تاثیر باکتری‌های روده بر سلامت مغز ما!

اغلب باکتری‌ها و میکروب‌هایی که در روده ما زندگی می‌کنند، می‌توانند بر مغز ما تأثیر بگذارند. برخی از آنها برای روده و مغز ما مفید و برخی دیگر نیز مضر هستند. اما آیا باکتری‌های مضر می‌توانند سلامت مغز ما را به خطر بیندازند؟ اگر چنین است ساز و کار آن چگونه خواهد بود؟

باید اقرار کرد که چنین ادعایی به احتمال زیاد درست است. ما بیش از یک قرن است که متوجه شده‌ایم باکتری‌ها در روده، دهان، بینی و روی پوست ما زندگی می‌کنند. در واقع، آنها از زمانی که اولین انسان‌ها روی زمین قدم گذاشتند، این کار را انجام داده‌اند. ما می‌دانستیم که تعداد بسیار کمی از باکتری‌ها می‌توانند باعث بیماری‌های روده شوند. با این حال، تا 15 سال گذشته، بیشتر پزشکان تصور می‌کردند که اکثریت قریب به اتفاق باکتری‌هایی که به طور معمول در روده ما زندگی می‌کنند، تنها از گرما و مواد مغذی موجود در بدن ما برای زنده ماندن استفاده می‌کنند. ما تصور نمی‌کردیم که آنها می‌توانند بر سلامت ما تأثیر بگذارند. با این حال، در طی 15 سال گذشته، ما آموخته‌ایم که این باکتری‌ها قادر به تولید موادی هستند که بر سلول‌های بدن ما تأثیر می‌گذارند، زیرا برخی از این مواد مشابه موادی هستند که سلول‌های بدن خودمان می‌سازند.

بنابراین، چگونه باکتری‌های موجود در روده می‌توانند بر مغز ما تأثیر بگذارند؟

مواد ساخته شده توسط این باکتری‌ها درست همانند مواد مغذی موجود در غذای ما، می‌توانند از روده وارد جریان خون شوند. از طرفی، برخی اعصاب خاص ما، مغز و روده را به هم متصل می‌کنند: باکتری‌های روده می‌توانند سیگنال‌هایی را از طریق این اعصاب به مغز ارسال کنند. در نهایت، این باکتری‌ها می‌توانند سلول‌های سیستم ایمنی در دیواره روده را تحریک کنند و سپس سلول‌های ایمنی سیگنال‌هایی را از طریق اعصاب به مغز ما ارسال می‌کنند.

تحقیقات در دهه گذشته نشان داده است که باکتری‌های روده ممکن است بر احساسات و توانایی‌های شناختی ما تأثیر بگذارند. به عنوان مثال، برخی از باکتری‌ها هورمون اکسی توسین را می‌سازند، هورمونی که بدن خودمان نیز تولید می‌کند که باعث افزایش رفتار اجتماعی در فرد می‌شود. سایر باکتری‌ها موادی می‌سازند که باعث علائم افسردگی و اضطراب می‌شوند. برخی دیگر نیز موادی می‌سازند که به ما کمک می‌کند تحت استرس آرام‌تر باشیم که چنین باکتری‌هایی می‌توانند مفید باشند. اما در نهایت، یافته‌ها نشان داده است که تعدادی از باکتری‌های روده بر آسیب‌پذیری ما در برابر برخی بیماری‌های مغزی، از جمله بیماری آلزایمر، بیماری پارکینسون و اوتیسم تأثیر می‌گذارند. به عنوان مثال، ماده‌ای به نام سینوکلئین که در مغز افراد مبتلا به بیماری پارکینسون یافت می‌شود، توسط باکتری‌های روده ساخته می‌شود و می‌تواند از طریق اعصاب از روده به مغز حرکت کند.

شناخت نقشی که باکتری‌ها (و ویروس‌ها و سایر میکروب‌ها) درون ما بازی می‌کنند و در سلامت و حتی در شخصیت ما تاثیر می‌گذارند، یکی از مهم‌ترین اکتشافات 50 سال گذشته بوده است. با این حال، ما تازه شروع به درک آن کرده‌ایم، و در پی روش‌هایی هستیم که بتوانیم میکروب‌های درون خود را تغییر دهیم و با این تغییر سلامت خود را بهبود ببخشیم. ممکن است 20 سال دیگر طول بکشد، اما قطعا آن را کشف خواهیم کرد.