با گسترش سبک زندگی سالم، وعدههای غذایی گیاهمحور بیش از گذشته وارد برنامه غذایی خانوادهها شدهاند، بهویژه خانوادههایی که تلاش میکنند مصرف گوشت را کاهش دهند. اما برای والدین یک سؤال کلیدی مطرح است: آیا رژیمهای گیاهمحور میتوانند تمام نیازهای تغذیهای کودکان در حال رشد را تأمین کنند؟
برای پاسخ به این پرسش، یک پژوهش بزرگ و جامع انجام شد که به بررسی رشد، الگوی تغذیه و وضعیت سلامت کودکان و نوجوانان در سراسر جهان پرداخت.
بزرگترین بررسی جهانی درباره تغذیه کودکان
پژوهشگران دادههای بیش از ۴۸ هزار کودک و نوجوان زیر ۱۸ سال از ۱۸ کشور مختلف را بررسی کردند. این دادهها از ۵۹ مطالعه پیشین استخراج شدهاند و این تحقیق را به بزرگترین تحلیل انجامشده در این حوزه تبدیل میکند.
در این بررسی، کودکان به سه گروه تقسیم شدند:
- کودکانی که گوشت و محصولات حیوانی مصرف میکردند
- کودکان گیاهخوار که تخممرغ و لبنیات در رژیم آنها وجود داشت
- کودکان وگان که هیچگونه محصول حیوانی مصرف نمیکردند
شاخصهای متعددی از جمله قد، وزن، درصد چربی بدن، سلامت استخوانها و سطح کلسترول مورد ارزیابی قرار گرفت. همچنین میزان دریافت مواد مغذی از رژیم غذایی کودکان بهطور دقیق تحلیل شد.
مزایا و چالشهای رژیم گیاهمحور برای کودکان
برتریهای تغذیهای کودکان گیاهخوار
نتایج نشان داد کودکانی که رژیم گیاهخواری داشتند، در مقایسه با کودکان گوشتخوار، مقادیر بیشتری از مواد زیر دریافت میکردند:
- فیبر غذایی
- آهن
- فولات
- ویتامین C
- منیزیم
این ریزمغذیها نقش مهمی در هضم غذا، سلامت خون و تقویت سیستم ایمنی دارند و عمدتاً در سبزیجات، میوهها، غلات کامل و حبوبات یافت میشوند.
کمبودهای احتمالی در رژیمهای گیاهی
با این حال، همین گروه از کودکان در دریافت برخی مواد مغذی کلیدی با محدودیت مواجه بودند. دکتر ژانت بیزلی از دانشگاه نیویورک، یکی از نویسندگان این مطالعه، توضیح میدهد:
ویتامین B12 بدون استفاده از مکمل یا غذاهای غنیشده به سطح کافی نمیرسد و دریافت کلسیم، ید و روی نیز اغلب در پایینترین محدوده توصیهشده قرار دارد. این مواد برای کودکان با رژیم گیاهمحور بسیار حیاتی هستند.
او همچنین تأکید میکند که این مسئله در رژیمهای وگان پررنگتر است:
بهطور خاص، کودکان وگان کمترین میزان دریافت کلسیم را داشتند.
سلامت قلب و شاخصهای رشد جسمی
در کنار این چالشها، مزایای مهمی نیز مشاهده شد. کودکان گیاهخوار و وگان سطح کلسترول کل و LDL پایینتری نسبت به کودکان گوشتخوار داشتند که نشاندهنده سلامت بهتر قلب و عروق است.
با این حال، تفاوتهای کوچکی در رشد جسمی دیده شد:
- کودکان گیاهخوار اندکی کوتاهتر و سبکتر بودند
- شاخص توده بدنی، چربی بدن و تراکم مواد معدنی استخوان در آنها کمتر بود
- کودکان وگان نیز قد و BMI پایینتری داشتند
اگرچه این تفاوتها جزئی بودند، اما نشان میدهند بدن در حال رشد کودکان نسبت به تعادل مواد مغذی بسیار حساس است.
آیا رژیم گیاهمحور از رشد سالم حمایت میکند؟
دکتر مونیکا دینو از دانشگاه فلورانس و نویسنده اصلی این پژوهش میگوید:
شواهد موجود نشان میدهد رژیمهای گیاهخواری و وگان، در صورتی که بهدرستی برنامهریزی شوند و مکملهای لازم دریافت شود، میتوانند نیازهای تغذیهای کودکان را تأمین کرده و از رشد سالم آنها حمایت کنند.
واژه «برنامهریزیشده» در اینجا اهمیت زیادی دارد. کودکان بهسرعت رشد میکنند و مغز، استخوان و عضلات آنها به انرژی و مواد مغذی مداوم نیاز دارد. رژیم گیاهمحور میتواند این نیاز را برآورده کند، اما نه بر اساس شانس یا ترندهای زودگذر.
توصیههای عملی برای والدین
دکتر دینو تأکید میکند که این یافتهها میتوانند راهنمای بهتری برای والدینی باشند که به دلایل سلامتی، اخلاقی یا زیستمحیطی رژیم گیاهمحور را برای فرزندان خود انتخاب میکنند.
توصیههای کلیدی عبارتاند از:
- مشورت منظم با پزشک کودکان یا متخصص تغذیه
- استفاده از غذاهای غنیشده و مکملها در صورت نیاز
- توجه ویژه به ویتامین B12، کلسیم، ید، آهن و روی
- کنترل دریافت کالری، زیرا غذاهای گیاهی ممکن است سیرکننده باشند اما کالری کمتری تأمین کنند
آیا رژیمهای گیاهمحور برای کودکان کاملاً ایمن هستند؟
نویسندگان پژوهش با احتیاط نتیجهگیری میکنند. بسیاری از مطالعات بررسیشده مقطعی بودند و کودکان را در یک بازه زمانی کوتاه ارزیابی کردهاند، نه در طول سالها.
دکتر ولفگانگ مارکس، یکی دیگر از نویسندگان، به این نکته اشاره میکند:
اگرچه رژیمهای گیاهخواری و وگان برای بزرگسالان مناسب و مفید هستند، اما درباره کودکان هنوز شفافیت کافی وجود ندارد و همین موضوع باعث توصیههای متناقض برای والدین شده است.
او در پایان اضافه میکند:
نتایج ما نشان میدهد رویکردی متعادل ضروری است و خانوادهها باید توجه ویژهای به مواد مغذی کلیدی داشته باشند تا کودکانشان همه آنچه برای رشد مطلوب نیاز دارند را دریافت کنند.
نتایج کامل این پژوهش در مجله علمی Critical Reviews in Food Science and Nutrition منتشر شده است.
جمعبندی نهایی
رژیمهای گیاهمحور میتوانند برای کودکان مفید باشند، اما تنها در صورتی که آگاهانه، متعادل و همراه با نظارت تخصصی اجرا شوند.
نظر شما چیست؟ آیا تجربهای از رژیم گیاهمحور برای کودکان دارید؟ دیدگاه خود را در بخش نظرات با ما به اشتراک بگذارید یا این مقاله را برای والدین دیگر ارسال کنید.
