در یک مطالعه تازه در ایالات متحده، مشخص شده که استفاده از شبکه‌های اجتماعی می‌تواند علائم افسردگی را در کودکان افزایش دهد. این پژوهش که توسط دانشگاه کالیفرنیا در سانفرانسیسکو (UCSF) انجام شده، نشان می‌دهد هرچه زمان استفاده از این پلتفرم‌ها بیشتر باشد، علائم افسردگی در کودکان نیز بیشتر می‌شود.
رشد چشمگیر زمان استفاده در سه سال
مطالعه‌ای که طی سه سال انجام شده، نشان داده است که زمان استفاده روزانه کودکان از شبکه‌های اجتماعی از ۷ دقیقه به ۷۳ دقیقه افزایش یافته است. در همین بازه زمانی، علائم افسردگی در میان این کودکان به میزان ۳۵ درصد افزایش یافته است.
آیا شبکه‌های اجتماعی علت افسردگی هستند؟
دکتر جیسون نگاتا (Jason Nagata)، نویسنده اصلی این مطالعه، در این‌باره می‌گوید:
«مدت‌هاست که بحث می‌شود آیا شبکه‌های اجتماعی باعث افسردگی می‌شوند یا فقط بازتابی از وضعیت روحی افراد هستند. یافته‌های ما نشان می‌دهد که این پلتفرم‌ها می‌توانند در بروز افسردگی نقش داشته باشند.»
چالش تعادل در استفاده از شبکه‌های اجتماعی
پیگیری تغییرات فردی در کودکان
این تحقیق یکی از معدود مطالعاتی است که تغییرات فردی کودکان را در گذر زمان بررسی می‌کند. نزدیک به ۱۲ هزار کودک از سنین ۹ تا ۱۰ سالگی تا ۱۲ تا ۱۳ سالگی زیر نظر قرار گرفتند.
در مطالعه‌ای موازی روی همان گروه از کودکان، مشخص شد کودکانی که در سنین ۱۱ تا ۱۲ سالگی قربانی زورگویی سایبری شده‌اند، تا ۲٫۶ برابر بیشتر در معرض افکار یا تلاش برای خودکشی در طول یک سال قرار گرفته‌اند. همچنین، این گروه تمایل بیشتری به شروع مصرف مواد نشان دادند.
فشار دوگانه: ارتباط اجتماعی در برابر خطرات روانی
پژوهشگران هشدار می‌دهند که کودکان در استفاده از شبکه‌های اجتماعی با یک چالش جدی رو‌به‌رو هستند.
از یک‌سو، این پلتفرم‌ها می‌توانند خطر افسردگی و رفتارهای پرریسک را افزایش دهند.
از سوی دیگر، همین شبکه‌ها یکی از راه‌های اصلی ارتباط اجتماعی برای کودکان محسوب می‌شوند.
توصیه‌هایی برای والدین
اهمیت گفت‌وگوی بدون قضاوت
دکتر نگاتا تأکید می‌کند که والدین باید در ایجاد ارتباطی شفاف و غیرقضاوتی با فرزندان خود نقش فعال ایفا کنند.
او می‌گوید:
«به عنوان یک پدر، می‌دانم که گفتن جمله‌ای ساده مثل “گوشی‌ات را بگذار کنار” تأثیر چندانی ندارد. توقف استفاده از صفحه‌نمایش‌ها در زمان صرف غذا یا قبل از خواب برای کل خانواده می‌تواند به ایجاد عادت‌های دیجیتال سالم کمک کند.»
نتیجه‌گیری
استفاده بیش از حد از شبکه‌های اجتماعی در کودکان نه‌تنها به علائم افسردگی منجر می‌شود، بلکه می‌تواند آنان را در معرض خطراتی مانند افکار خودکشی و مصرف مواد قرار دهد. در عین حال، قطع کامل ارتباط با این پلتفرم‌ها نیز می‌تواند انزوای اجتماعی به همراه داشته باشد. بنابراین، نقش والدین در ایجاد تعادل و الگوسازی رفتاری بسیار حیاتی است.
