبط هستند. این فهرست شامل داروهای ضدروان‌پریشی (برای درمان اسکیزوفرنی و اختلال دوقطبی)، داروهای درمان میگرن، تشنج، فشار خون بالا و دیابت است. با پزشک خود برای یافتن دارویی که هم علائم شما را کنترل کند و هم عوارض جانبی کمتری داشته باشد، مشورت کنید.
قرص ضدبارداری را مقصر ندانید
۷/۱۷
برخلاف باور عمومی، قرص‌های ضدبارداری ترکیبی (حاوی استروژن و پروژسترون) ثابت نکرده‌اند که باعث افزایش وزن دائمی شوند. برخی از زنان ممکن است در اثر مصرف این قرص‌ها دچار احتباس مایعات و افزایش وزن موقتی شوند، اما این تأثیر معمولاً کوتاه‌مدت است. اگر هنوز نگران هستید، با پزشک خود مشورت کنید.
کم‌کاری تیروئید
۸/۱۷
اگر غده تیروئید شما (که در جلوی گردن قرار دارد) به اندازه کافی هورمون تیروئید تولید نکند، احتمالاً احساس خستگی، ضعف، سرما و افزایش وزن خواهید داشت. بدون مقدار کافی از این هورمون، سوخت‌وساز بدن کند می‌شود که باعث افزایش وزن می‌گردد. حتی اگر تیروئید شما در محدوده پایین‌ترِ طبیعی کار کند، ممکن است وزن شما بالا برود. درمان کم‌کاری تیروئید با دارو می‌تواند به کاهش وزن ناشی از این مشکل کمک کند.
یائسگی را مقصر ندانید
۹/۱۷
بیشتر زنان در دوران یائسگی مقداری وزن اضافه می‌کنند، اما هورمون‌ها احتمالاً تنها دلیل آن نیستند. روند پیری باعث کند شدن متابولیسم می‌شود، بنابراین بدن کالری کمتری می‌سوزاند. علاوه بر این، تغییرات سبک زندگی (مانند کاهش فعالیت بدنی) نیز نقش دارند. با این حال، محل تجمع چربی ممکن است در اثر یائسگی تغییر کند، به طوری که چربی بیشتر در ناحیه شکم ذخیره می‌شود تا باسن و ران‌ها.
سندرم کوشینگ
۱۰/۱۷
افزایش وزن یکی از علائم شایع سندرم کوشینگ است، وضعیتی که در آن بدن بیش از حد در معرض هورمون استرس کورتیزول قرار می‌گیرد. این مسئله می‌تواند باعث افزایش وزن و سایر مشکلات شود. مصرف استروئیدها برای درمان آسم، آرتریت یا لوپوس می‌تواند باعث این مشکل شود. همچنین، این بیماری ممکن است به دلیل تولید بیش از حد کورتیزول در غدد فوق کلیوی یا به دلیل وجود تومور رخ دهد. افزایش وزن معمولاً در صورت، گردن، قسمت بالای پشت و کمر دیده می‌شود.
سندرم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS)
۱۱/۱۷
سندرم تخمدان پلی‌کیستیک یک مشکل هورمونی رایج در زنان در سنین باروری است. بیشتر زنان مبتلا به این سندرم، کیست‌های کوچک زیادی در تخمدان‌های خود دارند. این بیماری باعث عدم تعادل هورمونی می‌شود که می‌تواند چرخه قاعدگی را مختل کند و منجر به رشد موهای زائد و آکنه شود. زنان مبتلا به این مشکل نسبت به انسولین (هورمونی که قند خون را کنترل می‌کند) مقاوم هستند، که می‌تواند موجب افزایش وزن شود. معمولاً این افزایش وزن در ناحیه شکم تجمع می‌یابد و خطر بیماری‌های قلبی را افزایش می‌دهد.
ترک سیگار
۱۲/۱۷
ترک سیگار یکی از بهترین کارهایی است که می‌توانید برای سلامت خود انجام دهید. بعد از ترک، ممکن است کمی وزن اضافه کنید، اما احتمالاً کمتر از آن چیزی که فکر می‌کنید. به طور میانگین، افراد پس از ترک سیگار کمتر از ۵ کیلوگرم وزن اضافه می‌کنند. پس از گذشت چند هفته، احساس گرسنگی شما کاهش می‌یابد و کاهش وزن آسان‌تر خواهد شد.
قوانین مهم در مورد افزایش وزن
۱۳-۱۷/۱۷
۱. بدون مشورت پزشک، مصرف هیچ دارویی را قطع نکنید.
۲. خود را با دیگرانی که همان دارو را مصرف می‌کنند، مقایسه نکنید، زیرا واکنش بدن افراد متفاوت است.
۳. اگر افزایش وزن ناشی از احتباس آب باشد، این افزایش موقتی است و پس از اتمام مصرف دارو یا کنترل بیماری، برطرف می‌شود. در این مدت، رژیم غذایی کم‌نمک داشته باشید.
۴. از پزشک خود در مورد داروهای جایگزین با عوارض جانبی کمتر سؤال کنید.
۵. اگر افزایش وزن ناشی از کاهش متابولیسم است، فعالیت‌هایی را که باعث افزایش متابولیسم می‌شوند در برنامه خود بگنجانید. حرکت کنید!
