مسافرت‌های هوایی برای برخی افراد چون کابوس‌اند. غیر از ترس از پرواز یا قرار گرفتن در جای تنگ یا بسته، حین پرواز اختلال‌هایی هم برای بدن به وجود می‌آید که بین اغلب مسافران شایع است.
شرکت هواپیمایی استرالیایی کانتاس اعلام کرده که از اواخر سال ۲۰۲۵ مسافرانش را با پروازهایی بدون توقف از سواحل شرقی استرالیا به لندن می‌برد؛ یعنی مسافران بیش از ۱۹ ساعت در آسمان معلق می‌مانند. سی‌ان‌ان اتفاق‌هایی را که در خلال پروازهای طولانی‌مدت برای بدن رخ می‌دهند، به این صورت شرح می‌دهد:
۱ــ کم‌آبی (دهیدراته شدن) بدن
کم‌آب شدن بدن معمولا در پروازهای طولانی رخ می‌دهد. به دلیل پایین بودن سطح رطوبت داخل کابین در مقایسه با روی زمین، گلو، بینی و پوست حین پرواز خشک می‌شوند. دلیل عمده این امر آن است که مقدار زیادی از هوای در حال گردش در کابین از بیرون به درون کشیده می‌شود و در ارتفاعات بالا هم رطوبت زیادی وجود ندارد. بنابراین هرقدر پرواز طولانی‌تر باشد، خطر کم آبی برای بدن بیشتر می‌شود.
وقتی به جای نوشیدن آب، الکل می‌نوشیم که ماده‌ای ادرارآور است، مایعات بیشتری از بدن دفع می‌شود. بنابراین بهتر است هم پیش از سوار شدن به هواپیما آب بنوشیم و هم در طول پرواز بیش از مقدار معمول آب مصرف کنیم.
۲ــ آسیب به گوش، سینوس، روده و خواب
فشار کابین که تغییر می‌کند، گاز داخل بدن مطابق با آن واکنش نشان می‌دهد. این گاز با افزایش ارتفاع هواپیما و کاهش فشار منبسط می‌شود و با کاهش ارتفاع هواپیما و فرود آن، عکس این اتفاق در بدن رخ می‌دهد و به مشکلات متعددی از قبیل گوش‌درد، سردرد، خواب‌آلودگی و مشکلات روده‌ای مثل نفخ شدید منجر می‌شود.
البته خوشبختانه بیشتر این مسائل لزوما در پروازهای طولانی‌تر به وجود نمی‌آیند و غالبا در زمان اوج گرفتن یا فرود هواپیما حس می‌شوند.
۳ــ احتمال بروز لخته خون
لخته خون که در اثر نشستن طولانی به وجود می‌آید، یکی از نگرانی‌های عمده مسافران است. این لخته‌ها در پا ایجاد می‌شوند که احتمال دارد به ریه بروند و به آمبولی ریه بینجامند. چنانچه داخل هواپیما بی‌حرکت بمانید و عوامل پرخطری مثل سن بالا، چاقی، سابقه خانوادگی، سرطان یا نوع خاصی از اختلال انعقاد خون دارید، به‌تازگی جراحی شده یا زایمان کرده‌اید، باردارید، درمان جایگزین هورمونی دریافت می‌کنید یا قرص ضدبارداری مصرف می‌کنید، احتمال تشکیل لخته خون بیشتر می‌شود. مطالعه‌ای که در سال ۲۰۲۲ انجام شد، نشان داد هرچه پرواز طولانی‌تر باشد، احتمال لخته شدن خون بیشتر می‌شود.
به یاد داشته باشید چنانچه لخته خون ایجاد شود، تا بعد از پرواز از بروز آن مطلع نخواهید شد؛ چون تشکیل لخته و حرکت آن به زمان نیاز دارد. بنابراین مراقب علائم بعد از پرواز مثل درد و ورم پا (غالبا فقط در یک پا)، درد قفسه سینه، سرفه و تنگی نفس باشید و در صورت بروز این علائم، حتما به اورژانس مراجعه کنید.
۴ــ پرواززدگی، تشعشعات و کووید
پرواززدگی [جت لگ] برای بیشتر ما شناخته شده است؛ یک وضعیت فیزیولوژیک ناشی از مسافرت‌های طولانی که در آن تنظیم خواب فرد به دلیل اختلاف ساعت مبدا و مقصد پرواز به هم می‌ریزد. علاوه بر آن، هرچه بیشتر در آسمان باشید، بیشتر در معرض پرتوهای کیهانی قرار خواهید گرفت. این امر خطر ابتلا به سرطان و مشکلات باروری را افزایش می‌دهد اما هنوز نمی‌دانیم چه میزان تماس با این تشعشعات برای سلامتی ضرر دارد.
کووید را هم فراموش نکنید؛ اقدام‌های احتیاطی معمول را انجام دهید، دست‌هایتان را مرتب بشویید، ماسک بزنید و اگر حالتان خوب نیست، پرواز نکنید.
پژوهش درباره چگونگی واکنش بدن به پروازهای طولانی‌مدت و بی‌توقف هنوز در مراحل اولیه قرار دارد. بنابراین همچنان بهتر است قبل از هر پرواز توصیه‌های معمول خطوط هواپیمایی را مطالعه و در صورت لزوم، با پزشک خود مشورت کنید.
