در سال‌های اخیر، پوشیدن جوراب هنگام خواب به یکی از تاکتیک‌های پرطرفدار در شبکه‌های اجتماعی مانند TikTok تبدیل شده است. بسیاری بر این باورند که این کار به فرد کمک می‌کند سریع‌تر به خواب رود. روزنامه واشنگتن پست برای بررسی واقعیت‌های علمی پشت این روش، نظر کارشناسان را جویا شده است.
🧦 پوشیدن جوراب در خواب؛ پشت پرده یک روند وایرال
آیا پوشیدن جوراب واقعاً به خواب بهتر کمک می‌کند؟
کارشناسان می‌گویند که پوشیدن جوراب می‌تواند از طریق کاهش دمای بدن، فرایند خواب را تسهیل کند. با این حال، تحقیقات درباره اینکه این کاهش دما چگونه اتفاق می‌افتد، هنوز محدود و ناکافی است.
چرا بدن در محیط خنک بهتر می‌خوابد؟
اکثر متخصصان خواب باور دارند که افراد در محیط‌های خنک‌تر بهتر می‌خوابند. بنیاد ملی خواب آمریکا توصیه می‌کند دمای اتاق خواب در بازه ۱۶ تا ۲۰ درجه سانتی‌گراد تنظیم شود. البته این محدوده می‌تواند برای هر فرد متفاوت باشد.
بر اساس مطالعه‌ای در سال ۲۰۲۳، خواب سالمندان در دمای ۲۰ تا ۲۵ درجه به بهترین شکل ممکن انجام می‌شود.
🔥 نقش دمای بدن در کیفیت خواب
دمای بدن چگونه تغییر می‌کند؟
دمای بدن انسان به‌طور میانگین ۳۷ درجه سانتی‌گراد است و تحت تأثیر «ریتم شبانه‌روزی» یا circadian rhythm قرار دارد. این ریتم باعث نوسانات جزئی در دمای بدن طی شبانه‌روز می‌شود.
تحقیقات نشان داده‌اند که دمای بدن حدود ساعت ۴ صبح به پایین‌ترین سطح خود می‌رسد، در طول روز به‌تدریج افزایش می‌یابد و عصرها به اوج می‌رسد، سپس مجدد افت می‌کند.
مکانیزم خنک شدن بدن چیست؟
به گفته‌ی «ایندیرا گوروبهاگاواتولا»، سخنگوی آکادمی پزشکی خواب آمریکا، تعریق و فرآیندی به نام «گشاد شدن عروق محیطی» (distal vasodilation) نقش مهمی در کاهش دمای بدن دارند.
او توضیح می‌دهد:
«وقتی با پوشیدن جوراب پاهایمان را گرم می‌کنیم، نه فقط در پا بلکه در سراسر بدن، رگ‌های خونی زیر پوست گشاد می‌شوند. این گشاد شدن باعث انتقال گرما به سطح پوست و خروج آن از بدن می‌شود. این افت دمای بدن سیگنالی به مغز ارسال می‌کند که بدن را برای خواب آماده می‌کند.»
🧪 آیا مطالعات علمی از این ایده حمایت می‌کنند؟
نتایج یک مطالعه آزمایشی کوچک
در یک پژوهش محدود در سال ۲۰۱۸، شش مرد در شرایط خواب خنک، وقتی جوراب پوشیده بودند نسبت به زمانی که جوراب نداشتند، به‌طور میانگین ۷.۵ دقیقه زودتر به خواب رفتند. همچنین کمتر از خواب بیدار شدند و ۳۲ دقیقه بیشتر خوابیدند.
با این حال، متخصصان هشدار می‌دهند که به‌دلیل کوچک بودن نمونه و اشکالات احتمالی در روش مطالعه، نمی‌توان نتایج را به کل جمعیت تعمیم داد.
🚿 راهکارهای مشابه برای تنظیم دمای بدن پیش از خواب
روش‌های جایگزین جوراب پوشیدن
کارهایی مانند گرفتن دوش یا حمام گرم پیش از خواب، یا نوشیدن نوشیدنی گرم بدون کافئین و الکل می‌توانند دمای بدن را بالا ببرند. سپس با آغاز گشاد شدن عروق، افت سریع دمای بدن رخ می‌دهد که این روند نیز می‌تواند به خواب بهتر کمک کند.
⚠️ چه کسانی باید با احتیاط جوراب بپوشند؟
به گفته‌ی «میشل درروپ»، مدیر پزشکی خواب رفتاری در کلینیک کلیولند، پوشیدن جوراب هنگام خواب برای همه مناسب نیست.
این روش درمانی برای اختلالات خواب مانند بی‌خوابی یا آپنه خواب توصیه نمی‌شود و نباید جایگزین درمان‌های پزشکی تجویز شده شود.
چه افرادی باید با پزشک مشورت کنند؟
- کسانی که در تنظیم دمای بدن مشکل دارند
- افرادی با مشکلات گردش خون
- افرادی که به عفونت‌های قارچی مستعد هستند
این افراد پیش از اقدام به پوشیدن جوراب در خواب، باید با یک متخصص سلامت مشورت کنند.
نتیجه‌گیری
پوشیدن جوراب هنگام خواب ممکن است برای برخی افراد به بهبود کیفیت خواب کمک کند، اما برای همه مناسب نیست. با توجه به تفاوت‌های فردی در فیزیولوژی بدن و وضعیت سلامت، مشورت با پزشک می‌تواند بهترین راهنما برای بهره‌گیری از این روش باشد.
