میوه‌ای به نام «سیاه‌طلایی» (Black Gold) یا همان چوک‌بری (Aronia melanocarpa)، سرشار از ویتامین و پلی‌فنول است و به گفته دانشمندان می‌تواند به تنظیم قند خون، کاهش فشار خون و بهبود سلامت روده کمک کند.
غذا فقط سوخت نیست؛ پیام‌رسان بدن است
غذا تنها نقش سیرکننده ندارد بلکه جامعه میکروب‌های روده را شکل می‌دهد و بر نحوه واکنش بدن در برابر استرس تأثیر می‌گذارد. پژوهشگران به دنبال پاسخ این پرسش بودند که آیا نوشیدنی غنی از پلی‌فنول تهیه‌شده از چوک‌بری می‌تواند به پایداری میکروبیوم روده انسان‌مانند و متابولیسم بدن در برابر چالش‌های التهابی رژیم‌های پرچرب کمک کند یا خیر.
چوک‌بری و سلامت انسان
در این تحقیق بررسی شد که آیا مصرف منظم آب چوک‌بری می‌تواند از سلامت روده و تعادل متابولیک بدن در زمان مصرف رژیم پرچرب پشتیبانی کند. تمرکز پژوهش روی ترکیب میکروبی روده و هزاران مولکول کوچک موجود در خون بود که وضعیت متابولیسم بدن را نشان می‌دهند.
برای این مطالعه از موش‌های بدون میکروب استفاده شد که روده آن‌ها با میکروبیوم انسانی کلونیزه شده بود. دو اهداکننده انسانی با شاخص توده بدنی مشابه اما سطوح التهابی متفاوت (یکی با التهاب پایین و دیگری با التهاب بالا) انتخاب شدند. سپس میکروب‌های روده آن‌ها به موش‌ها منتقل شد تا نسل دوم موش‌ها با میکروبیوم انسانی پایدار پرورش یابند.
دو دنیای متفاوت در روده
نتایج نشان داد که موش‌ها دو جامعه میکروبی کاملاً متفاوت تشکیل دادند که با وضعیت التهابی اهداکنندگان مطابقت داشت. ترکیب شیمیایی خون آن‌ها نیز به دو الگوی متفاوت، التهاب پایین و التهاب بالا، تقسیم شد.
روش اجرای تحقیق
این آزمایش تغذیه‌ای به مدت هشت هفته انجام شد. موش‌ها در این مدت یا نوشیدنی چوک‌بری دریافت کردند یا نوشیدنی کنترل‌شده‌ای که از نظر قند با آن برابر بود. دو هفته اول از غذای معمولی استفاده شد و شش هفته بعد، رژیم غذایی پرچرب جایگزین گردید. این طراحی علمی اجازه داد اثر پلی‌فنول‌ها جدا از قند بررسی شود.
نمونه‌های مدفوع برای بررسی تغییر باکتری‌ها و نمونه‌های خون برای تحلیل متابولیت‌ها با استفاده از روش LC-MS جمع‌آوری شدند. برای شناسایی گروه‌های باکتریایی از توالی‌خوانی ژن 16S rRNA استفاده شد.
تأثیر آب چوک‌بری بر میکروبیوم روده
در دو هفته اول، مصرف آب چوک‌بری موجب افزایش تنوع میکروبی (Richness) در روده شد. برخی از گروه‌های باکتریایی مانند خانواده Eggerthellaceae که در تبدیل پلی‌فنول‌های گیاهی به ترکیبات مفید نقش دارند، بیشتر شدند.
با تغییر رژیم به پرچرب، ساختار میکروبیوم به‌شدت تغییر کرد اما آب چوک‌بری برخی از این تغییرات را کاهش داد. موش‌هایی که آب چوک‌بری نوشیدند مقاومت بیشتری در برابر اثرات منفی رژیم پرچرب نشان دادند، در حالی‌که گروه کنترل چنین مقاومتی نداشت.
نقش مهم میکروبیوم اولیه
میکروبیوم اولیه نقش تعیین‌کننده‌ای داشت؛ موش‌هایی که میکروب‌های اهداکننده با التهاب پایین را داشتند، واکنش مقاوم‌تری نسبت به رژیم پرچرب نشان دادند.
تغییرات متابولیکی در خون
تحلیل خون نشان داد که مصرف آب چوک‌بری سطح فسفاتیدیل‌کولین‌ها و لیپیدهای مشابه را افزایش داد. این مولکول‌ها اجزای حیاتی غشای سلولی و به‌ویژه دیواره روده هستند که از ورود سموم باکتریایی به جریان خون جلوگیری می‌کنند.
موش‌های گروه چوک‌بری همچنین سطح پایین‌تری از TMAO داشتند؛ ترکیبی که هنگام پردازش کولین توسط میکروب‌های روده و تبدیل در کبد تولید می‌شود. سطح پایین TMAO نشانه‌ای از متابولیسم سالم‌تر چربی و کاهش التهاب است.
پایداری سد روده و کاهش التهاب
ترکیب افزایش فسفاتیدیل‌کولین و کاهش TMAO نشان‌دهنده عملکرد بهتر سد روده و کاهش خطر التهاب سیستمیک بود. به بیان ساده‌تر، آب چوک‌بری به بدن کمک کرد تا در برابر رژیم پرچرب مقاوم‌تر شود.
تعامل غذا و میکروب‌ها
در موش‌هایی با میکروبیوم التهاب پایین، آب چوک‌بری موجب افزایش اسید ایندول‌اکریلیک شد؛ ترکیبی که از اسیدآمینه تریپتوفان توسط برخی باکتری‌ها تولید می‌شود و نقش آنتی‌اکسیدانی و ضدالتهابی دارد.
نه هر میکروبی می‌تواند این ترکیب مفید را بسازد؛ تنها گونه‌های خاصی از باکتری‌ها دارای آنزیم‌های لازم هستند. بنابراین، اثر چوک‌بری بستگی به ترکیب اولیه میکروبی روده دارد.
چشم‌انداز آینده و کاربرد انسانی
این مطالعه در مدل حیوانی کنترل‌شده انجام شده اما با استفاده از میکروبیوم انسانی، تصویری دقیق از چگونگی اثرگذاری پلی‌فنول‌ها ارائه می‌دهد. نتیجه‌گیری پژوهش ساده است: سلامت بدن حاصل تعامل میان مواد مغذی و میکروب‌های مفید روده است، به‌ویژه در رژیم‌های پرچرب.
چوک‌بری و سایر میوه‌های سرشار از پلی‌فنول مانند بلوبری، سبزیجات رنگارنگ و چای‌ها، تنها منبع ویتامین نیستند بلکه ترکیبات پیچیده‌ای دارند که می‌توانند به مواد مفید برای بدن تبدیل شوند. تنوع و تعادل بیشتر در میکروبیوم روده به بدن کمک می‌کند تا استرس غذایی را بهتر تحمل کند.
گرچه این پژوهش دوز دقیق انسانی آب چوک‌بری را مشخص نمی‌کند، اما ایده‌ای کلیدی را تقویت می‌کند: تغذیه سالم حاصل همکاری مواد مغذی و میکروب‌هاست.
منبع: مجله علمی Frontiers in Nutrition
