در مبارزه با چاقی و مشکلات مرتبط با آن، معمولاً توجه بر محتوای تغذیه‌ای وعده‌های غذایی یا میزان کالری مصرفی متمرکز است. اما پژوهش جدیدی در ژاپن نشان می‌دهد که نحوه غذا خوردن – به‌ویژه سرعت جویدن و بلعیدن – می‌تواند نقش مهمی در تنظیم مصرف غذا و حتی مقابله با چاقی داشته باشد.
این تحقیق که به سرپرستی پروفسور کاتسومی ایزوکا از دانشگاه سلامت فوجیتا انجام شده، بر روش‌های ساده‌ای تأکید دارد که می‌توانند مدت زمان صرف غذا را افزایش داده و در نهایت به کاهش میزان مصرف غذا کمک کنند.
بازنگری در عادات غذایی
اگرچه مطالعات متعددی ارتباط بین کاهش سرعت غذا خوردن و کاهش میزان مصرف غذا را تأیید کرده‌اند، اما شواهد خاصی از ژاپن درباره بهترین راهکارها برای کندتر غذا خوردن وجود نداشت.
ایزوکا در این باره می‌گوید:
“در حالی که علوم تغذیه معمولاً بر متابولیسم و جذب غذا و همچنین محتوای رژیمی تمرکز دارد، در ژاپن شواهد محدودی درباره رفتار غذایی که این دو جنبه را به هم پیوند دهد، در دسترس است.”
بررسی دقیق‌تر مدت زمان غذا خوردن
محققان در این پژوهش عواملی را که بر مدت زمان صرف غذا و رفتارهای غذایی تأثیر می‌گذارند، بررسی کردند. این عوامل شامل تفاوت‌های جنسیتی، الگوهای جویدن و همچنین تأثیر محرک‌های ریتمیک خارجی – مانند ضرب‌آهنگ مترونوم یا موسیقی – بر کاهش سرعت جویدن بودند.
این مطالعه روی ۳۳ بزرگسال سالم بین ۲۰ تا ۶۵ سال انجام شد. از شرکت‌کنندگان خواسته شد که تکه‌های پیتزا را در شرایط مختلف آزمایشی مصرف کنند.
محققان مدت زمان غذا خوردن، تعداد جویدن و لقمه‌ها و همچنین سرعت جویدن هر فرد را ثبت کردند. در برخی آزمایش‌ها، شرکت‌کنندگان به ضرب‌آهنگ آهسته مترونوم با سرعت ۴۰ ضربه در دقیقه گوش می‌دادند، در حالی که در برخی دیگر در سکوت غذا می‌خوردند.
عادات غذایی در زنان و مردان
نتایج بررسی‌ها نشان داد که تفاوت قابل‌توجهی بین مردان و زنان در مدت زمان غذا خوردن وجود دارد.
- زنان به طور متوسط ۸۷ ثانیه برای خوردن هر برش پیتزا وقت می‌گذاشتند، در حالی که این زمان برای مردان حدود ۶۳ ثانیه بود.
- زنان همچنین بیشتر از مردان لقمه می‌زدند (۴.۵ لقمه در مقابل ۲.۱ لقمه) و تعداد دفعات جویدن آن‌ها نیز بیشتر بود (۱۰۷ جویدن در مقابل ۸۰ جویدن).
- با این حال، سرعت جویدن در هر دو جنس تقریباً یکسان بود.
پس از در نظر گرفتن این تفاوت‌های جنسیتی، پژوهشگران دریافتند که مدت زمان صرف غذا با تعداد دفعات جویدن و لقمه‌های مصرفی همبستگی دارد، اما شاخص توده بدنی (BMI) و سرعت جویدن تأثیر مستقیمی بر مدت زمان صرف غذا ندارند.
یکی از یافته‌های مهم تحقیق این بود که گوش دادن به ضرب‌آهنگ آهسته مترونوم، مدت زمان صرف غذا را به طور چشمگیری افزایش می‌دهد. این بدان معناست که محرک‌های ریتمیک می‌توانند افراد را به کاهش سرعت مصرف غذا ترغیب کنند.
تغییر در عادات غذایی
بر اساس این یافته‌ها، تیم تحقیقاتی چندین راهکار برای افزایش مدت زمان صرف غذا پیشنهاد می‌دهد:
- افزایش تعداد دفعات جویدن در هر لقمه
- کوچک‌تر کردن اندازه لقمه‌ها
- ایجاد محرک‌های ریتمیک در محیط، مانند موسیقی آرام یا ضرب‌آهنگ مترونوم
ایزوکا تأکید می‌کند که:
“این روش‌ها ساده، کم‌هزینه و قابل‌اجرا هستند و می‌توانند به پیشگیری از چاقی کمک کنند.”
کاربردهای این تحقیق در مقابله با چاقی
با توجه به افزایش نگران‌کننده چاقی در سراسر جهان، این یافته‌ها می‌توانند برای سیاست‌گذاران و متخصصان بهداشت عمومی مفید باشند.
این پژوهش نشان می‌دهد که مداخلات عملی و بدون هزینه در نحوه غذا خوردن می‌توانند مکمل روش‌های سنتی مانند رژیم غذایی و ورزش باشند.
به گفته ایزوکا:
“گنجاندن این رفتارهای غذایی در وعده‌های غذایی مدارس و برنامه‌های دیگر می‌تواند از بروز بیماری‌های مرتبط با چاقی در آینده جلوگیری کند.”
ترکیب ورزش با کاهش سرعت غذا خوردن
اگرچه این تحقیق روی پیتزا متمرکز بود، اما احتمالاً پژوهش‌های آینده به بررسی سایر غذاها و فرهنگ‌های غذایی خواهند پرداخت تا مشخص شود که آیا این اصل برای همه وعده‌های غذایی صدق می‌کند یا نه.
در صورتی که این یافته‌ها تأیید شوند، مدت زمان غذا خوردن می‌تواند به‌عنوان یک عامل مهم در کمپین‌های مقابله با چاقی، در کنار کنترل کالری و رژیم‌های غذایی متعادل، مطرح شود.
همچنین، مطالعات پیشین نشان داده‌اند که ترکیب فعالیت بدنی با غذا خوردن آگاهانه می‌تواند اثربخشی بیشتری نسبت به هر یک از این روش‌ها به‌تنهایی داشته باشد.
جهت‌گیری تحقیقات آینده
این تحقیق، اگرچه نتایج مهمی ارائه کرده، اما نمی‌تواند به تمامی پرسش‌ها پاسخ دهد.
محققان پیشنهاد می‌کنند که پژوهش‌های آینده به بررسی عوامل دیگری مانند تأثیر بافت غذا بر میزان جویدن، نقش فرهنگ‌های مختلف در سرعت غذا خوردن، و تأثیر بلندمدت مداخلات کاهش سرعت غذا خوردن بر تغییر رفتارهای تغذیه‌ای بپردازند.
هرچند این تحقیق نشان نداد که شاخص توده بدنی (BMI) تأثیر مستقیمی بر مدت زمان صرف غذا دارد، اما شواهد معتبری ارائه داد که نحوه غذا خوردن می‌تواند میزان مصرف غذا را تغییر دهد.
با تشویق مردم به جویدن بیشتر، برداشتن لقمه‌های کوچک‌تر و استفاده از محیط‌های آرام و ریتمیک در هنگام غذا خوردن، می‌توان عادات غذایی سالم‌تری را در جامعه نهادینه کرد، بدون آنکه نیازی به رژیم‌های سخت‌گیرانه یا تجهیزات گران‌قیمت باشد.
نتیجه‌گیری
این تحقیق نشان می‌دهد که رفتارهای روزمره ما – مانند نحوه غذا خوردن – می‌توانند به عنوان یک ابزار مؤثر در مقابله با چاقی مورد استفاده قرار گیرند.
با افزایش آگاهی مردم نسبت به سرعت غذا خوردن و ارائه راهکارهای ساده محیطی، می‌توان میزان مصرف کالری را کاهش داد و به سمت جامعه‌ای سالم‌تر حرکت کرد.
این مطالعه در مجله Nutrients منتشر شده است.
