تغذیه سالم همیشه موضوعی بحثبرانگیز بوده است، اما یافتههای جدید نشان میدهد که داشتن یک رژیم غذایی متعادل در میانسالی، شانس لذت بردن از زندگی در سالهای پایانی را افزایش میدهد.
متخصصان مدتها است که تأثیر انتخابهای غذایی بر کاهش مشکلات مزمن را مطالعه میکنند و به دنبال راههایی برای افزایش رفاه عمومی بدون نیاز به رژیمهای غذایی سختگیرانه هستند.
تأثیر تغذیه در میانسالی بر سلامت طولانیمدت
یک مطالعه اخیر، بیش از ۱۰۵,۰۰۰ آمریکایی را در طول سه دهه، از میانسالی تا سالمندی، مورد بررسی قرار داد. این تحقیق به دقت تأثیر عادات غذایی روزانه را بر سلامت طولانیمدت بررسی کرد.
یکی از محققان اصلی این پژوهش، پروفسور آن-جولی تسیر از دانشگاه مونترال بود. او قصد داشت بررسی کند که آیا تغذیه هوشمندانه میتواند احتمال رسیدن به ۷۰ سالگی را با تواناییهای ذهنی، جسمی و شناختی پایدار افزایش دهد یا خیر.
الگوهای تغذیه در میانسالی
فرانک هو، استاد تغذیه و اپیدمیولوژی در دانشگاه هاروارد، میگوید:
“مطالعات قبلی رژیمهای غذایی را در ارتباط با بیماریهای خاص یا طول عمر بررسی کردهاند، اما مطالعه ما دیدگاهی جامعتر دارد و میپرسد: چگونه رژیم غذایی بر توانایی افراد در زندگی مستقل و داشتن کیفیت زندگی مطلوب در دوران سالمندی تأثیر میگذارد؟”
نتایج نشان داد افرادی که بیشتر به سمت سبزیجات، میوهها، حبوبات و غلات کامل گرایش دارند، کمتر به بیماریهای مزمنی مانند دیابت و بیماریهای قلبی مبتلا میشوند.
این مفهوم از سالمندی سالم، که شامل دوری از بیماریهای جدی مزمن و حفظ عملکرد ذهنی و جسمی قوی است، توسط سازمان بهداشت جهانی به عنوان راهی برای افزایش طول عمر همراه با کیفیت زندگی شناخته شده است.
امکان شخصیسازی رژیمهای سالم
محققان انواع مختلفی از استراتژیهای تغذیهای را بررسی کردند که همگی تأکید بر غذاهای مغذی و کاهش مصرف قندها، غلات تصفیهشده و گوشتهای فرآوریشده داشتند.
این رژیمها معمولاً شامل مواد غذایی گیاهی، مقادیر متعادل پروتئینهای حیوانی کمچرب و مصرف کم نمک بودند که مطابق با توصیههای بهداشتی برای سلامتی بهتر طراحی شدهاند.
پروفسور تسیر در این زمینه میگوید:
“یافتههای ما نشان میدهد که یک رژیم غذایی واحد برای همه مناسب نیست. رژیمهای سالم را میتوان مطابق با نیازها و ترجیحات فردی تنظیم کرد.”
تأثیر مواد غذایی فرآوریشده بر سلامت
دکتر مارتا گواش-فره، استاد دانشگاه کپنهاگ و یکی از نویسندگان این مطالعه، تأکید میکند که حفظ استقلال و فعالیت در سالمندی یک اولویت مهم برای افراد و سلامت عمومی است.
این تحقیق نشان داد افرادی که بیشتر از تنقلات بستهبندیشده، نوشیدنیهای شیرین و غذاهای آماده استفاده میکردند، دچار کاهش تحرک، تنظیم نامناسب خلقوخو و افزایش مشکلات سلامتی در دوران پیری شدند.
در مقابل، کسانی که به سمت غذاهای تازه و کمتر فرآوریشده گرایش داشتند، در تحرک، عملکرد شناختی و انجام فعالیتهای روزمره در سنین بالاتر وضعیت بهتری را گزارش کردند.
نقش تغذیه در میانسالی برای سلامت بعد از ۷۰ سالگی
حفظ انرژی و سلامت در دوران سالمندی فقط به پیشگیری از بیماریهای قلبی یا سرطان محدود نمیشود، بلکه شامل حفظ توانایی حرکت و داشتن سلامت روانی مثبت نیز هست.
یک رژیم غذایی سرشار از فیبر، ویتامینها و مواد معدنی محافظتکننده میتواند به وضوح ذهنی بیشتر، عضلات قویتر و احساسات پایدارتر کمک کند.
محققان تأکید میکنند که میانسالی یک دوره کلیدی برای اصلاح عادات تغذیهای است، زیرا بسیاری از افراد هنوز میتوانند سبک زندگی خود را تغییر داده و از فواید طولانیمدت آن بهرهمند شوند.
محدودیتهای مطالعه
اکثر داوطلبان این پژوهش در حوزه بهداشت و درمان مشغول به کار بودند، بنابراین ممکن است آگاهی بیشتری نسبت به تغذیه، مراقبت از خود و پیشگیری از بیماریها داشته باشند.
این موضوع میتواند نتایج را کمتر نمایندهی کل جمعیت کند، بهویژه برای کسانی که در مشاغلی با دسترسی محدود به آموزشهای بهداشتی فعالیت دارند.
همچنین، این پژوهش عوامل دیگری مانند استرس، خواب یا تأثیرات محیطی را که میتوانند بر روند پیری تأثیر بگذارند، بهطور کامل مورد بررسی قرار نداده است.
محققان پیشنهاد میکنند که مطالعات بیشتری در گروههای متنوع و مناطق مختلف انجام شود تا تأثیر این عادات غذایی در جوامع گوناگون بهطور دقیقتر بررسی شود.
سلامت بهتر در دوران سالمندی
با وجود محدودیتهای این مطالعه، دانشمندان معتقدند که این یافتهها میتواند به تدوین راهنماییهایی برای رژیمهای غذایی گیاهمحور همراه با مقادیر متوسط ماهی، مرغ و برخی محصولات لبنی کمک کند.
چنین توصیههایی میتواند به حفظ استقلال افراد، کاهش بیماریها و پشتیبانی از عملکرد مغز و عضلات در سالمندی کمک کند.
در آینده، متخصصان ممکن است عوامل ژنتیکی و ترجیحات شخصی را در نظر بگیرند تا برنامههای غذایی متناسب با هر فرد را برای بهینهسازی سلامت در تمامی مراحل زندگی ارائه دهند.
ترکیب این رویکرد با دسترسی بهتر به غذاهای سالم در محیطهای کاری، مدارس و بازارهای محلی میتواند به میلیونها نفر کمک کند تا با مشکلات کمتر و راحتی بیشتری پیر شوند.
تغییرات ساده برای تغذیه سالمتر در میانسالی
برخی از متخصصان پیشنهاد میکنند که افراد بهتدریج نوشیدنیهای شیرین را با آب یا چای جایگزین کرده و غلات کامل را بهجای نان یا پاستای تصفیهشده انتخاب کنند.
حتی تغییرات کوچک، مانند پختوپز بیشتر در خانه و کاهش مصرف نمک، میتواند عادات غذایی را در جهت سالمتر شدن تغییر دهد.
علاوه بر این، برنامهریزی لیست خرید بر اساس مواد مغذی مانند سبزیجات برگدار، مغزها و پروتئینهای کمچرب میتواند به جلوگیری از خریدهای ناپایدار و ناسالم کمک کند.
تمرکز بر غذاهای کمتر فرآوریشده یک استراتژی مؤثر برای داشتن رژیم غذایی پشتیبان سالمندی سالم به شمار میرود.