ترک سیگار نه‌تنها از ریه‌ها و قلب محافظت می‌کند، بلکه می‌تواند فرآیند پیری مغز را نیز کندتر کند. مطالعه‌ای جدید که در نشریه The Lancet Healthy Longevity منتشر شده، این حقیقت را با بررسی داده‌های بیش از ۹٬۴۳۶ فرد بالای ۴۰ سال در ۱۲ کشور جهان تأیید کرده است.
افرادی که سیگار را ترک کردند، در مقایسه با کسانی که به سیگار کشیدن ادامه دادند، افت حافظه و مهارت‌های زبانی کمتری در طول شش سال آینده داشتند.
مغز پس از ترک سیگار ترمیم می‌شود
پژوهشگران در این مطالعه، هر فردی که سیگار را ترک کرده بود با فردی هم‌سن، هم‌جنس، با سطح تحصیلات و وضعیت شناختی مشابه که همچنان سیگار می‌کشید، مقایسه کردند. تا شش سال پیش از ترک، هر دو گروه افت شناختی مشابهی داشتند، اما پس از آن مسیرشان از هم جدا شد:
- افت حافظه در افراد ترک‌کرده حدود ۲۰ درصد کمتر بود.
- کاهش روانی گفتار (توانایی صحبت کردن روان) در آنها تقریباً نصف شد.
دکتر «میکائلا بلومبرگ» از کالج دانشگاهی لندن (UCL) گفت: «مطالعه ما نشان می‌دهد ترک سیگار می‌تواند به حفظ سلامت شناختی در بلندمدت کمک کند، حتی اگر در دهه پنجم زندگی یا بعدتر آن را انجام دهیم. برای سلامت مغز نیز هرگز دیر نیست.»
رابطه کندی افت شناختی با کاهش خطر زوال عقل
هرچند این مطالعه صرفاً ماهیتی مشاهده‌ای داشت و رابطه علت و معلولی را اثبات نمی‌کند، اما نتایج آن با سایر پژوهش‌ها هم‌خوانی دارد. بر اساس این تحقیقات، کاهش سرعت افت شناختی می‌تواند خطر ابتلا به زوال عقل را کاهش دهد.
پروفسور اندرو استپتو، یکی از نویسندگان این پژوهش، اظهار داشت: «این نتایج نشان می‌دهد ترک سیگار می‌تواند یک راهبرد پیشگیرانه مؤثر برای کاهش خطر زوال عقل باشد. با این حال، برای تأیید این موضوع به مطالعات بیشتری نیاز است که مستقیماً به بررسی ارتباط ترک سیگار و زوال عقل بپردازند.»
برآوردها نشان می‌دهد برای هر سال افزایش سن، افرادی که سیگار را ترک کرده‌اند نسبت به سیگاری‌ها:
- حدود ۳ تا ۴ ماه افت کمتر در حافظه داشته‌اند.
- و ۶ ماه افت کمتر در توانایی گفتاری تجربه کرده‌اند.
ترک سیگار چگونه باعث بهبود مغز می‌شود؟
دانشمندان سال‌هاست می‌دانند که سیگار با چندین مکانیسم به مغز آسیب می‌زند:
- دود سیگار به عروق خونی آسیب می‌زند و اکسیژن‌رسانی به مغز را کاهش می‌دهد.
- باعث التهاب مزمن و استرس اکسیداتیو می‌شود؛ فرآیندی که سلول‌ها را با مولکول‌های ناپایدار تخریب می‌کند.
ترک سیگار در طول زمان این اثرات را کاهش می‌دهد و سیستم‌هایی را که حافظه و زبان را پشتیبانی می‌کنند، تثبیت می‌نماید. پژوهش جدید نشان داد که اثرات مثبت ترک سیگار نه‌تنها کوتاه‌مدت بلکه در بلندمدت نیز پایدار است، حتی برای کسانی که در میانسالی یا سالمندی تصمیم به ترک می‌گیرند.
افراد میانسال و مسن کمتر به ترک سیگار فکر می‌کنند، اما بیشتر از سایرین از مضرات آن رنج می‌برند. آگاهی از فواید شناختی ترک سیگار می‌تواند انگیزه‌ای قوی برای آنان باشد.
بهبود مغز در سراسر کشورها
این تحقیق داده‌های سه مطالعه ملی را ترکیب کرد که هر دو سال یک‌بار در انگلستان، ایالات متحده و ۱۰ کشور اروپایی دیگر انجام می‌شد. بیش از ۴٬۷۰۰ نفر که سیگار را ترک کرده بودند با تعداد مشابهی از سیگاری‌ها مقایسه شدند.
چون این دو گروه از نظر سن، تحصیلات و عملکرد شناختی اولیه مشابه بودند، محققان توانستند تغییرات پس از ترک را دقیق‌تر تحلیل کنند. نتایج نشان داد که:
- در شش سال پیش از ترک، سرعت افت شناختی هر دو گروه مشابه بود.
- اما در شش سال پس از ترک، سرعت افت در گروه ترک‌کنندگان به‌طور قابل‌توجهی کاهش یافت، در حالی‌که سیگاری‌ها با همان روند قبلی ادامه دادند.
پژوهشگران تأکید کردند که این طراحی نمی‌تواند همه تفاوت‌های احتمالی بین دو گروه را حذف کند، اما الگوی قبل و بعد از ترک، شواهد قوی‌تری از تأثیر مستقیم ترک سیگار ارائه می‌دهد.
برای ترک سیگار هیچ‌وقت دیر نیست
پیام نهایی این مطالعه روشن است: حتی اگر در میانسالی یا سالمندی باشید، ترک سیگار هنوز هم به نفع مغز شماست. مطالعات پیشین نیز نشان داده‌اند که امتیازهای شناختی و خطر زوال عقل در میان افراد ترک‌کرده، پس از یک دهه به سطح افراد غیرسیگاری نزدیک می‌شود.
به گفته دکتر بلومبرگ، این نتایج برای سیاست‌گذاران نیز اهمیت دارد: «با توجه به افزایش سن جمعیت و رشد موارد زوال عقل، حتی کاهش جزئی در سرعت افت شناختی می‌تواند در مقیاس بزرگ، نیاز به مراقبت‌های آینده را کاهش دهد و کیفیت زندگی را بهبود بخشد.»
اگرچه تحقیقات بیشتری برای بررسی مستقیم رابطه ترک سیگار و تشخیص زوال عقل لازم است، اما آنچه تاکنون می‌دانیم این پیام را تقویت می‌کند:
سیگار را کنار بگذارید؛ مغزتان برای سال‌ها از شما تشکر خواهد کرد.
اگر به سلامت مغز خود اهمیت می‌دهید، همین امروز تصمیم بگیرید و اولین قدم برای ترک سیگار را بردارید! مقاله‌های مرتبط با سبک زندگی سالم را در مجله ما بخوانید. 🚭
