سلامت

دلیل علمی کابوس قبل از بیداری

سعیده اکبری
A+A-
Reset

اگر درست قبل از بیدار شدن از خواب، کابوس یا خواب‌های وحشتناک می‌بینید، این مطلب را بخوانید زیرا پاسخ پزشکان اینجاست.
تجربه خواب‌های وحشتناک، واقعی و آزاردهنده، آن هم درست قبل از اینکه از خواب بیدار شوید، پدیده‌ای است که “توهم پیشابیداری” نامیده می‌شود.
طبق مطالعات دانشگاه استنفورد، حدود ۸ درصد از افراد ۱۵ تا ۴۴ ساله چنین تجربه‌ای را دارند.
هنگام که این اتفاق برای شما می‌افتد، حس می‌کنید هنوز خواب هستید اما در واقع زمانِ گذر بین خواب و بیداری است.
از آنجا که وقتی این واقعه برایتان رخ می‌دهد، شما واقعاً خواب نیستید، این رویاها اصلاً رویا نیستند. به همین علت است که به آنها “توهم” می‌گویند.
مغز شما در حال نیمه‌خواب و نیمه‌بیداری است: بخشی از آن هنوز در مرحله REM خواب یا تکان سریع چشم است؛ یعنی مرحله‌ عمیق خواب که مغز فعال‌تر است و رویاهای شدید و آزاردهنده می‌بینید.
وقتی کم‌کم بیدار می‌شوید، این تصویر رویامانند خواب رِم یا REM وارد بیداری می‌شود که همین امر باعث می‌شود شما توهم را تجربه کنید.
توهم پیشابیداری می‌تواند دیداری باشد (صحنه یا وضعیتی را در ذهن می‌بینید)، یا شنیداری (فکر می‌کنید صدایی شنیده‌اید، مثلاً کسی در می‌زند یا اسم شما را صدا می‌کند) یا لمسی (مثلاً حس می‌کنید چیزی شما را لمس می‌کنید، یا چیزی مثل عنکبوت روی پوست بدن شما می‌خزد).
شما می‌توانید این خواب‌ها را به صورت مرتب هم تجربه کنید. اما از آنجا که این توهمات واضح و واقعی هستند می‌توانند ترسناک و آزاردهنده باشند.
با اینکه ممکن است همه توهم پیشابیداری را تجربه کنند اما این عارضه در کسانی بیشتر رواج دارد که مدت زمان بیشتری را در مرحله REM سپری می‌کنند.
یکی از دلایل این کابوس‌ها می‌تواند بی‌خوابی (کسر خواب)، مصرف داروهای خاص مانند مصرف داروهای ضدافسردگی سه‌حلقهای یا حتی اختلالات خواب مثل نارکولِپسی یا حمله خواب باشد.
بسیاری از افراد توهم پیشابیداری واضحی را همراه با فلج خواب تجربه می‌کنند؛ حالتی که کاملاً آگاه هستید اما نمی‌توانید حرف بزنید یا از خواب بیدار شوید. تجربه این حالت ترسناک‌تر است. فلج خواب در ۵ درصد از مردم رخ می‌دهد.
با کاهش عوامل احتمالی خطرساز، می‌توانید از وقوع اپیزودهای توهم پیشابیداری جلوگیری کنید که دلیل عمده آن بی‌خوابی است. این یعنی حفظ دوره و چرخه خواب منظم‌تر و ۷ تا ۸ ساعت خواب شبانه.
همه توهم‌های پیشابیداری نیاز به درمان حرفه‌ای ندارند.
آنهایی که این حالت را زیاد تجربه می‌کنند، مثلاً هفته‌ای ۳ تا ۴ مرتبه، و آنقدر مضطرب، پریشان و اندوهگین هستند که کیفیت خواب شب و عملکرد روزانه آنها با مشکل مواجه می‌شود باید تحت درمان و کنترل قرار بگیرند.
اگر توهمات پیشابیداری به این مرحله رسید، مخصوصاً اگر در طول روز احساس خواب‌آلودگی می‌کنید، باید حتماً به پزشک مراجعه کنید. در چنین مواردی، احتمال دارد علامت مشکل جدی‌تری به نام نارکولپسی یا حمله خواب وجود داشته باشد.

خسته از تدریس زبان انگلیسی، پا به بازاری گذاشتم که در آن نوکیا با N97 mini خود فرمانروایی می‌کرد و سامسونگ با کوربی‌های لمسی و رنگارنگش تازه پا به میدان رقابت گذاشته بودند؛ بازاری که هنوز تب آیفون 3G در آن داغ بود و مدل 3Gs آن دست یک عده افراد خاص بود؛ ال‌جی شکلات بلندقامتش را تبلیغ می‌کرد و سونی اریکسون قدیم با مدل‌های واکمن خود بازار را تصاحب کرده بود. از آن زمان تا کنون، من مانده‌ام و دنیایی رو به تحول و اطلاعاتی که هر روز تکمیل‌تر می‌شود؛ دنیایی از مجلات و وب‌سایت‌ها که برایم در حکم یک دانشگاه است؛ دانشگاهی بدون امتحان! چه شود! هم می‌نویسم، هم یاد می‌گیرم و هم ذهنی عاری از دغدغه آزمون‌های پایان ترم و حضور و غیاب دارم! شاید روزی حتی فکرش را هم نمی‌کردم که خود را تافته در لابه‌لای الیاف فناوری‌ها و اخبار روز آی.تی ببینم که هر روز رنگ عوض می‌کند و از آنچه آرزویش را داشتم یک دنیا فاصله بگیرم. اما حالا با ذوق و شوق و عاری از تعصب، سوار بر قطار فناوری، می‌روم تا ببینم به کجا می‌رسم! تحصیلات: کارشناسی مترجمی زبان انگلیسی و کارشناسی ارشد زبانشناسی

شما هم نظر دهید

برای دفعه بعد که نظر می‌دهم نام و ایمیل من را در این مرورگر ذخیره کنید.

* با استفاده از این فرم، با ذخیره و مدیریت داده‌های خود توسط این وب سایت موافقت می‌کنم.