همه ما در ساعات کاری معمول کار نمی‌کنیم. خیلی از ما در شیفت عصر، شیفت شب و یا ساعات کاری غیر معمول دیگری که برای‌مان برنامه ریزی شده است کار می‌کنیم. در ادامه با تاثیرات زیان باری که این ساعات کاری غیر معمول بر سلامت جسم و ذهن ما می‌گذارند، آشنا می‌شوید.
این نوع کار شیفتی تنها منحصر به کشور یا شهری خاص نمی‌شود، در همه جای دنیا ساعات کاری غیر معمول وجود دارند. افرادی که شیفت می‌ایستند شامل دکترها و پرستارها، خلبان‌ها، کارگران کارهای ساخت و ساز، افسران پلیس، آتش نشان‌ها، مسئول‌های پشتیبانی مشتری، راننده‌ها و دیگر مشاغل هستند.
فرقی نمی‌کند که شیفت ایستاده‌اید یا ساعات کاری‌تان زیادتر از حد معمول است، شما دارید به بدن‌تان ضرر می‌رسانید. با شناخت این مشکلات می‌توانید سریع‌تر در صدد رفع آنها برآیید.
با برخی از تاثیراتی که کار شیفتی بر سلامتی‌تان می‌گذارد آشنا شوید:
۱- خواب ضعیف
کار کردن شیفتی یا کار کردن برای ساعات طولانی می‌تواند تاثیرات زیان باری بر روی خواب‌تان داشته باشد. اول از همه آنکه افرادی که در شیفت شب یا عصر کار می‌کنند کمتر از ۶ ساعت در شبانه روز می‌خوابند. بدن این افراد، همچنین، سرتونین کمتری ترشح می‌کند. همانطور که می‌دانید سرتونین همان هورمونی است که باعث ایجاد احساس خوب در فرد می‌شود. این تاثیر هم حاصل خواب کم است.
تحقیقات هم نشان داده کارهایی که دارای شیفت کار در شب هستند، باعث تاثیرات منفی روی خواب، بی‌خوابی و بالا بردن خطر تصادف می‌شوند. ناهماهنگی ساعت بیولوژیک بدن به خاطر انجام کار شیفتی، باعث بی‌خوابی و در کل بروز مشکلات خواب در فرد می‌شود.
۲- خطر ابتلا به دیابت را افزایش می‌دهد
کار کردن در شیفت شب می‌تواند خطر ابتلا به دیابت را افزایش دهد. این اتفاق به خاطر اثر کار شیفتی بر فعالیت انسولین رخ می‌دهد.
کار شیفتی، همچنین باعث افزایش فشار خون، چاقی و تجمع مقدار ناسالم کلسترول در بدن می‌شود که این‌ها فاکتورهای خطرناکی هستند که منجر به بروز بیماری دیابت، سکته و حمله قلبی می‌شوند.
تحقیقات نشان داده دوره‌های طولانی کار در شیفت شب باعث افزایش خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ در خانم‌ها می‌شود که به نظر می‌رسد مقداری از آن به خاطر افزایش وزن است. کنترل مرتب سلامتی بدن و تغییر مداوم در زمان کار باعث پیشگیری از بروز دیابت می‌شود.
تحقیقی دیگر نشان داد کار کردن در شیفت شب می‌تواند باعث کاهش تحمل گلوکز شود و مانند مورد بالا موجب افزایش احتمال ابتلا به دیابت نوع ۲ شود.
به علاوه کار شیفتی، به خصوص کارهایی که در شیفت شب هستند، می‌توانند برای افراد مبتلا به دیابت دردسر ساز باشند. چرا که می‌توانند باعث ایجاد مشکل در برنامه غذایی و زمان غذا خوردن و برنامه دارویی فرد شوند.
۳- منجر به چاقی می‌شود
خوابیدن کم یا داشتن برنامه خوابی در تداخل با ساعت بیولوژیک بدن تان می‌تواند منجر به بروز چاقی شود.
تحقیقات نشان داده خوابیدن بسیار کم یا خوابیدنی بر خلاف ساعت بیولوژیک بدن، ممکن است احتمال ابتلا به چاقی و دیابت را افزایش دهند. تحقیقی دیگر نشان داد کار در شیفت شب به مدت زیاد می‌تواند شاخص جرم بدن، دور کمر و دور لگن را افزایش دهد. دانشمندان توصیه می‌کنند برای جلوگیری از چاقی، تغییری در برنامه کاری‌تان به وجود آورید و شیفت‌های شب پشت سر هم و به مدت طولانی نداشته باشید.
۴- تضعیف سلامتی قلب
کار کردن در شیفت شب برای قلب‌تان هم بد است. کار کردن زیاد تا شب هنگام به این معنی است که قلب‌تان هم مجبور است بیشتر کار کند و زمان کمتری برای استراحت دارد. به علاوه اگر کاری پر استرس دارید و سر کار اضطراب زیادی را تحمل می‌کنید، بدن‌تان هورمون کورتیزول بیشتری آزاد می‌کند و همین هم به قلب‌تان فشار وارد می‌کند. به مرور زمان این حالت باعث افزایش ریسک بروز انواع سکته‌ها، بیماری‌های عروقی کرونز و مشکلات سلامتی دیگری می‌شود.
همچنین اگر به خاطر کار کردن در شیفت شب دچار مشکلاتی در خواب یا چاقی شده اید، ریسک ابتلا به بیماری‌ها و مشکلات قلبی در بدن‌تان افزایش پیدا می‌کند.
تحقیقی نتایج چندین مطالعه را بررسی کرد و اعلام کرد که کار کردن در شیفت شب دلیل ۷ درصد از حمله‌های قلبی که در بین سال‌های ۲۰۰۹ تا ۲۰۱۰ در کانادا اتفاق افتاده است.
تحقیقی دیگر نشان داد در میان خانم‌هایی که به عنوان پرستار در شیفت شب کار می‌کردند، آنهایی که ساعات کاری طولانی‌تری داشتند خطر ابتلا به بیماری‌های کرونر قلبی در آنها اندکی بیشتر بود.
اگرچه باید تحقیقات بیشتری صورت بگیرد تا مشخص شود این ارتباط بین بیماری‌های قلبی و کار در شیفت شب مربوط به ساعات کاری خاص است یا مربوط به شرایط خاص هر فرد.
۵- افسردگی
همه ما رابطه میان خواب ضعیف و کار پر استرس را با افسردگی می‌دانیم.
کار شیفت شب می‌تواند بر سلامتی ذهن تان هم اثر نامطلوب داشته باشد. فشار، استرس و اختلال در خواب همه باعث تغییر در خلق و خو و بروز حالات افسردگی می‌شوند. اختلال در خواب که در اثر کار در شیفت شب به وجود می‌آید، عاملی خطرناک در ابتلا به افسردگی، اختلال دو قطبی و حتی خودکشی است. تحقیقات نشان داده افسردگی در افرادی که در شیفت شب کار می‌کنند بیشتر از افرادی که در این شیفت کار نمی‌کنند بروز می‌کند. به علاوه این ریسک در زنان بیشتر از مردان است. تحقیقی دیگر نشان داد کار کردن در شیفت شب مب‌تواند موجب تغییر در خلق و خوی افراد، حداقل افراد حساس، شود.
۶- باعث ایجاد اختلالات گوارشی می‌شود
کار شیفتی برای سلامتی دستگاه گوارش‌تان هم خوب نیست. در حقیقت شیفت کار کردن می‌تواند موجب بروز یا افزایش حالاتی مانند تهوع، اسهال، یبوست و ایجاد بعضی اختلالات در عملکرد روده، مانند سندرم روده تحریک پذیر، شود.
همه این اتفاقات به خاطر کار در شیفت شب به وقوع می‌پیوندند. اگر چه کار در شیفت شب میزان کالری مصرف شده را به طور قابل توجهی افزایش نمی‌دهد، معمولا زمان و تعداد دفعات غذا خوردن و همچنین نوع غذای مصرفی را تغییر می‌دهد. به علاوه غذایی که مصرف می‌شود معمولا سرد است و با عجله خورده می‌شود. تحقیقات نشان داده انجام کارهای شیفتی، به خصوص شیفت‌های چرخشی، موجب افزایش احتمال ابتلا به سندرم روده تحریک پذیر و درد در ناحیه شکم، که به خاطر اختلال در خواب است، می‌شود. ممکن است اختلال در ریتم شبانه روزی بدن باعث بروز سندرم روده تحریک پذیر و درد در ناحیه شکم شود.
راه حل جلوگیری از بروز این مشکلات ساده است، تنها باید روش و ساعات کار خود را تغییر دهید و برنامه زندگی‌تان را مرتب کنید. به این صورت دستگاه گوارش که یکی از مهم ترین نقش‌ها در بدن را دارد به خوبی کار می‌کند و دچار بیماری و ناراحتی نخواهید شد.
