پختن کیک در حالی که موسیقی گوش می‌دهید یا پاسخ‌گویی به ایمیل‌ها به طور هم‌زمان ممکن است رفتاری معمولی به نظر برسد. بسیاری از افراد تصور می‌کنند که چندوظیفگی مهارتی است که به طور یکسان در تمام موقعیت‌ها قابل اجراست.
اما تحلیل‌های جدید نشان می‌دهد که این توانایی پیچیده‌تر از آن است که تصور می‌شود. به‌جای یک مهارت یکنواخت، تحقیقات اخیر ثابت کرده‌اند که چندوظیفگی به ترکیبی از ویژگی‌های کلی حل مسئله و ابزارهای تخصصی بستگی دارد که فقط در برخی فعالیت‌ها کاربرد دارند.
بررسی علمی چندوظیفگی
رهبری تحقیق توسط دانشگاه سوری
این مطالعه توسط دکتر آلن وونگ، متخصص روانشناسی دانشگاه سوری و با همکاری دکتر یتا کوایلینگ وونگ انجام شد. آن‌ها بررسی کردند که افراد چگونه چند کار را به طور هم‌زمان مدیریت می‌کنند.
چالش‌های چندوظیفگی
در این تحقیق، ۲۲۴ دانشجوی دانشگاه موظف شدند ۹ وظیفه متفاوت را انجام دهند. این وظایف در سه دسته طبقه‌بندی می‌شدند:
- تغییر وظایف
- اجرای هم‌زمان
- جلسات پیچیده نیازمند اولویت‌بندی
«نتایج نشان می‌دهد چندوظیفگی یک مهارت یکنواخت نیست. برای درک و بهبود آن باید هم به توانایی‌های عمومی بین وظایف و هم مهارت‌های تخصصی توجه کنیم»،
دکتر آلن وونگ
تسلط بر مهارت‌های چندوظیفگی
تفاوت‌های درون‌سیستمی
پژوهشگران دریافتند برخی جنبه‌های چندوظیفگی مانند جابه‌جایی سریع بین وظایف، ناشی از ظرفیت ذهنی عمومی هستند. در مقابل، انجام هم‌زمان وظایف پیچیده‌تر به مؤلفه‌هایی وابسته است که مختص هر موقعیت‌اند.
این دیدگاه لایه‌لایه توضیح می‌دهد چرا برخی افراد در جابه‌جایی بین ایمیل‌ها موفق هستند، اما در مواجهه با وظایف هم‌زمان دچار مشکل می‌شوند. هیچ ویژگی واحدی تمام سناریوها را پوشش نمی‌دهد، به همین دلیل عملکرد افراد بسته به نوع وظایف متفاوت است.
تأثیر نوع وظیفه بر نتیجه
برخی مطالعات پیشین نشان داده بودند که زنان در جابه‌جایی سریع بین وظایف عملکرد بهتری دارند، در حالی که مردان در انجام وظایف هم‌زمان موفق‌ترند. پژوهشگران معتقدند این تفاوت‌ها ممکن است به دلیل تفاوت در روش‌های ارزیابی باشد، چون هر مطالعه نوع خاصی از چندوظیفگی را سنجیده است.
بنابراین، نتایج متضاد ممکن است ناشی از تمرکز بر یک جنبه خاص چندوظیفگی باشد. از آنجا که این توانایی یکنواخت نیست، یافته‌ها بسته به نوع فعالیت تغییر می‌کنند.
نقش حافظه در چندوظیفگی
اهمیت حافظه کاری
مدیریت وظایف پیچیده به شدت به ظرفیت حافظه کاری وابسته است. افرادی که به خوبی از عهده‌ی وظایف هم‌پوشان برمی‌آیند، معمولاً توانایی بالاتری در ردیابی جزئیات و بازتنظیم اولویت‌ها در زمان کم دارند.
ظرفیت بالای حافظه کاری می‌تواند بار شناختی را کاهش دهد و امکان نگهداری هم‌زمان چند اطلاعات را فراهم کند. این ویژگی از تصمیم‌گیری بهتر و پاسخ‌دهی سریع‌تر پشتیبانی می‌کند.
چندوظیفگی در زندگی روزمره
چه در حال پاسخ‌گویی به پیامک‌ها هنگام آشپزی باشید، چه در حال مرور شبکه‌های اجتماعی حین تماس تصویری، چندوظیفگی بخشی از زندگی روزمره است. این فعالیت‌ها ممکن است عادی به نظر برسند، اما هر کدام از آن‌ها به مجموعه‌ای متفاوت از مهارت‌ها نیاز دارند.
مطالعه نشان می‌دهد تقویت این مهارت‌ها فراتر از تمرین یک وظیفه تکراری است. ترکیب انواع مختلف چالش‌ها می‌تواند هم توانایی ذهنی کلی و هم مهارت‌های خاص موردنیاز هر موقعیت را ارتقاء دهد.
«تمرین برای بهبود توانایی‌های چندوظیفگی نباید فقط بر یک نوع وظیفه تمرکز کند، بلکه نیازمند مجموعه‌ای متنوع از چالش‌هاست»،
دکتر یتا کوایلینگ وونگ
کاربرد در فناوری و طراحی
فرصت‌های نهفته برای توسعه‌دهندگان
پلتفرم‌های دیجیتال مانند ابزارهای بهره‌وری و محیط‌های بازی‌سازی می‌توانند از این مدل چندوظیفگی بهره‌مند شوند.
با درک تفاوت بین مهارت‌های عمومی و خاص، توسعه‌دهندگان می‌توانند ویژگی‌هایی طراحی کنند که یکی را تقویت کند بدون اینکه دیگری را تحت فشار قرار دهد.
برای مثال:
- طراحان بازی می‌توانند چالش‌هایی طراحی کنند که تغییر وظایف را به طور خاص هدف قرار دهند و انعطاف‌پذیری شناختی را بهبود بخشند.
- نرم‌افزارهای آموزشی می‌توانند به‌تدریج لایه‌هایی از چندوظیفگی پیچیده‌تر را اضافه کنند تا مهارت اولویت‌بندی و حافظه تمرین شود بدون اینکه باعث خستگی کاربر شوند.
شناسایی عوامل موفقیت در چندوظیفگی
توصیه‌هایی برای محل کار و آموزش
کارشناسان توصیه می‌کنند که محل‌های کار و مراکز آموزشی تمرین‌هایی را شامل جابه‌جایی بین پروژه‌ها و مدیریت هم‌زمان دو وظیفه در برنامه‌های خود قرار دهند. این روش به افراد کمک می‌کند تا هم مهارت‌های عمومی را تقویت کنند، هم توانایی‌های ویژه هر موقعیت را.
این رویکرد گسترده می‌تواند ابزارهای ارزیابی جدیدی برای سنجش عملکرد افراد در موقعیت‌های مختلف ایجاد کند. اتخاذ روش‌های آموزشی متنوع ممکن است به کاهش استرس افرادی که درگیر برنامه‌های فشرده هستند کمک کند.
پژوهشگران معتقدند آزمون‌هایی که هم عناصر مشترک و هم عناصر خاص چندوظیفگی را می‌سنجند می‌توانند توسعه‌دهندگان نرم‌افزارهای آموزشی و بهره‌وری را به سوی ویژگی‌های مؤثرتر هدایت کنند.
بهبود توانایی‌های چندوظیفگی برای آینده
درک تفاوت‌های ظریف چندوظیفگی ممکن است به کاهش ابهام درباره اینکه چه کسی در آن موفق است و چرا کمک کند. شناسایی عوامل موفقیت در هر دسته می‌تواند منجر به ارزیابی‌های منصفانه‌تر در محیط‌های آموزشی و حرفه‌ای شود.
این پژوهش در مجله Journal of Experimental Psychology: Human Perception and Performance منتشر شده و دریچه‌ای به بحث‌های فراگیرتر درباره مدیریت زمان و توجه گشوده است.
راه‌حل‌های سفارشی می‌توانند کمک کنند افراد در موقعیت‌های خاص بهتر عمل کنند بدون اینکه تحت فشار استانداردهای کلی قرار گیرند.
پژوهش‌های آتی می‌توانند راه‌های خلاقانه‌ای برای اندازه‌گیری و بهبود انواع مختلف چندوظیفگی ارائه دهند. این مسیر ممکن است افراد را به استفاده از استراتژی‌های هدفمند در هنگام مقابله با چند وظیفه هم‌زمان تشویق کند.
