استرس مزمن فقط روی روحیه شما تأثیر نمی‌گذارد، بلکه می‌تواند سلامت قلب، عضلات، دستگاه گوارش و پوستتان را هم تحت فشار قرار دهد. متخصصان هشدار می‌دهند اگر این نوع استرس به موقع تشخیص داده نشود، ممکن است پیامدهای جدی برای سلامتی در پی داشته باشد. در ادامه با ۷ نشانه مهمی که بدن از طریق آن‌ها استرس مزمن را فاش می‌کند آشنا شوید.
استرس مزمن چیست؟
به گفته دکتر مایکل زِمِنیدِس، از بنیان‌گذاران مرکز پزشکی The Wellington Hospital A-Z، استرس پدیده‌ای طبیعی است که همه انسان‌ها در مقاطع مختلف زندگی تجربه می‌کنند. او می‌گوید: «استرس معمولاً هنگام مواجهه با تغییرات یا چالش‌های زندگی مانند مشکلات مالی، سختی‌های شغلی یا تنش‌های خانوادگی ظاهر می‌شود. در واقع مقدار کمی استرس می‌تواند حتی مفید باشد؛ چون ما را برای انجام کارها یا رسیدن به اهدافمان انگیزه می‌دهد.»
اما زمانی که استرس برای مدت طولانی ادامه پیدا کند و بدن دائماً در وضعیت آماده‌باش بماند، استرس مزمن شکل می‌گیرد. در این حالت سیستم عصبی به طور مداوم هورمون‌های استرس مانند کورتیزول و آدرنالین ترشح می‌کند، و این وضعیت به مرور باعث فرسودگی جسم و ذهن می‌شود.
آیا استرس مزمن یک بیماری رسمی است؟
به گفته زِمِنیدِس، استرس مزمن یک تشخیص پزشکی رسمی محسوب نمی‌شود، اما معمولاً با اختلالات روانی و جسمی دیگر مانند اضطراب، افسردگی، بی‌خوابی یا سندروم فرسودگی شغلی همراه است. پزشکان برای ارزیابی این وضعیت، تاریخچه علائم، سبک زندگی و شاخص‌های سلامت فرد مانند فشار خون، تغییرات وزن و سطح هورمون‌ها را بررسی می‌کنند.
۷ نشانه اصلی استرس مزمن
۱. مشکلات قلبی و افزایش ضربان یا فشار خون
در شرایط استرس‌زا، بدن وارد حالت «جنگ یا گریز» می‌شود. در این زمان هورمون‌های کورتیزول و آدرنالین ترشح می‌شوند که منجر به تپش قلب، احساس ضربان در قفسه سینه و افزایش فشار خون می‌گردد. این واکنش‌ها اگر برای مدت طولانی تداوم یابند، می‌توانند سلامت قلب را به خطر بیندازند.
۲. گرفتگی یا درد عضلانی
استرس طولانی‌مدت باعث می‌شود عضلات بدن به طور دائمی در حالت انقباض جزئی باقی بمانند. این مسئله بیشتر در نواحی گردن، شانه و پشت حس می‌شود، و ممکن است با درد یا سفتی همراه باشد.
۳. سردردهای تنشی
انقباض مداوم عضلات گردن و شانه می‌تواند سردردهای تنشی ایجاد کند. این نوع سردرد معمولاً به صورت فشار کمربندی در اطراف سر احساس می‌شود و ممکن است در دو طرف سر به شکل درد مبهم و فشرده بروز کند. کم‌خوابی ناشی از استرس نیز شدت این نوع سردردها را افزایش می‌دهد.
۴. مشکلات گوارشی
استرس باعث می‌شود بدن انرژی خود را به جای دستگاه گوارش به سمت مغز و عضلات هدایت کند. در نتیجه، حرکات روده کاهش می‌یابد و غذا مدت بیشتری در روده باقی می‌ماند که این امر سبب نفخ، گاز و احساس سنگینی می‌شود. همچنین استرس می‌تواند باعث تغییرات در اشتها یا تحریک سندرم روده تحریک‌پذیر شود.
۵. احساس مداوم اضطراب یا تحریک‌پذیری
استرس مزمن تنها جسم را تحت تأثیر قرار نمی‌دهد بلکه رفتار و احساسات فرد را هم تغییر می‌دهد. ممکن است احساس خشم، غم، اضطراب یا ناامیدی داشته باشید و در تصمیم‌گیری دچار مشکل شوید. این تغییرات احساسی در صورت نادیده گرفته شدن می‌توانند به افسردگی منجر شوند.
۶. مشکلات پوستی و حساسیت
هورمون‌های استرس و التهاب‌های ناشی از آن می‌توانند حساسیت پوست را افزایش دهند. در برخی افراد، این حالت به صورت کهیر، خارش یا جوش‌های استرسی ظاهر می‌شود.
۷. تغییر در اشتها و وزن
استرس طولانی می‌تواند الگوهای تغذیه را به هم بزند. برخی افراد اشتهای خود را از دست می‌دهند، در حالی که دیگران به پرخوری یا مصرف غذاهای ناسالم روی می‌آورند. هر دو حالت می‌توانند منجر به تغییرات قابل توجه در وزن شوند.
چه زمانی باید به متخصص مراجعه کنید؟
اگر علائمی مانند سردرد، تپش قلب، بی‌خوابی یا مشکلات گوارشی برای مدت طولانی ادامه پیدا کرده و بر زندگی روزمره یا روابط شما اثر گذاشته است، وقت آن است که از پزشک کمک بگیرید. به گفته دکتر زِمِنیدِس، مشاوره با پزشک خانواده یا روان‌درمانگر در این مرحله ضروری است.
دفترچه استرس داشته باشید
او توصیه می‌کند برای درک بهتر محرک‌های استرس، یک دفترچه روزانه داشته باشید. در آن، سطح استرس، موقعیت‌های دشوار و علائمی که احساس می‌کنید را یادداشت کنید. این کار به پزشک کمک می‌کند رابطه بین استرس و نشانه‌های جسمی شما را بهتر درک کند و درمان مؤثرتری ارائه دهد.
جمع‌بندی
استرس مزمن اگر به موقع شناسایی و کنترل نشود، می‌تواند تأثیرات جدی بر سلامت جسم و روان بگذارد. آگاهی از علائم و توجه به هشدارهای بدن، گام نخست برای بازگرداندن تعادل به زندگی است.
آیا این علائم را در خود یا اطرافیانتان دیده‌اید؟ تجربه‌تان را در بخش نظرات بنویسید و این مطلب را برای آگاهی دیگران به اشتراک بگذارید.
