یک مطالعه اخیر منتشر شده در Frontiers in Nutrition به بررسی ارتباط بین بیماری‌های متابولیک و مصرف غذاهای فوق فراوری شده (UPF) پرداخته است.
پیش‌زمینه:
به طور معمول برای جلوگیری از ابتلا به بیماری‌های متابولیک مانند دیابت نوع 2 (T2DM) و چاقی، کاهش مصرف غذاهای فوق فراوری شده توصیه می‌شود. بیماری‌های متابولیک بر اندام‌ها، بافت‌ها یا سلول‌ها تأثیر منفی می‌گذارند و ناشی از تجزیه و سنتز غیرطبیعی برخی مواد در طول متابولیسم هستند.
علت دقیق بیماری‌های متابولیک همچنان مبهم است. بااین‌حال، عوامل محیطی و ژنتیکی هر دو بر بروز آنها تأثیر می‌گذارند که از میان آنها رژیم غذایی یک عامل محیطی به‌راحتی قابل‌تغییر است.
سیستم طبقه‌بندی مواد غذایی NOVA، غذاهای فوق فراوری شده را به‌عنوان دسته‌ای از مواد غذایی تعریف می‌کند که از فرمولاسیون‌های صنعتی ایجاد شده از مواد استخراج شده، افزودنی‌ها و کمی غذای کامل به وجود می‌آیند. نمونه‌هایی از غذاهای فوق فراوری شده شامل کیک، اسنک، سوسیس و نوشیدنی‌های شیرین است.
تحقیقات ارتباطی بین بیماری‌های متابولیک مختلف و مصرف غذاهای فوق فراوری شده را شناسایی کرده‌اند. بااین‌حال، برخی این ارتباط را زیر سؤال می‌برند و ادعا می‌کنند که این روابط برقرار شده در ادبیات مستعد سوگیری هستند.
درباره مطالعه:
مطالعه حاضر شامل یک مرور چتری (UR) بود که در آن بررسی‌های سیستماتیک منتشر شده با متاآنالیزها برای ارزیابی اعتبار آنها و تأیید استحکام رابطه بین بیماری متابولیک و مصرف غذاهای فوق فراوری شده مورد تجزیه‌وتحلیل قرار گرفت.
پایگاه‌های داده Web of Science، PubMed، Embase و Cochrane Library به طور سیستماتیک تا ۱۵ ژوئیه ۲۰۲۳ جستجو شدند. محدودیت‌های زبانی اعمال نشد و به نقل‌قول‌های مطالعات گنجانده شده نظارت شد تا مطالعات واجد شرایط اضافی شناسایی شود.
مقالات شامل مطالعات آزمایشگاهی و حیوانی، و همچنین چندریختی‌های ژنتیکی، حذف شدند. علاوه بر این، مطالعاتی که قادر به دریافت داده‌های خاص مطالعه نبودند، مطالعات بدون ارزیابی‌های کمی و مطالعاتی که شامل کمتر از سه مطالعه اصلی بودند از متاآنالیزها حذف شدند.
یافته‌های کلیدی:
بررسی اجمالی گسترده‌ای از ۱۳ متاآنالیز برای ارزیابی اعتبار روابط بین مصرف غذاهای فوق فراوری شده و بیماری‌های متابولیک انجام شد. در نهایت، همه مطالعات نشان دادند که مصرف غذاهای فوق فراوری شده با ابتلا به چاقی و دیابت نوع ۲ مرتبط است.
بالاترین سطح مصرف غذاهای فوق فراوری شده و ریسک ۱.۵۵ برابر بالاتر چاقی در هفت مطالعه مقطعی و چندین مطالعه هم گروهی آینده‌نگر مشاهده شد؛ بنابراین، مصرف غذاهای فوق فراوری شده می‌تواند به‌عنوان یک عامل خطر برای چاقی در نظر گرفته شود. این یافته‌ها نشان می‌دهد که ممکن است فواید سلامتی با کاهش مصرف غذاهای فوق فراوری شده همراه باشد. این موضوع باید در آینده توسط متخصصان مراقبت‌های بهداشتی و سیاست‌گذاران هنگام تدوین دستورالعمل‌های غذایی موردتوجه قرار گیرد.
دو متاآنالیز ارتباط قابل‌توجهی بین مصرف غذاهای فوق فراوری شده و دیابت نوع ۲ نشان دادند، بنابراین مصرف غذاهای فوق فراوری شده ممکن است به‌عنوان یک عامل خطر برای ابتلا به دیابت نوع ۲ باشد. در میان غذاهای فوق فراوری شده، گوشت فراوری شده و نوشیدنی‌های شیرین شده با قند به‌شدت با خطر دیابت نوع ۲ مرتبط بودند، به‌طوری‌که دوز این غذاهای فوق فراوری شده به طور بالقوه این ارتباط را تعیین می‌کند.
در متاآنالیزهای متوسط و پایین‌ترین، ارتباط بین دیابت نوع ۲ و غذاهای فوق فراوری شده توسط شواهد ضعیف پشتیبانی شد. این ارتباط در جمعیت آسیایی ناچیز بود.
مصرف غذاهای فوق فراوری شده همچنین با افزایش خطر بیماری کبد چرب غیرالکلی (NAFLD)، فشارخون بالا و سندرم متابولیک (MetS) مرتبط بود. بااین‌حال، این ارتباطات در بین زیرگروه‌ها قوی نبودند که نیاز به مطالعات بیشتری برای بررسی این ارتباطات را ضروری می‌کند.
نتیجه‌گیری:
مطالعه حاضر شواهدی ارائه می‌دهد که نشان می‌دهد مصرف غذاهای فوق فراوری شده با خطر بیشتر بیماری‌های متابولیک، به‌ویژه چاقی و دیابت نوع ۲ مرتبط است. برای سایر بیماری‌های متابولیک، باید در مطالعات آینده به طور کامل‌تر بررسی شود.
نقاط قوت:
- نقطه قوت اصلی این مطالعه، ارزیابی جامع کیفیت و اعتبار هر متاآنالیز است.
- در واقع، این اولین UR است که خلاصه‌ای جامع از ارتباط بین بیماری‌های متابولیک و مصرف غذاهای فوق فراوری شده ارائه می‌دهد.
محدودیت‌ها:
- یک محدودیت این مطالعه می‌تواند به دلیل عدم وجود داده‌های خاص در مطالعات پایه یا حذف مطالعات توسط متاآنالیزهای قبلی باشد.
- مطالعات آینده باید با درنظرگرفتن متغیرهای پیامدی دیگر مانند هیپراوریسمی و دیس لیپیدمی به این موضوع بپردازند.
- به دلیل عدم وجود کارآزمایی‌های تصادفی کنترل شده، خطاهای مخدوش‌کننده و اندازه‌گیری باقی‌مانده نیز در نظر گرفته نشدند.
- تعداد کمی از مطالعات پایه از سیستم طبقه‌بندی NOVA برای تعریف غذاهای فوق فراوری شده استفاده کردند و برخی از متاآنالیزها به طور هم‌زمان مطالعاتی را که از سیستم NOVA استفاده می‌کردند و مطالعاتی را که از آن استفاده نمی‌کردند، شامل می‌شدند. این امر حفظ انسجام در هنگام گزارش یافته‌ها را دشوار می‌کرد و می‌توانست منجر به طبقه‌بندی نادرست غذاهای فوق فراوری شده شود.
پیشنهادات برای تحقیقات آینده:
- انجام مطالعات آینده‌نگر بیشتر برای تأیید ارتباط بین مصرف غذاهای فوق فراوری شده و بیماری‌های متابولیک.
- بررسی دقیق‌تر ارتباط بین مصرف غذاهای فوق فراوری شده و سایر بیماری‌های متابولیک مانند NAFLD، فشارخون بالا و MetS.
- انجام مطالعاتی برای بررسی مکانیسم‌های بالقوه‌ای که از طریق آن غذاهای فوق فراوری شده خطر بیماری‌های متابولیک را افزایش می‌دهند.
- استفاده از سیستم طبقه‌بندی NOVA برای تعریف غذاهای فوق فراوری شده در مطالعات آینده برای اطمینان از انسجام و دقت در گزارش یافته‌ها.
