یک مطالعه بلندمدت جدید نشان می‌دهد کودکانی که در سال‌های اولیه زندگی خود زمان بیشتری را صرف استفاده از صفحه نمایش، به‌ویژه تلفن‌های همراه و تبلت‌ها، می‌کنند، در دوران نوجوانی سطوح بالاتری از استرس و علائم افسردگی را تجربه می‌کنند.
یافته‌های تحقیق
این مطالعه هشت‌ساله که در فنلاند انجام شده و در نشریه JAMA Network Open منتشر شده است، بینش‌های جدیدی را برای والدینی فراهم می‌کند که درباره زمان و نحوه دسترسی کودکان خود به فناوری دیجیتال تصمیم می‌گیرند، به‌ویژه با توجه به چالش‌های فزاینده سلامت روان در میان جوانان.
طبق گفته کارشناسان، بین یک‌چهارم تا یک‌سوم نوجوانان در سراسر جهان با مشکلات سلامت روانی مواجه هستند و نخستین علائم این مشکلات معمولاً در دوران نوجوانی ظاهر می‌شود.
محققان یافته‌های خود را به‌عنوان مدرک بیشتری در نظر می‌گیرند که نشان می‌دهد والدین باید زمان استفاده از صفحه نمایش را محدود کرده و بازی‌های فعال را تشویق کنند، زیرا ایجاد برخی عادات در سال‌های ابتدایی می‌تواند نقش محافظتی در برابر مشکلات روانی آینده داشته باشد.
تأثیر صفحه نمایش بر سلامت روان نوجوانان
دانشمندان داده‌های این پژوهش را از مطالعه‌ای تحت عنوان فعالیت بدنی و تغذیه در کودکان (PANIC) جمع‌آوری کردند. در این پروژه، ۱۸۷ کودک فنلاندی در بازه سنی ۶ تا ۹ سال، تا زمانی که به ۱۵ تا ۱۶ سالگی رسیدند، تحت بررسی قرار گرفتند. در این مدت، تیم تحقیقاتی فعالیت بدنی، میزان استفاده از صفحه نمایش، الگوی خواب و عادات غذایی آن‌ها را بررسی کرد.
سپس، همان شرکت‌کنندگان در دوران نوجوانی از نظر سلامت روانی، با استفاده از معیارهای استاندارد سنجش استرس و علائم افسردگی، ارزیابی شدند.
یافته‌ها نشان داد نوجوانانی که در مجموع زمان بیشتری را در مقابل صفحه نمایش، به‌ویژه تلفن‌های همراه، سپری کردند، سطح استرس و افسردگی بالاتری را تجربه کردند.
نقش فعالیت بدنی
نکته امیدوارکننده این است که سطح بالای فعالیت بدنی در دوران کودکی، اثر معکوسی داشت.
نوجوانانی که فعال باقی ماندند—خصوصاً در محیط‌های سازمان‌یافته و تحت نظارت—نتایج بهتری در سلامت روان نشان دادند، حتی پس از در نظر گرفتن عواملی مانند ترکیب بدنی، مرحله بلوغ و سطح تحصیلات والدین.
این روند در میان پسران برجسته‌تر بود، زیرا آن‌ها نسبت به دختران، مزایای بیشتری از ورزش در کاهش استرس دریافت کردند.
در همین حال، کیفیت رژیم غذایی و مدت‌زمان خواب در این مطالعه ارتباط قابل‌توجهی با سلامت روان نوجوانان نشان نداد. اگرچه این موضوع اهمیت کلی آن‌ها برای رفاه عمومی را نفی نمی‌کند، اما نشان می‌دهد که فعالیت بدنی روزانه و کاهش زمان استفاده از صفحه نمایش، تأثیر بیشتری بر سطح استرس و افسردگی نوجوانان دارد.
مداخلات زودهنگام برای کنترل عادات دیجیتال
برای والدینی که نگران تأثیر زودهنگام دستگاه‌های شخصی هستند، نتیجه این مطالعه کاملاً روشن است: رفتار کودکان در استفاده از صفحه نمایش، می‌تواند در سال‌های نوجوانی بر سلامت عاطفی آن‌ها تأثیر بگذارد.
محققان به‌طور خاص نسبت به استفاده از تلفن‌های همراه هشدار می‌دهند.
برخورد متعادل مهم‌ترین عامل است. کودکانی که زمان بیشتری را در مقابل صفحه نمایش گذراندند اما فعالیت بدنی کمی داشتند، بدترین نتایج را در سلامت روان نشان دادند.
این موضوع نشان می‌دهد که تمرکز بر تنها یکی از این عوامل—کاهش زمان استفاده از صفحه نمایش یا تشویق به فعالیت بدنی—ممکن است به اندازه پرداختن به هر دو به‌صورت همزمان مؤثر نباشد.
نقش ورزش‌های گروهی و سیاست‌گذاری‌های اجتماعی
نویسندگان این تحقیق همچنین اشاره می‌کنند که فعالیت‌های بدنی تحت نظارت، مانند ورزش‌های تیمی، مزایای قابل‌توجهی دارند. این یافته می‌تواند به‌عنوان استدلالی برای افزایش دسترسی کودکان به ورزش‌های سازمان‌یافته، از طریق مدارس یا برنامه‌های اجتماعی، مطرح شود.
این مطالعه همچنین نشان می‌دهد که متخصصان سلامت روان باید بررسی عادات دیجیتالی کودکان را به‌عنوان بخشی از مداخلات زودهنگام خود در نظر بگیرند.
چشم‌انداز فناوری و تأثیرات آن
اگرچه نتایج این تحقیق رابطه علی و معلولی مستقیم را ثابت نمی‌کند، اما بر تأثیر انتخاب‌های روزمره بر پیامدهای روانی بلندمدت تأکید دارد.
با توجه به سرعت رشد فناوری، نویسندگان هشدار می‌دهند که درک این یافته‌ها روزبه‌روز ضروری‌تر می‌شود.
با گسترش مداوم شبکه‌های اجتماعی و بازی‌های موبایلی، کودکان در سنین پایین‌تر در معرض استفاده از تلفن‌های هوشمند قرار می‌گیرند، که این موضوع تشخیص زودهنگام اثرات این روند بر سلامت روان را حیاتی می‌کند.
قابل توجه است که این مطالعه قبل از ظهور گسترده شبکه‌های اجتماعی جدید انجام شده است، بنابراین نسل کنونی ممکن است حتی تأثیرات منفی بیشتری از مصرف دیجیتال خود را تجربه کند.
با این وجود، نتیجه‌گیری اساسی تحقیق همچنان معتبر است: افزایش زمان استفاده از صفحه نمایش و کاهش فعالیت بدنی، پیش‌بینی‌کننده یک مسیر سخت‌تر برای سلامت روانی نوجوانان است.
محدودیت‌های تحقیق و مسیرهای آینده
اگرچه بازه زمانی هشت‌ساله این تحقیق داده‌های ارزشمندی را ارائه می‌دهد، اما حجم نهایی نمونه (۱۸۷ نوجوان) نسبتاً کم است. بسیاری از شرکت‌کنندگان در میانه راه از مطالعه خارج شدند، بنابراین ممکن است گروه نهایی نماینده کاملی از جامعه نباشد.
همچنین، در حالی که محققان زمان کلی استفاده از صفحه نمایش را ردیابی کردند، اما بین انواع مختلف مواجهه با صفحه نمایش یا محتوای شبکه‌های اجتماعی تفاوتی قائل نشدند.
تحقیقات آینده ممکن است بررسی کند که کدام برنامه‌ها یا بازی‌های خاص، بیشترین خطرات را ایجاد می‌کنند.
این مطالعه همچنین مدت‌زمان خواب را اندازه‌گیری کرد، اما کیفیت خواب را مورد بررسی قرار نداد، بنابراین پرسش‌هایی در مورد تأثیر استفاده از دستگاه‌ها در شب و تأثیر آن بر استراحت و سلامت روان باقی مانده است.
مهم‌تر از همه، نویسندگان تحقیق تأکید دارند که داده‌ها نمی‌توانند ثابت کنند که استفاده از صفحه نمایش مستقیماً باعث مشکلات روانی می‌شود. ممکن است، برای مثال، کودکانی که از قبل مستعد استرس یا افسردگی هستند، بیشتر به سمت استفاده از صفحه نمایش جذب شوند.
با این حال، با افزایش مشکلات سلامت روان در میان جوانان، این یافته‌ها می‌توانند راهنمایی برای والدین و متخصصان مراقبت از کودکان باشند.
نتیجه‌گیری
حفظ فعالیت بدنی در دوران کودکی ممکن است برخی از این اثرات را کاهش دهد، اما پیام گسترده‌تر این است که عادات شکل‌گرفته در سال‌های اولیه می‌توانند بر وضعیت عاطفی نوجوانان تأثیر بگذارند.
به‌طور کلی، نویسندگان به والدین توصیه می‌کنند که محیط‌های دیجیتالی متعادلی ایجاد کنند، دسترسی کودکان به دستگاه‌های الکترونیکی را در حد متعادل نگه دارند، و فرصت‌های کافی برای فعالیت بدنی و تعاملات اجتماعی فراهم کنند.
جزئیات کامل این تحقیق در JAMA Network Open منتشر شده است.
